İmamoğlu soruşturması ve tutuklamalar niye bu kadar büyük ve yaygın tepkiler yarattı? Diyelim ki, CHP kendi belediyesine sahip çıkıyor, elbette çıkacak… Fakat olay bununla kalmadı ki? CHP’yi çok aşan tepkiler ortaya çıktı.

15 milyona yakın insanın ön seçim için sandığa gidip uzun kuyruklar oluşturması “parti mobilizasyonu”na indirgenemez.

Hele de piyasalar… Erdoğan’ın deyimiyle “paranın dini imanı olmaz” ama partisi de olmaz. Dolar niye 40 liraya fırladı? Merkez Bankası güçlükle topladığı rezervlerden dövizi dizginlemek için niye piyasaya milyarlarca dolar sürmek zorunda kaldı?

Borsa niye 2000 krizinden bu yana en büyük düşüşü bu soruşturma ve tutuklama yüzünden yaşadı?

Merkez Bankası’yla Bankalar Birliği’nin âcilen toplanması, faizin yükselmeye başlaması, güçlükle indirilmiş olan Risk Pirimi’nin 383’e çıkması, Merkez Bankası’nın likidite senedi çıkarması, bütün bunların iki güne sıkıştırılmasındaki âciliyet…

Bunlar gösteriyor ki dipte çok daha büyük bir sorun vardır; yargının siyasallaştırılması…

Yıllar içinde birikmiş hukuk güvensizliği, “turpun büyüğünün” ortaya çıkmasıyla infilak etti…

HASAR BÜYÜK

Prof. Selva Demiralp’in tahlilindeki şu sözler, ekonomideki maliyetin özetidir:

“Bu maliyeti daha yüksek kur, daha yüksek enflasyon, daha yüksek faiz ve yavaşlayan büyüme olarak özetleyebiliriz."

Merkez Bankası eski Başkan Yardımcısı Prof. Fatih Özatay:

“Son dokuz-on yılda yaşanandan daha fazla zorluk yaşanacak: Yani eskisi gibi 'düşe kalka' ama biraz daha fazla düşe kalka. Ne yazık ki böyle."

Bu uyarıları ciddiye almak gerekir. İktidarın “mandacı iktisatçılar” diye suçladığı gerçek iktisatçıların uyarıları zamanında dinlenilseydi, Türkiye” faiz sebeptir” yanlışında on yıl ısrar etmez ve sonuçta enflasyon şampiyonu olmazdı.

İktisatçı Mahfi Eğilmez, Hazine Müsteşarı tecrübesiyle de diyor ki:

“Buradan çıkışın yolu yargının bağımsızlığının sağlanması, ahbap çavuş demokrasisinden gerçek demokrasiye geçilmesi, liyakate göre atamalar yapılması gibi ekonomiyle doğrudan ilgili görünmeyen ama aslında tam olarak ilgili olan düzenlemelerin yapılmasından geçiyor."

YARGI SORUNU

Zaten soruşturmanın böylesine büyük ve kimselerce öngörülememiş tepkiler yaratmasının sebebi demokrasi ve yargı bağımsızlığı konusundaki endişelerin büsbütün artmış olmasıdır.

Adalet Bakanı, “soruşturma siyasi değil, adli” diyor. Yargının bağımsız olduğunu bilmem kaçıncı defa tekrarlıyor.

Yargı bağımsız ve bu soruşturma “adli” olduğu için mi, “turpun büyüğü” söylemiyle ön haberini aldık?.

Yargı bağımsız ve tarafsız olduğu için mi, HSK’nın başında partili Adalet Bakanı var ve üyelerini partili Cumhurbaşkanı ile onun Meclis grubu belirliyor?

Yargı bağımsız olduğu için mi iktidarın siyasi tanımlarına uymayan kararlara imza atan hakimler görevden alınıyor, hatta sürülüyor.

Başta Man, Enis Berberoğlu, Osman Kavala davaları olmak üzere, iktidarın siyasi tanımına uymayan kararları veren hakimler sürülmedi mi? Son örnek, Ayşe Barım hakkında tahliye kararı veren hâkimin görevden alınmasıdır.

Hangi hukuk devletinde Ümit Özdağ tutuklanırdı?

Venedik Komisyonu’nun raporlarından bahsetmiyorum bile.

10 gazeteci niye gözaltına alındı, haber takibinden başka ne yapıyorlardı?

Ve yatırım niye gelmiyor, aksine gidiyor, açık değil mi?

SAĞCIMIZ, SOLCUMUZ

Yolsuzlukla Mücadele Kanunlarını çıkarmış, AK Partili beledilerdeki yolsuzluklara dair dosyaları bakanlık emrine alıp üstünü örtmemiş bir iktidar olsaydı ne İBB hakkındaki soruşturma böyle olurdu ne de ortaya çıkan tepkiler ve hukuk güvensizliği…

Bizim tarihimizde siyaset daima baskın, hukuk daima siyaset karşısında güçsüz, en azından yetersiz kaldı. Sağcı, solcu, bu açıdan, birimizin sicili ötekinden temiz değildir.

