31 Mart yerel seçimlerinin en belirgin özelliklerinden birisi bazı kritik partilerin üçüncü yol arayışı oldu.

Uzun tartışmalardan sonra neticede İyi Parti, Yeniden Refah Partisi (YRP) ve DEM Parti kendi adayları ile seçime gitmede karar kıldı

Tavrını ilk netleştiren İyi Parti oldu. "Hür ve müstakil" siyaseti tercih eden Akşener, CHP'li İstanbul ve Ankara büyükşehir belediye başkanlarından tabanını uzaklaştırmak için çok çabaladı. İmamoğlu ve Yavaş'ı "aday olma cesareti gösterememekle ve partisinin içine operasyon yapmakla" eleştirdi. Ancak anketler bu çabasında pek de başarılı olamadığını düşündürüyor.

Eski CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu'nun 2019 ve 2023 seçimlerinde kurduğu ittifak tecrübesinin mirası üzerinde duran İmamoğlu ve Yavaş, beş yıl boyunca kurdukları menfaatdağıtım ağları ile muhalefet partilerinin örgütlerine ve seçmenlerine ulaştılar.

"Tabanda ittifakı" sağlamanın bağlarını kurdular. Bunu ne ölçüde sağlayabildiklerini ise seçim akşamı göreceğiz.

***

Mayıs 2023 seçimlerinde Cumhur İttifakı içerisinde yer alan YRP'nin kendi adayları ile seçime girme süreci de sancılı geçti.

Bu partinin özellikle İstanbul büyükşehir adayı çıkarması, AK Parti'ye kaybettirmeyi hedefleyen bir tercih olarak değerlendirildi.

YRP'li siyasetçilerden bazıları bu tercihi SP'nin gittiği yolun takip edilmesi olarak gördü. Cumhur İttifakı içerisindeki YRP kendisinidaha fazla besleyecek bir seçmen blokunda konumlanmıştı.Buradan ayrılarak ve çok sayıda eski AK Partili ismi devşirerek kendi büyüme çizgisini farklı bir yöne çevirdi. AK Parti ve YRP arasına giren mesafenin giderek YRP aleyhine işleyeceği görüşündeyim.

***

Üçüncü yol tartışmasını en fazla yapan partilerden birisi de kuşkusuz DEM Parti oldu. Bu parti hem İstanbul ve Ankara dahil birçok şehirde kendi adaylarını çıkardı hem de İstanbul, Ankara ve Mersin gibi şehirlerde "kent uzlaşısı" yaparak bazı ilçelerde CHPlehine olacak şekilde aday çıkarmadı.

Böylece seçmenini CHP'li adaylarla DEM'li adaylar arasında bölüştürecek kendine has bir üçüncü yol izledi. Yine tüm seçim süreci boyunca dikkat çeken bir husus DEM Parti çevrelerinin ısrarla yeniden çözüm süreci ihtimalini konuşmalarıydı. Hatta Selahattin Demirtaş, Ahmet Türk ve Leyla Zana bu konuyu Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın muhataplığı ve "Erdoğan artık çözüm sürecini dondurucudan çıkarmalı" söylemi bağlamında gündeme getirdiler. Ancak DEM Parti yönetimi ve Kandil'den gelen mesajlar CHP ile ittifakın bozulmasını istemeyen bir noktadaydı. 21 Mart'ta DEM Parti seçmenine "İradene sahip çık, kendi adayına oy ver" mesajı veren Zana bir eğilimi, Yeni Yaşam gazetesindeki "AKP-MHP'ye karşı mücadele etmeliyiz" başlıklı yazı diğer eğilimi temsil eden örneklerdi. Ya da Zana'nın, Güneydoğu'daki mitinglerde İstanbul'daki DEM Parti adayları için oy istemesi başka bir niyeti, DEM Parti İstanbul adayı Beştaş'ın İstanbul yerine Güneydoğu'da kampanya yürütmeyi seçmesi başka bir niyeti gösterdi.

***

Anlaşılan bu iki eğilim arasında kalan DEM Parti ikisini de aynı anda izleyen bir siyaset yürüttü: Hem AK Parti'ye kaybettirmek için CHP ile birlikte hareket etti hem de seçmenini kaybetmemekiçin kendi parti siyasetini güttü. Bu arada 1 Nisan sonrasında siyasi alanını genişletmek için de çözüm süreci söylemine yöneldi. Halbuki Cumhurbaşkanı Erdoğan, Irak ile varılan uzlaşma çerçevesinde bahar ayları ile birlikte PKK'ya karşı operasyonun genişletileceğini açıkladı.

