CHP, Kürt meselesinde bir kaplumbağa hızında yol alıyor.

Öyküyü 2013’le başlatalım.

CHP bu evreye tutucu bir mirasla başlamıştı.

2013-2015 döneminde çözüm fikrine şüpheyle yaklaşıyor, bu sürecin getirdiği bazı durumlara tepki gösteriyordu. Öcalan’ın görünür olmasından duyduğu tedirginliği dile getiriyor, PKK’yla masaya oturma ve şeffaf olmayan müzakereleri eleştiriyordu.

Bu tavır, 2015 Hendek hadiseleri sonrası AK Parti’nin değişen politikasına verdiği destekle devam etti. Dokunulmazlıkların kaldırılmasındaki asayişçi tutuma verdiği destek, bu bakımdan önemli bir kilometre taşıdır.

Kaplumbağanın hareket geçmesi, CHP’nin Kürt meselesini siyasi anlamda gündeminde üst sıralara taşıması 2016-2017 aralığında oldu.

Bu aralık, çözüm sürecinin tarihe karıştığı, askeri operasyonların hız kazandığı, özgürlük alanını sınırlayan Güneydoğu bölgesine yönelik bir dizi sert kanunun çıkarıldığı günlerin hemen sonrasına denk gelir. Aynı zamanda, 15 Temmuz askeri darbe girişimini takiben keyfi bir olağanüstü hal rejiminin yerleştiği, siyasi iktidarın yasal Kürt hareketini PKK ve terörle özdeş ilan ettiği, Türkiye’de siyasi iklimin sert olarak değiştiği bir zaman dilimidir. Ayrıca, siyasi yelpaze ittifakları farklılaşmış, açık ve kapalı toplum, Kürt sorununa ilişkin siyaset-çatışma eksenlerinde aktörler yer değiştirmeye başlamıştır.

CHP bu koşullarda, zaman zaman asayişçi tutuma verdiği desteğe rağmen, Kürt meselesinde adım adım siyaset ve demokrasi cephesine doğru ilerlemeye başladı.

CHP’deki rota değişikliğinin temelinde, altını çizdiğimiz yeni dengeler ve koşullar kadar, partide yaşanan kısmi dönüşüm, çatışma çözümü fikrinin kazandığı meşruiyet, HDP’nin ulusal bir siyasi parti niteliğini kazanması ve bunun yarattığı toplumsal farkındalık hali vardı.

CHP’deki rota değişikliği önemliydi.

Kılıçdaroğlu’yla başlayan, İmamoğlu’nun varlığı ve tarzıyla kuvvetlenen, Özel’e devam eden, CHP’yi kültür ve cephe savaşlarının dışına taşıma arayışı, siyasi merkeze yerleştirme ve kimlikler üstü bir demokrasi anlayışını temsil etme stratejisi bu bakımdan önemli bir rol oynadı.

Merkeze yerleşme arayışı, CHP’nin Kürt seçmene ve Kürt meselesine daha kuşatıcı ve kucaklayıcı bir dille yaklaşmasını beraberinde getirdi.

İktidarın Kürt sorunu merkezli baskıları ve bu alanı daraltma politikası derinleştikçe, CHP, HDP ve PKK arasında bir ayrıştırma yapmış, yasal Kürt aktörlerle daha rahat ve yapıcı ilişkiler, hatta örtülü seçmen ittifaklarını kurmaya, teşvik etmeye başlamıştır. Kayyım atamalarında, HDP’li milletvekillerinin tutuklamalarında, infaz yasasının Kürt mahkûmları içermemesinde, ana dil eğitimi meselesinde aldığı söylemsel tavırlar, bu tutumun ve Kürt sorununa doğru hareket etmenin göstergeleri arasındadır.

Ne var ki, kaplumbağa yavaştır.

Nitekim bu temas ve yaklaşmalar hep belli bir mesafe, soyut bir demokrasi söylemi içinde olmuştur.

CHP, HDP’yi Millet İttifakı masasına çağıramadı ve hâlâ 2015 belgesinin ötesine geçmedi.

Son dönemde iyice yavaşladı.

Mevcut çözüm sürecinde CHP, mızmız seyirci konumunu aşamadı.

Öykü, CHP’nin kurucu siyasetle sınavında ne denli yetersiz kaldığını gösteriyor.

The CHP is advancing at a tortoise's pace on the Kurdish issue.

Let's start the story with 2013.

CHP started this phase with a conservative legacy.

He was skeptical about the idea of a solution in the 2013-2015 period and reacted to some of the situations that this process brought. He expressed his uneasiness about Öcalan's visibility and criticized the non-transparent negotiations and the attempts to sit at the table with the PKK.

This attitude continued with the support he gave to the changing policy of the AK Party after the 2015 Hendek incidents. His support for the law and order attitude in the removal of immunities is an important milestone in this respect.

The turtle started to move and the CHP brought the Kurdish issue to the top of its political agenda in 2016-2017.

This period coincides with the days immediately after the resolution process became history, military operations gained momentum, and a series of harsh laws were enacted in the Southeastern region that limited the area of freedom. At the same time, it is a period when an arbitrary state of emergency regime was established following the July 15 military coup attempt, the political power declared the legal Kurdish movement identical to the PKK and terrorism, and the political climate in Türkiye changed drastically. In addition, political spectrum alliances have differentiated, and actors have started to change places in the axes of open and closed society, politics and conflict regarding the Kurdish issue.

Under these conditions, the CHP, despite its occasional support for the pro-public order stance, began to move step by step towards the political and democratic front on the Kurdish issue.

The basis of the change of course in the CHP was the partial transformation experienced in the party, the legitimacy gained by the idea of conflict resolution, the HDP gaining the status of a national political party and the social awareness created by this, as well as the new balances and conditions we have underlined.

The change of course in the CHP was important.

The quest to move the CHP out of culture and front wars, which started with Kılıçdaroğlu, was strengthened by the presence and style of İmamoğlu, and continued with Özel, and the strategy of placing it at the political center and representing a democracy understanding beyond identities played an important role in this respect.

The quest to settle in the center brought about a more encompassing and inclusive approach by the CHP to the Kurdish voters and the Kurdish issue.

As the government's pressures centered on the Kurdish issue and its policy of narrowing this area deepened, it made a distinction between the CHP, HDP and PKK, and began to establish and encourage more comfortable and constructive relations with legal Kurdish actors, and even covert voter alliances. The discursive stances it took on the appointment of trustees, the arrests of HDP deputies, the exclusion of Kurdish prisoners from the execution law, and the issue of mother tongue education are among the indicators of this stance and the movement towards the Kurdish issue.

However, the tortoise is slow.

As a matter of fact, these contacts and approaches have always been within a certain distance and an abstract discourse of democracy.

The CHP has not been able to invite the HDP to the Nation Alliance table and has still not gone beyond the 2015 document.

It has slowed down considerably lately.

In the current solution process, the CHP has not been able to overcome its position as a whiny spectator.

The story shows how inadequate the CHP was in the test of founding politics.