Raymond Aron’un Fransız tarihi için söylediği üzere, tarihte sert kırılmalar, krizler yaşamış ülkelerde böyle oluyor… Ama yüz yıldır “devlet istikrarı” içindeyiz. Hukuku siyasetten üstün, yargıyı da hem kalite ve liyakat, hem statü itibariyle siyaset karşısında bağımsız hale getirmekten başka çaremiz yok.

Niye bir türlü “orta gelir tuzağı”ndan çıkamıyoruz? Niye CB sisteminde standartlar bozuldu, her hedef eksik kaldı, iyi düşünmeliyiz.

Hukukun üstünlüğünden başka yolumuz yok. Bunu unutmayalım.

Why did the İmamoğlu investigation and arrests create such large and widespread reactions? Let's say the CHP is defending its own municipality, of course it will... But the incident did not end there? Reactions that went far beyond the CHP emerged.

The fact that nearly 15 million people went to the polls and formed long queues for the primary elections cannot be reduced to “party mobilization.”

Especially the markets… As Erdoğan puts it, “money has no religion or belief” but neither does its party. Why did the dollar jump to 40 lira? Why did the Central Bank have to release billions of dollars into the market to rein in foreign exchange from the reserves it had collected with difficulty?

Why did the stock market experience its biggest drop since the 2000 crisis because of this investigation and arrest?

The urgent meeting of the Central Bank and the Banking Union, the interest rate starting to rise, the Risk Premium that was reduced with difficulty increasing to 383, the Central Bank issuing liquidity notes, the urgency of squeezing all of these into two days…

These show that there is a much bigger problem at the bottom: the politicization of the judiciary…

The mistrust of the law that had accumulated over the years exploded with the emergence of the “big one”…

THE DAMAGE IS HUGE

The following words in Prof. Selva Demiralp's analysis are a summary of the cost in the economy:

“We can summarize this cost as higher exchange rates, higher inflation, higher interest rates and slowing growth.”

Former Deputy Governor of the Central Bank, Prof. Fatih Özatay:

"There will be more difficulties than in the last nine or ten years: just like before, 'stumbling and getting back up', but struggling a little more. Unfortunately, that's how it is."

These warnings must be taken seriously. If the warnings of real economists, whom the government accuses of being "mandatory economists", had been listened to in time, Türkiye would not have insisted on the "interest is the reason" mistake for ten years and would not have become the inflation champion as a result.

Economist Mahfi Eğilmez, with his experience as Undersecretary of the Treasury, says:

"The way out of this is to ensure the independence of the judiciary, to move from crony democracy to real democracy, to make appointments based on merit, and to make arrangements that do not seem directly related to the economy but are actually fully related."

JUDICIAL PROBLEM

The reason why the investigation has created such huge and unforeseen reactions is that concerns about democracy and judicial independence have increased even more.

The Minister of Justice says, "The investigation is not political, it is judicial." He repeats for I don't know how many times that the judiciary is independent.

Is it because the judiciary is independent and this investigation is “judicial” that we received advance notice with the phrase “the biggest of the bunch”?

Is it because the judiciary is independent and impartial, the HSK is headed by the Minister of Justice from his own party, and its members are determined by the President from his own party and his parliamentary group?

Is it because the judiciary is independent that judges who make decisions that do not comply with the political definitions of the government are dismissed or even exiled?

Weren't the judges who made decisions that did not comply with the political definition of the government, especially in the cases of Man, Enis Berberoğlu, and Osman Kavala, exiled? The latest example is the dismissal of the judge who gave the release order regarding Ayşe Barım.

In which state of law would Ümit Özdağ be arrested?

Not to mention the Venice Commission reports.

Why were 10 journalists detained? What were they doing other than following the news?

And isn't it clear why investment is not coming, but on the contrary, going away?

OUR RIGHT, OUR LEFT

If there had been a government that had enacted the Anti-Corruption Laws and not taken the files on corruption in AKP municipalities under the ministry's command and covered them up, neither the investigation into IMM nor the reactions and legal distrust that emerged would have been like this...

In our history, politics has always been dominant, law has always been powerless, or at least inadequate, in the face of politics. Rightist, leftist, in this respect, one of us has a cleaner record than the other.

As Raymond Aron said about French history, this is what happens in countries that have experienced severe ruptures and crises in history… But we have been in “state stability” for a hundred years. We have no choice but to make law superior to politics and the judiciary independent from politics in terms of both quality, merit and status.

Why can't we get out of the "middle income trap"? Why have standards been disrupted in the CB system, why have every goal been left incomplete? We need to think carefully.

We have no other way than the rule of law. Let's not forget that.