Yargının siyasi araç olarak kullanılması, 1950’den itibaren darbeler hariç, hiç bu boyutlarda olmamıştı. Doğan tepkileri sırf ‘muhalefet duygusu’na bağlamak yanlıştır. Çünkü iktidar partisinin kurucularından ve Ak Parti’yi reformist döneminde desteklemiş olan hukukçulardan, politikacılardan ve aydınlardan da tepki geliyor.

Zaten bütün uluslararası ölçümlerde Türkiye hukuk sıralamalarında en aşağı seviyelere düşmüş durumda. “Hukuk güvenliği” görülmediğinden yatırım gelmiyor.

İLK YAPILMASI GEREKEN…

Geçenlerde yayınlanan “Adalete Çağrı” bildirisinden bahsediyorum. Hem imzacıları itibariyle önemli hem içeriğinin akademik kalitesiyle değerli bir bildiri.

Eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç gibi, daima siyaset üstü, vesayete karşı özgürlükçü hukuk çizgisini savunmuş bir yargıç…

Hüseyin Çelik, Ertuğrul Yalçınbayır AK Parti kurucuları ve Bakan…

Ertuğrul Günay, Bahattin Yücel, Hakan Tartan eski bakanlar… Ve eski milletvekilleri, hukukçular, profesörler yöneticiler…

Bildiri, bir ‘siyasi muhalefet metni’ değil… İktidarın ihlal ettiği hukuk kurallarını, oluşturulan korku ortamını, keyfi tutuklamaları anlatıyor.

Tarihe not düşüyorlar: “Yüksek yargı organlarının yeniden yapılandırılması” yoluyla yargının siyasallaştırıldığına, “cezalandırma amacı taşıyan tutuklama ve adli kontrol” uygulamalarına, “kayyım atamalarına ve KHK uygulamalarına” dikkat çekiyorlar. “Gizli tanık, iltisak ve benzeri istismara açık uygulamalarla adil yargılama ilkesinin zedelenmesine” son verilmesini istiyorlar. Diyorlar ki:

“Yargının siyasi hesaplaşmaya ve keyfiliğe yol açacak uygulamalara alet edilmesi hukuk devletinin, demokrasinin ve özgürlüklerin sonunu getirir…

İlk yapılması gereken, kuvvetler ayrılığı ilkesine gerçeklik kazandırmak, devlet organları arasında denge ve denetimin sağlandığı bir yönetim biçimine geçmektir.”

ANAYASA HUKUKU

Önemle altını çizmek isterim: “İlk yapılması gereken, kuvvetler ayrılığı ilkesine gerçeklik kazandırmak”tır.

Evet, Aşil’in topuğu, “kuvvetler ayrılığı”dır. Kuvvetler ayrılığı yoksa anayasa da yoktur.

AK Parti’nin kuruluş belgelerinde ve Erdoğan’ın ilk dönem konuşmalarında “kuvvetler ayrılığı” savunuluyordu. Sonra “ayak bağı” sayıldı.

Merhum hocamız Ergun Özbudun “Anayasacılık ve Demokrasi” adlı kitabında iktidarın otoriterleşmesinin 2011’de başladığını anlatır: Adli Kolluk Yönetmeliği, HSYK Kanunu, yeniden kurulan Sulh Ceza Hakimlikleri, yüksek yargının yeniden kadrolaştırılması… Bunları yargıyı bağımlı hale getirmenin ilk adımları olarak belirtir.

Merhum Özbudun, CB sisteminin “yarışmacı otoriter, popülist” bir sistem olduğunu anlatır. (s. 123-146)

CB sistemi teklifi Aralık 2016’da Meclis’e getirildiğinde, saygın anayasacılarımızdan Prof. Kemal Gözler, şöyle yazmıştı:

“Teklifin asıl hedefi, ‘başkanlık sistemi’ veya ‘Türk tipi başkanlık sistemi’ kurmak değil, Türkiye’de bir ‘kuvvetler birliği sistemi’ kurmaktır.”

Aynen de böyle oldu.

Prof. Gözler’in “Elveda Anayasa” adlı kitabını önemle tavsiye ederim.

BAŞKANCI-OTORİTER SİSTEM

Yeni çıkan bir eser, anayasacı Prof. Mustafa Erdoğan’ın “Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset” adlı kitabıdır. Anayasa hareketleriyle siyaset arasındaki kuvvetli bağı tarihi bir süreç içinde anlatıyor.

Kitap, Sened-i İttifak’tan başlıyor. Cumhuriyet’in doğuş yıllarında yaşanan kuvvetler birliği ve kuvvetler ayrılığı ilkeleri etrafındaki mücadeleleri anlamak için değerli bir kaynak.

Prof. Erdoğan’a göre AK Parti 2007 seçimlerini kazandıktan sonra reform iradesini kaybetti. 2011 seçimlerinde sonra “çoğunlukçu otoriterliğe gidiş” başladı.

