Avrupa Birliği üyelerinin, Belçika’nın başkenti Brüksel’de düzenlediği olağanüstü zirveden Ukrayna’ya destek ve Avrupa’nın güvenliğine ilişkin yeni kararlar çıktı. Türkiye’nin adı, bu yeni kararlarda da sıkça geçiyor...

AB’den savunma için prensip kararı

Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkelerin liderleri, Beşçika’nın başkenti Brüksel’de düzenlenen olağanüstü zirvede Ukrayna’ya destek ve Avrupa kıtasının yeniden silahlanması konusunda prensip kararı aldı. AB Konseyi Başkanı Antonio Costa’nın davetiyle bir araya gelen liderler, zirveye çağırılan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile görüştü. Kiev yönetimine, Rusya ile ciddi bir ateşkes sağlanana kadar, ABD’nin göndermeyi durdurduğu silah türlerinde destek verme taahhüdünü yineleyen liderler, istihbarat paylaşımındaki eksiklikleri de imkanlar dahilinde telafi etme sözü verdi. Ateşkesin “kapsamlı, adil ve kalıcı bir barış” için gerekli olduğunu vurgulayan liderler, Ukrayna’nın müzakere sürecine dahil edilmesi ve Avrupa’nın güvenlik garantörü olarak rol üstlenmesi gerektiğinin altını çizdi.

Türkiye vurgusu

Bununla birlikte AB liderleri, ABD’nin Avrupa kıtasının güvenliğinden adım adım çekilmesiyle birlikte, kıtanın savunmasını güçlendirmek amacıyla yeni adımlar atmaya hazırlanıyor.

Kiev ile Moskova arasında olası bir ateşkese rağmen, Rusya’nın, Avrupa’ya yönelik tehdit oluşturmaya devam edeceğini düşünen liderler, savunma sanayiine daha fazla kaynak ayırma konusunda uzlaştı. Macaristan’ın çekincelerine rağmen, kıtanın güvenliğinin yalnızca AB ülkeleri ile sağlanamayacağına karar verildi. Türkiye gibi AB üyesi olmayan Avrupa müttefiklerinin de sürece dahil edilmesi gerektiği kabul edildi.

Bu doğrultuda, AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la, İngiltere, Norveç ve İzlanda başbakanlarının da katılımıyla bir videokonferans düzenleyip, zirvede alınan kararları ve atılacak adımları değerlendirecek.

Ayrıca, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Türkiye’nin de içinde bulunduğu Londra formatını önümüzdeki hafta Genelkurmay Başkanları düzeyinde Paris’te toplantıya çağıracağını duyurdu.

Yeni politika

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, zirve girişinde yaptığı açıklamada, Avrupa ülkelerinin yeniden silahlanmasını sağlamak amacıyla 800 milyar Euro’luk bir savunma bütçesi oluşturulmasını öngören plana değindi. Von der Leyen, “Plan, üye ülkelere savunmaya yatırım yapmaları için mali alan sağlıyor. Ukrayna savunma sanayiine yatırım yapma veya doğrudan Ukrayna’ya transfer edilecek askeri yetenekleri edinme olanağı sunuyor. Hem Avrupa yeniden silahlanıyor hem de Ukrayna’nın egemenlik mücadelesi destekleniyor.”

Zirvede Fransa, Almanya, Belçika, Danimarka ve Finlandiya gibi ülkelerin liderleri de, Rus tehdidinin ciddiyetine dikkat çekti, Avrupa’nın kendini ve Ukrayna gibi bölge ülkelerini de koruyabilecek kapasiteye sahip olması gerektiğini belirtti. Bu çerçevede AB, Euro bölgesindeki mali kuralları gevşetip, savunma harcamalarını İstikrar Paktı kriterlerinden muaf tutma kararı aldı.

Ukrayna savunması için Avrupalı ‘hava kalkanı’

İngiliz Guardian gazetesi, Avrupa liderliğindeki “Ukrayna hava koruma planını” paylaştı. Trump’ın son hamleleri sonrası Ukrayna’yı korumak için harekete geçen Avrupa ülkelerinden askeri uzmanların hazırladığı “Sky Shield” planına göre, 120 savaş uçağından oluşan bir Avrupa hava gücü, Kiev ve batı Ukrayna’ya yönelik Rus saldırılarına karşı gökyüzünü korumak için konuşlandırılabilir. Rus saldırılarını durdurmak için NATO’dan bağımsız çalışacak olan “Sky Shield”, Ukrayna’nın 3 faal nükleer santralinin yanı sıra Odesa ve Lviv şehirlerini kapsayacak, ancak cephe hattına karışmayacak. Girişimin bir Rus uçağını düşürme ihtimali soru işaretleri yaratırken, riskin düşük olduğu savunuluyor.

ABD ve Ukrayna görüşecek

ABD’li ve Ukraynalı yetkililerin, gelecek hafta Suudi Arabistan’da Rusya-Ukrayna Savaşı’nın çözümüne ilişkin görüşmeler yapmak üzere bir araya gelecekleri bildirildi. ABD medyasına yansıyan haberlere göre, görüşmelere Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ile Volodimir Zelenskiy’nin Özel Kalemi Andrei Yermak’ın katılacağı bildirildi.

Sistemler göremiyor!

ABD’nin Ukrayna’ya yönelik askeri desteğini kesmesi büyük sorunlara neden oluyor. İngiliz basını, ABD’nin Ukrayna için havadan erken uyarı ve kontrol sistemlerini kapatmanın yanı sıra, HIMARS füze sistemlerine hedef gösterme desteğini de kestiğini belirtti. Gazete konuya ilişkin analizinde “Bu durum Ukrayna’yı kör edecek” dedi. Nitekim Çarşamba gecesi Ukrayna’nın orta kesimindeki Kryvyi Rih kentinde bir otele isabet eden Rus füzesi nedeniyle en az 4 kişi hayatını kaybetti. Aralarında bir çocuğun da bulunduğu 31 kişi de yaralandı.

Öte yandan Fransa’nın, ABD’nin Ukrayna ile istihbarat paylaşımını askıya almasının ardından oluşan boşluğu doldurmak için devreye girdiği öğrenildi. Fransa Savunma Bakanı Sebastien Lecornu Ukrayna ile askeri istihbarat paylaştıklarını duyurdu.