Türkiye'de muhalefetin dış politikaya ilgisi genellikle oldukça sınırlı. 

Ciddi gelişmeler ve hatta uluslararası krizler de olsa, ülkemizin bölgesel denklemlerdeki rolüyle ilgili önemli olaylar da yaşansa, çoğu kez bu konularda sesini duyduğumuz tek aktör iktidar.

Dış politika alanında muhaliflerde sanki "canım iktidara gelince bir çaresine bakarız" yaklaşımı hissediliyor. 

Bu cümleyi yazdıktan sonra acaba haksızlık mı ediyorum, en azından –di'li geçmiş zaman kullansam, yeni muhalif liderlerin farklı tutumunu görmezden gelmesem mi diye düşündüm.

Ama yine de yukarıda yazdıklarıma uzak geçmiş gözüyle bakmak için galiba henüz erken. 

Dış politikaya, bizim dışımızdaki dünyaya ilgi gösteren bazı açıklamalar ve adımlar var. Özgür Özel, parti liderliğine seçilmesinden itibaren bu tür demeçler veriyor. Kıbrıs'a, Almanya'ya ve Balkanlar'a gitti, Filistin'e gitmeye hazırlanıyor, Azerbaycan'ı ziyaret etmek istediğini biliyoruz.

Önceki gün Sözcü'de yayımlanan İsmail Saymaz'a mülakatında, her ne kadar bambaşka bir konudan bahsederken de olsa, CHP'nin mevcut dış temsilciliklerinin (Kıbrıs, ABD, Brüksel'den bahsediyor) yanı sıra Pekin ve Moskova'da da ofis açma isteğini belirtiyordu.

İBB'nin dış ilişkileri ve çeşitli uluslararası inisiyatifleri de İstanbul'u dünyaya açmakta önemli rol oynuyor. Geçen hafta Ekrem İmamoğlu 2027 Avrupa Oyunları'nın İstanbul'da yapılacağı açıkladı.

CHP'de dış ilişkiler cephesinde bir hareketlenme var. Bu sadece parti açısından değil Türkiye'nin siyasi dinamikleri açısından da sevindirici bir gelişme.

Acaba bu gelişmeler dış politikada hazırlanacak sağlam bir strateji üzerine bina edilecek ve sürekli olacak mı?

Dışa kapalı siyaset açmazı 

CHP, eski Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu zamanında dış politika alanında aktif değildi. 

Mayıs seçimleri öncesinde düzenlenen dış geziler sadece hissedilir bir yarar getirmeyi başaramamasıyla değil, organizasyon ve zamanlama problemleriyle de gündeme gelmişti.

Kendi uzmanlık alanıma dönerek devam edeyim.

Genellikle "yumurtaları tek sepete koyarak" sadece Erdoğan yönetimi ile iş birliği içinde ilerleyen ve muhalefete mesafeli duran Moskova'dan, etkili danışman çevrelerinden birinden, Kılıçdaroğlu'na 2022 sonlarında bir Moskova daveti gelmişti. 

Bu, özellikle ekonomide kaybedilen puanların bir kısmını dış politikadan devşiren ve en çok da Putin'le ilişkisinden yararlanan Erdoğan'ın elindeki avantajı hiç olmazsa kısmen de olsa alabilmek için bir fırsattı.

Maalesef birkaç hafta sonra Kemal Bey'den Moskova'ya olumsuz cevap gitti.

Seçimler arifesinde muhalefetin cumhurbaşkanı adayının Rusya'ya yapıcı bir mesaj göndermesi yolunda mütevazı de olsa bir gelişme yaşandı (ben de kendimce çaba harcayarak bu mesaj konusunda katkıda bulunmaya, onu Rus gazeteci, akademisyen ve Türkologlara ulaştırmaya çalışmıştım).

Kemal Bey'in mesajı Moskova'da birçok medya kurumunda olumlu yankı buldu.

Ancak oylamaya üç gün kala Kılıçdaroğlu, Rusya'nın seçimlere müdahale edeceği tahmini üzerinden garip bir dili ve üslubu olan sert bir Twitter paylaşımıyla Moskova'yı suçladı. 

