Rusya ve İran destekli Suriye ordusu tarafından Halep’ten çıkarıldıktan sonra (2016) varlığından bir daha haber alınamayan Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) örgütü, gücünü de artırarak, varlığını sürdürmekteymiş…

Yalnız o da değil; Suriye’nin kuzeyinde oluşmakta olan yapılanmalarda ‘kaybedenler’ arasında oldukları bilinen diğer muhalif örgütler ve onların silahlı güçleri de hareketlenmek için HTŞ’li militanları bekliyormuş…

Bu gelişme bir hafta içerisinde Suriye ile ilgili bütün senaryoları alt üst etti.

Kaybedenler kazanan haline geldi, kazandıkları düşünülenler de kaybeden…

Nasıl oldu da böyle oldu?

Gelişmeyi ilk günden yakın izlemeye alanların bu ara soruya tatmin edici bir cevap bulamadıklarını herhalde görüyorsunuzdur. Ekranların gedikli yorumcuları, basının dış politika yazarları, olanları açıklayıcı gerekçeler yine buluyor ve paylaşıyorlar; ancak açıklamaları tatmin edici olmaktan epey uzak…

Yeniden sahneye çıkan ve kaybedenlerden oldukları sanılırken birdenbire kazanan durumuna gelen silahlı güçlerin ütülü üniformaları, cakalı botları dikkat çekici…

Karşı tarafı kaçmaya zorlayan son model araçları ile gelişmiş silah ve teçhizatları da…

Onların bu yeni hallerine karşılık, kaçan dünün muktedirlerinin görüntüleri ise, son haftaya kadar onlara yakıştırılan gücü pek yansıtmıyor. Perişan haldeler ve direnecek güçleri de silahları da yok gibi…

Acaba günü değerlendirmede yanılıyor olabilir miyiz?

Türkiye’den Suriye’deki gelişmelere uzaktan bakarak günlük tabloyu değerlendirenler sevinçlerini gizleyemiyorlar…

Öyle olması da doğal. Kaçarak gidenler Türkiye’nin ‘düşman’ bellediği güçlerdi; onların boşalttığı alanı dolduranlar buldukları her yüksekliğe Türk bayrağını çekiyorlar…

Yabancı gazeteler ile televizyon kanallarında, Ortadoğu’daki yeni dengeyi belirlemede Türkiye’nin söz sahibi olduğuna dair yorumlar revaçta.

Kazananlar listesinin en başlarına Türkiye yazılıyor…

Ankara’dan yapılan resmi açıklamalara hakim olan hava da öyle.

Yaşanan bir güreş müsabakası olsa, hakemin hiç tereddütsüz kırmızı formalı güreşçinin elini kaldırmasına tanıklık edilecekti.

Güreş değil bu oysa ve yaşanan da olsa olsa bir ‘devletler oyunu’…

‘Devletler oyunu’nda tarafların ortada görünmesi şart değildir. Oyunun ne zaman ve kim tarafından başlatıldığı çoğu kez bilinmez; oyunbaz kendini gizler çünkü; kimin kazançlı çıktığı da genellikle tarihçilerin değerlendirmesine bırakılır…

Gelişmeyi ben nasıl görüyorum?

‘Arap baharı’ diye adlandırılan ve ilk etkileri Tunus, Libya, Mısır, Yemen ile Bahreyn’de görülüp en sonunda Suriye’de kendini gösteren bir sürecin en başına yeniden dönmüş gibiyiz.

Yıl 2011’di ve süreçte hareketlenen ülkeler halklarının ilham kaynağı, AK Parti iktidarının ilk on yıllık icraatıydı.

Arap ve Müslüman ülkelerde kitleler Türkiye gibi yönetilmek istiyordu.

Mısır’da ve Tunus’ta AK Parti’ye yakınlık duyan partiler iktidara yürüyor, diğer bazılarında ise, ülkeyi kim/ler/in yöneteceğine Ankara karar verecek gibi duruyordu.

Suriye için Ankara’nın muhtemel bir kadrosu bulunduğundan söz ediliyor, Cenevre’de düzenlenen toplantının ilkinde gerçekleşmese de, ikincisinde o listedeki Türkiye yanlısı isimleri iş başına getirecek bir plandan söz ediliyordu.

Görüntünün o günlerde ne kadar şimdikine benzediği unutuldu tabii…

İktidardakiler, o zaman, “Burası Ortadoğu, burada anlık fotoğrafların fazla değeri yoktur” yolundaki uyarıları dinlemeye yanaşmıyordu.

Şimdikine benzer anlık görüntü uyarı sahiplerini haksız çıkarıyordu zaten.

Ardından olanlar biliniyor ama:

Tunus’ta ve Mısır’da Ankara’ya dost politikacılar cezaevlerindeler…

Libya ve Yemen iç savaşlarını sonlandıramadılar.