Prof. Erdoğan, “yargıda partizan kadrolaşma”nın 2014’te başladığını anlatıyor. Vardığı sonuç şu:

“CB sistemini başkanlık sistemi olarak nitelemeye imkân yoktur. Bu, Latin Amerikan tarzı ‘başkancı-otoriter’ bir rejim modelidir.” (sf. 347)

Prof. Erdoğan’ın kitabını önemle tavsiye ederim.

Gerek “Adalet Çağrısı”nda gerek ilmî eserlerde ortaya konulan tablo bu. Zaten hukuk devleti olduğumuza iktidar kimseyi inandıramıyor. İçeride ağırlaşan adalet sorunlarımızdan ve ekonominin halinden de belli zaten.

Bayram tebriki: Bütün okurlarımın, bütün Müslümanların Kurban Bayramını tebrik eden sağlıklı, huzurlu nice bayramlar dilerim.

The use of the judiciary as a political tool has never been on such a scale, except for the coups since 1950. It is wrong to attribute the reactions that have arisen solely to 'opposition sentiment'. Because there is also a reaction from the founders of the ruling party and from lawyers, politicians and intellectuals who supported the AKP during its reformist period.

In fact, Türkiye has fallen to the lowest levels in legal rankings in all international measurements. Investment is not coming because there is no "legal security".

THE FIRST THING TO DO IS…

I am talking about the “Call for Justice” declaration published recently. It is a declaration that is important both in terms of its signatories and in terms of the academic quality of its content.

A judge who has always stood above politics and defended the libertarian legal line against tutelage, like former Constitutional Court President Haşim Kılıç…

Hüseyin Çelik, Ertuğrul Yalçınbayır AK Party founders and Minister…

Ertuğrul Günay, Bahattin Yücel, Hakan Tartan are former ministers… And former MPs, lawyers, professors, administrators…

The declaration is not a 'political opposition text'... It describes the legal rules violated by the government, the atmosphere of fear created, and arbitrary arrests.

They are making a note in history: They are drawing attention to the politicization of the judiciary through the “restructuring of the higher judicial bodies,” the practices of “arrest and judicial control for the purpose of punishment,” “trustee appointments and statutory decree practices.” They want an end to “the undermining of the principle of fair trial through practices open to exploitation such as secret witnesses, affiliation and the like.” They say:

“The use of the judiciary as an instrument for political showdowns and practices that will lead to arbitrariness will bring about the end of the rule of law, democracy and freedoms…

The first thing to do is to make the principle of separation of powers a reality and to move to a form of government in which balance and control are ensured among state organs.”

CONSTITUTIONAL LAW

I would like to underline this: “The first thing to do is to make the principle of separation of powers a reality.”

Yes, Achilles' heel is the "separation of powers." Without separation of powers, there is no constitution.

In the founding documents of the AK Party and in Erdoğan's early speeches, "separation of powers" was advocated. Later, it was considered a "hindrance."

Our late professor Ergun Özbudun, in his book “Constitutionalism and Democracy”, explains that the authoritarianism of the government started in 2011: Judicial Police Regulation, HSYK Law, re-established Criminal Courts of Peace, re-staffing of the high judiciary… He states these as the first steps of making the judiciary dependent.

The late Özbudun describes the CB system as a “competitive, authoritarian, populist” system. (pp. 123-146)

When the CB system proposal was brought to the Parliament in December 2016, one of our esteemed constitutionalists, Prof. Kemal Gözler, wrote the following:

“The real goal of the proposal is not to establish a ‘presidential system’ or a ‘Turkish-style presidential system’ but to establish a ‘unity of powers system’ in Türkiye.”

That's exactly what happened.

I highly recommend Prof. Gözler's book "Farewell to the Constitution".

PRESIDENT-AUTHORITARIARY SYSTEM

A newly published work is the book “Constitutions and Politics in Türkiye” by constitutionalist Prof. Mustafa Erdoğan. It describes the strong connection between constitutional movements and politics in a historical process.

The book begins with the Deed of Alliance. It is a valuable resource for understanding the struggles around the principles of unity and separation of powers that took place in the early years of the Republic.

According to Prof. Erdoğan, the AK Party lost its will to reform after winning the 2007 elections. After the 2011 elections, a “departure towards majoritarian authoritarianism” began.

Prof. Erdoğan explains that the “partisan cadre formation in the judiciary” started in 2014. His conclusion is as follows:

“It is not possible to characterize the Presidential System as a presidential system. It is a Latin American-style ‘presidential-authoritarian’ regime model.” (p. 347)

I highly recommend Prof. Erdoğan's book.

This is the picture presented in both the “Call for Justice” and scholarly works. The government cannot convince anyone that we are a state governed by the rule of law. This is also evident from our worsening justice problems and the state of the economy.

Eid greetings: I congratulate all my readers and all Muslims on the occasion of Eid al-Adha and wish them a healthy, peaceful and happy Eid.