Bu adımın neden atıldığı ve hangi kanıtlara dayanıldığı sorusu ortada kaldı (hâlâ da ortada).

Bütün bunlara Kremlin'in "Erdoğan zor bir partner de olsa onu artık iyi tanıyoruz, zaman zaman Batı'ya karşı kullanabiliyoruz, ama CHP NATO yanlısı ve başa gelirse Türkiye bize sırtını döner" anlayışını ekleyeyim (bu arada birçok konu, örneğin, CHP'nin Suriye yönetimiyle ilişki kurulmasını savunduğu bile Rusya'da anlaşılmadı ya da anlatılamadı diyelim).

Rusya CHP yönetimine hazır mı? 

Bu soru ilk bakışta fazla iddialı gelebilir. 

CHP önemli bir seçim başarısı kazandı. Belki en az onun kadar önemlisi, 22 yıldır hep başarılı olan ya da o izlenimi veren AKP, büyük bir gerilemeyle ilk kez CHP'nin gerisinde ikinci parti durumuna düştü.

31 Mart öncesinde bizdeki yerel seçimlere pek önem vermeyen Rusya birdenbire irkildi. Rus medyasında seçim sonuçları üzerine çok şey söylendi ve yazıldı. Ben Rus tanıdıklarımdan birçok mesaj ve telefon aldım. "Ne oluyor? Erdoğan döneminin sonuna mı geliyoruz? Onun yerine kim iktidara geçebilir?" türü sorular sıkça dile getiriliyordu. 

Üstelik Moskova'daki birçok etkili çevrede, Türkiye'nin Rusya'ya karşı tavrında Mayıs'tan bu yana değişim gözleniyordu ve aynı anda iki karpuzu bir koltuğa sığdırmaya çalışan Erdoğan'ın, daha çok Batı'ya, özellikle de ABD'ye meylettiği konuşuluyordu. Zelenski ile görüşmeler, Ukrayna'nın NATO üyeliğine verilen destek, İsveç'in pakta katılmasına yakılan yeşil ışık ve daha pek çok konuda…

Türkiye'ye geleceğini açıklayan ancak sonradan bu ziyareti belirsiz bir tarihe erteleyen Putin, şimdi gergin bir şekilde 9 Mayıs'taki Biden-Erdoğan zirvesinin sonuçlarını öngörmeye çalışıyor.

Moskova, Türkiye'deki seçimlerin Rusya'dakinden daha demokratik bir ortamda yapıldığını ve iktidarı değiştirme yeteneği olduğunu biliyor. Erdoğan iktidarının sonsuz olmadığını da hissediyor. Bugün için CHP'nin yıldızının yükseldiğini de görüyor.

Bütün bunlar Kremlin'in doğrudan değilse de dolaylı olarak muhalefetle ilişki kurmasının yolunu açabilir mi, göreceğiz.

Peki, dış politikada daha iddialı ve aktif bir duruma gelmeyi hedefleyen CHP, Rusya ile şimdiden temaslar kurmaya başlar mı? Kendini ve politikalarını anlatmak için girişimlerde bulunur mu? 

Bu arada "bu benim boyumu aşar, başkaları ilgilensin" demeden, söz gelimi, bütün etkili ülkelerin ve çevrelerin çözüm aradığı Rusya-Ukrayna Savaşı ile ilgili bir öneri paketi hazırlayıp uluslararası bir aktör konumuna gelerek iktidara meydan okuyabilir mi? 

Bunu da göreceğiz.

In Turkey, the opposition's interest in foreign policy is generally quite limited.

Even though there are serious developments and even international crises, and even important events regarding our country's role in regional equations, the government is often the only actor whose voice we hear on these issues.

In the field of foreign policy, the opposition seems to have a "dear, we will find a solution when we come to power " approach.

After writing this sentence, I wondered if I was being unfair or if I should at least use the past tense with -di and not ignore the different attitude of the new opposition leaders.

But still, I guess it's too early to look at what I wrote above as the distant past.