Körfez’deki Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Fas, Oman birbiri ardına İsrail ile düşmanlığı sona erdiren ‘İbrahim Mutabakatı’na taraf oldular; Gazze savaşı patlamasaydı Suudi Arabistan da sıradaydı.

Bahreyn, hem ABD ile ilişkilerini daha geliştirdi, hem de ‘İbrahim Mutabakatı’ içerisinde yer aldı, üstelik İsrail ile ikili normalleşmeyi amaçlayan bir anlaşma da imzaladı (2020).

Filistin’in ne hale geldiğini aktarmama gerek olduğunu sanmıyorum.

Tabloyu belirlemesi beklenen Türkiye ise kendi derdine düştü.Söylemek istediğim özetle şu: Ortadoğu’da anlık çekilen fotoğraflar o anı yansıtır; esas tablo için ise oyunun gerçek taraflarının belirgin hale gelmesi gerekir.

Ankara’da politika belirleme ve karar verme mevkiinde bulunanlar, umarım, bu gerçeğin farkındadırlar…

The Hayat Tahrir al-Sham (HTS) organization, whose existence was never heard from again after being removed from Aleppo by the Russian and Iranian-backed Syrian army (2016), continues to exist, increasing its power…

And not only that; other opposition organizations and their armed forces, known to be among the "losers" in the structures forming in northern Syria, were also waiting for the HTS militants to take action...

This development turned all scenarios regarding Syria upside down within a week.

Losers became winners, and those who were thought to be winners became losers…

How did it happen like this?

You must have seen that those who have been following the development closely since the first day have not been able to find a satisfactory answer to this interim question. Regular commentators on the screens, foreign policy writers in the press, are still finding and sharing explanations to explain what is happening; however, their explanations are far from being satisfactory…

The ironed uniforms and flashy boots of the armed forces that have re-emerged and suddenly become winners after being thought to be among the losers are striking…

The latest model vehicles and advanced weapons and equipment that force the other side to flee…

In contrast to their new state, the images of the escaped rulers of yesterday do not reflect the power attributed to them until the last week. They are in a miserable state and seem to have neither the strength nor the weapons to resist…

Could we be wrong in evaluating the day?

Those who evaluate the daily picture by looking at the developments in Syria from a distance in Turkey cannot hide their joy…

It is natural that it should be so. Those who fled were the forces that Turkey considered 'enemies'; those who filled the areas they vacated are raising the Turkish flag on every height they find...

Comments about Turkey having a say in determining the new balance in the Middle East are popular in foreign newspapers and television channels.

Türkiye is written at the top of the winners list…

This is also the tone that dominates the official statements made from Ankara.

If there was a wrestling match, the referee would have been witnessed raising the hand of the wrestler in the red jersey without any hesitation.

This is not wrestling, however, and what is happening is at best a 'game of states'...

In the 'game of states' it is not necessary for the parties to be visible. It is often not known when and by whom the game was started; the trickster hides himself because; who wins is usually left to the evaluation of historians…

How do I see the development?

We seem to have returned to the very beginning of a process called the 'Arab Spring', the first effects of which were seen in Tunisia, Libya, Egypt, Yemen and Bahrain, and finally manifested themselves in Syria.

The year was 2011, and the inspiration for the people of the countries that took action in the process was the actions of the AK Party in its first ten years of power.

The masses in Arab and Muslim countries wanted to be governed like Türkiye.

In Egypt and Tunisia, parties close to the AK Party were marching to power, while in some others, it seemed as if Ankara would decide who would govern the country.

There is talk of Ankara having a possible team for Syria, and although it did not take place in the first meeting held in Geneva, there was talk of a plan to bring pro-Turkey names on that list to power in the second meeting.

Of course, it is forgotten how similar the image was back then to today…

Those in power were unwilling to listen to warnings such as, “This is the Middle East, snapshots are of little value here.”

A snapshot similar to the one today would already prove the warning owners wrong.

What happened next is known, but:

Ankara-friendly politicians are in prison in Tunisia and Egypt…

They could not end the civil wars in Libya and Yemen.

In the Gulf, the United Arab Emirates, Bahrain, Morocco and Oman have one after another signed the 'Abraham Accords' ending hostilities with Israel; had the Gaza war not broken out, Saudi Arabia would have been next in line.

Bahrain not only further developed its relations with the United States, but also took part in the 'Abraham Accords' and signed an agreement with Israel aiming at bilateral normalization (2020).

I don't think I need to tell you what Palestine has become.

Turkey, which was expected to determine the picture, has fallen into its own troubles. What I want to say in summary is this: The snapshots taken in the Middle East reflect that moment; for the real picture, the real sides of the game need to become clear.

I hope that those in policy-making and decision-making positions in Ankara are aware of this fact…