Ve Erdoğan, Diyarbakır mitinginde "yeniden çözüm süreci" çağrılarına şu şekilde cevap verdi: "Biz; zihni, vicdanı özgür,ahlakı kâmil herkesle oturur konuşuruz. Emperyalistlerekuklalık etmeyen herkesle oturur konuşuruz. Terörün her çeşidine mesafe koyan herkesle oturur konuşuruz. Milletimizin birliğine, vatanımızın bütünlüğüne, devletimizin bekasına saygı duyan herkesle oturur konuşuruz. Türkiye Yüzyılı'nda bizimle yol yürümek isteyen herkesle oturup konuşuruz."

Bu cümlelerin anlamı açık. Elbette Kürt siyasetçileri ile konuşulabilir ancak terör örgütü ile ve onunla arasına mesafe koymayanlarla konuşulmaz: "Milletvekili, belediye başkan adayı, meclis üyesi listesini terör örgütünün belirlediği parti, parti olamaz. Bunları belirleyecek olan, partiyi var eden tabanıdır, seçmenidir."

DEM Parti çevreleri "Erdoğan'ın muhataplığından" bahsediyor ancak kendilerini muhatap kılacak bir siyaset üretebilmiş değiller.

One of the most distinctive features of the March 31 local elections was the search for a third way by some critical parties. 

After long discussions, İyi Party, Re-Welfare Party (YRP) and DEM Party decided to hold elections with their own candidates. 

İyi Party was the first to clarify its stance. Akşener, who preferred "free and independent" politics, tried hard to distance her base from the CHP's Istanbul and Ankara metropolitan mayors. He criticized İmamoğlu and Yavaş for "lacking the courage to become a candidate and carrying out an operation inside his party". However, surveys suggest that he was not very successful in this effort. 

Emphasizing the legacy of the alliance experience established by former CHP Chairman Kılıçdaroğlu in the 2019 and 2023 elections , İmamoğlu and Yavaş reached the organizations and voters of the opposition parties with the benefit distribution networks they established over the course of five years . They established the bonds of ensuring "alliance at the grassroots level". We will see to what extent they can achieve this on election night.

***

The process of YRP, which is within the People's Alliance, entering the elections with its own candidates in the May 2023 elections was also painful. 

This party's nomination of an Istanbul metropolitan candidate was evaluated as a choice aimed at making the AK Party lose. 

Some of the YRP politicians saw this choice as following the path taken by the SP. YRP, within the People's Alliance , was positioned in a voter bloc that would feed it more . By leaving here and recruiting many former AK Party members, he turned his own growth line in a different direction. I am of the opinion that the distance between the AK Party and YRP will increasingly work against YRP. 

***

One of the parties that discussed the third way the most was undoubtedly the DEM Party. This party both nominated its own candidates in many cities, including Istanbul and Ankara , and made an "urban consensus" in cities such as Istanbul, Ankara and Mersin, and did not nominate candidates in some districts in favor of the CHP. Thus, he followed a unique third path that would divide his voters between CHP candidates and DEM candidates. Another thing that attracted attention throughout the entire election process was that DEM Party circles persistently talked about the possibility of a new solution process. In fact, Selahattin Demirtaş, Ahmet Türk and Leyla Zana brought this issue to the agenda in the context of President Erdoğan's address and his discourse that "Erdoğan should now take the solution process out of the freezer." However, the messages from the DEM Party management and Kandil were at a point where they did not want the alliance with the CHP to be disrupted. Zana, who gave the message to DEM Party voters "Protect your will, vote for your own candidate" on March 21, was an example of one tendency, and the article in the Yeni Yaşam newspaper titled "We must fight against AKP-MHP" were examples representing the other tendency. Or Zana's request for votes for DEM Party candidates in Istanbul at the rallies in the Southeast showed another intention, and the fact that DEM Party Istanbul candidate Beştaş chose to campaign in the Southeast instead of Istanbul showed another intention. 

***

Apparently, the DEM Party, caught between these two tendencies, pursued a policy that pursued both at the same time: It acted together with the CHP to make the AK Party lose , and it also followed its own party politics in order not to lose its voters .Meanwhile, after April 1, he turned to the discourse of the solution process to expand his political space . However, President Erdoğan announced that the operation against the PKK will be expanded in the spring within the framework of the agreement reached with Iraq. And Erdoğan responded to the calls for a "resolution process" at the Diyarbakır rally as follows: "We sit and talk with everyone who has a free mind, conscience and perfect morals . We sit and talk with everyone who does not act as a puppet for the imperialists . We sit and talk with everyone who keeps a distance from all kinds of terrorism . We support the unity of our nation, our homeland." "We sit down and talk with everyone who respects the integrity and survival of our state . We sit down and talk with everyone who wants to walk with us in the Turkey Century ." The meaning of these sentences is clear. Of course, one can talk to Kurdish politicians, but one cannot talk to the terrorist organization and those who do not distance themselves from it: "The party whose list of MPs, mayoral candidates and council members is determined by the terrorist organization cannot be a party. The one who will determine these is the base and voters who created the party." DEM Party circles talk about "Erdoğan's interlocutor" , but they have not been able to produce a policy that will make them interlocutor .