There are some statements and steps that show interest in foreign policy and the world outside us. Özgür Özel has been making such statements since his election as party leader. He went to Cyprus, Germany and the Balkans, he is preparing to go to Palestine, we know that he wants to visit Azerbaijan.

In his interview with İsmail Saymaz published in Sözcü the other day , although he was talking about a completely different subject, he stated his desire to open offices in Beijing and Moscow, in addition to the CHP's current foreign representative offices (he is talking about Cyprus, the USA, Brussels). .

IMM's foreign relations and various international initiatives also play an important role in opening Istanbul to the world. Last week, Ekrem İmamoğlu announced that the 2027 European Games will be held in Istanbul.

There is movement in the CHP on the foreign relations front. This is a pleasing development not only for the party but also for Turkey's political dynamics.

Will these developments be built on a solid strategy in foreign policy and will be permanent?

The impasse of politics closed to outsiders 

CHP was not active in the field of foreign policy during the time of former Chairman Kemal Kılıçdaroğlu .

Foreign trips organized before the May elections were brought to the agenda not only by failing to bring any noticeable benefit, but also by organization and timing problems.

Let me continue by returning to my area of ​​expertise.

Kılıçdaroğlu received an invitation to Moscow in late 2022 from one of his influential advisor circles from Moscow, which generally "puts all its eggs in one basket " and only cooperates with the Erdoğan administration and keeps its distance from the opposition.

This was an opportunity to take, at least partially, the advantage held by Erdoğan, who gained some of the points lost in the economy from foreign policy and benefited most from his relationship with Putin .

Unfortunately, a few weeks later, Kemal Bey sent a negative response to Moscow.

On the eve of the elections, there was a modest development in the opposition's presidential candidate sending a constructive message to Russia (I also made an effort to contribute to this message and convey it to Russian journalists, academics and Turkologists).

Kemal Bey's message found a positive response in many media institutions in Moscow.

However, three days before the vote, Kılıçdaroğlu accused Moscow in a harsh Twitter post with strange language and tone, predicting that Russia would interfere in the elections.

The question remained (and still remains) why this step was taken and on what evidence it was based.

Let me add to all this the Kremlin's understanding that "Although Erdogan is a difficult partner, we know him well now, we can use him against the West from time to time, but CHP is pro-NATO and Turkey will turn its back on us if he comes to power" (by the way, many issues, for example, CHP's Let's say that even his advocacy of establishing relations with the Syrian administration was not understood or explained in Russia.)

Is Russia ready for CHP rule? 

This question may seem overly ambitious at first glance.

CHP won a significant election success. Perhaps just as importantly, AKP, which has always been successful or gave the impression of success for 22 years, has fallen into the second party position behind CHP for the first time, with a major setback.

Russia, which did not attach much importance to our local elections before March 31, was suddenly startled. A lot has been said and written about the election results in the Russian media. I received many messages and phone calls from my Russian acquaintances. "What is happening? Are we coming to the end of the Erdogan era? Who can replace him in power?" Such questions were frequently asked.

Moreover, in many influential circles in Moscow, a change in Turkey's attitude towards Russia had been observed since May, and it was said that Erdogan, who was trying to fit two watermelons into one seat, was leaning more towards the West, especially the USA. Meetings with Zelensky , support for Ukraine's NATO membership, the green light for Sweden to join the pact and many other topics...

Putin, who announced that he would come to Turkey but later postponed this visit to an indefinite date, is now nervously trying to predict the results of the Biden -Erdogan summit on May 9.

Moscow knows that the elections in Turkey were held in a more democratic environment than in Russia and that it has the ability to change the government. Erdogan also feels that his power is not eternal. Today, he also sees CHP's star rising.

We will see whether all of this can pave the way for the Kremlin to establish relations with the opposition, if not directly or indirectly.

So, will the CHP, which aims to become more assertive and active in foreign policy, start establishing contacts with Russia now? Does he make attempts to explain himself and his policies?

In the meantime , can he challenge the government by, for example, preparing a proposal package regarding the Russia-Ukraine War, for which all influential countries and circles are seeking a solution, and becoming an international actor, without saying "this is beyond my scope, let others deal with it"?

We will see this too.