Rus Tsargrad sitesinin başlığı: Erdoğan Putin’i kandırdı: Kremlin suskun, Türkiye Cumhurbaşkanı yine ihanet yolunu seçti

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan

Rusya ile Türkiye arasında (İran’ı da ekleyerek Astana Süreci’nden de bahsedebiliriz) İdlib konusunda problemli de olsa dört yıldır süren bir anlaşma vardı.

Her ne kadar Moskova zaman zaman Ankara’ya “İdlib yükümlülüklerini yerine getirmediğinden dolayı" sitemde bulunsa da genel olarak iki lider (Erdoğan ve Putin) durumu idare edebiliyorlardı.

Rusya’nın Ukrayna’da fiilen NATO ile savaşmak zorunda kalması, yaptırımlar ve ABD baskılarıyla Türkiye’nin ikili ticarette frene basması, Ankara’nın Kiev’e “Bayraktar katkısı”nın Moskova’dan giderek daha sert tepki görmesi gibi faktörler ve Ortadoğu’daki gelişmeler, er veya geç Suriye’de de kendini gösterecekti. Ve gösterdi de.

Gerilim hızla tırmanıyor

Başta Heyet Tahrir Şam (HTŞ) olmak üzere cihatçı güçler Halep’e güçlü bir saldırı başlattı. Bu güçler arasında Türkiye’nin desteklediği Suriye Milli Ordusu’na (SMO) ait bazı birliklerin de bulunduğu kanısı yaygın.

Her ne kadar bu yazının yazıldığı sırada Millî Savunma Bakanlığı’nın “gelişmelerin izlendiğine ve gerekli tedbirlerin alındığına” ilişkin nötr açıklaması dışında bir resmî tutum ifade edilmese de, Türkiye’nin bu olayın dışında olması zor görünüyor.

Bazı yorumcular Ankara’nın cihatçıların saldırısını önlemeye çalıştığını savunuyorlar. Bazıları ise bu gelişmenin İsrail ve ABD eliyle tezgahlandığını, Türkiye’nin de oyunun içinde yer aldığını öne sürüyor. Yandaş basındaki kimi başlık ve haberler de düşündürücü. (Örneğin, Yeni Şafak cihatçı saldırısını “Esed’e Halep şoku” başlığıyla verdi.)

Erdoğan’ın uzun süredir Esad’la görüşmeye çalıştığını, bu konuda en azından bir süre Putin’in arabuluculuk yapmaya çalıştığını, ancak Şam yönetiminin “Türkiye önce askerlerini Suriye’den çeksin ve cihatçılara desteğini kessin” şartlarından vazgeçmediğini biliyoruz.

İki gün önceki yazımda Putin’in Suriye Temsilcisi Lavrentyev’in Ankara’yı “işgalci” olmakla suçladığını, Rusların çoktandır bu görüşte olmakla birlikte bunu sadece şimdi yüksek sesle dillendirdiklerini yazmıştım.

Yani genel olarak gerilim artıyordu ve Halep saldırısıyla iyice tırmandı.

Putin’in sözcüsü Peskov Şam yönetiminden “gerekli önlemleri almasını beklediklerini” söylediği sıralarda Esad olağanüstü bir görüşme için Moskova’ya gelmişti bile.

Gelişmeler nereye doğru ilerleyecek, göreceğiz. Ancak Ukrayna cephesindeki olağanüstü şartlar nedeniyle Suriye’de yeni bir kriz çıkmasını istemeyen Kremlin’in sinirlerinin ayakta olduğunu söylemeye herhalde gerek bile yoktur.

Rus basını Erdoğan’ı hedefe koydu

Rusya medyası genel olarak Kremlin’in tavrını beklediği için fazla yorum yapmaktan kaçınsa da bazı önemli gazetelerin ve internet sitelerinin haber ve analizleri ilginçti.

Ülkenin en etkili gazetelerinden Kommersant, konuyla ilgili haberine “Şam Türkiye yanlısı grupların saldırısıyla karşı karşıya” alt başlığını attı. Haberde uluslararası ilişkiler uzmanı Mardasov’un İdlib’deki durumun faktörlerinden biri olarak “Şam’ın görüşme çağrılarına yanıt vermeyen Türkiye”yi göstermesi ve “bu durumun resmî Türk yöneticilerinin davranışlarına yansıdığı” tezi dikkat çekiyordu. Mardasov’un iddiasına göre, İdlib saldırısında cihatçıların kullandığı “silahlar kısa süre önce Türkiye’den gönderilmişti.”

Nezavisimaya gazetesi, ilgili haber-yorumu “Türkiye’nin koruduğu güçler Suriye’de şiddet yoluyla yayılma aşamasına geçtiler: Ankara’ya bağlı militanlar Şam’a ve Hizbullah’a meydan okudu” başlığı ile verdi. Yorumda saldırının Lübnan’daki ateşkesle ve Ankara-Şam ilişkilerinde normalleşme sürecinin durmasıyla bağlantılı olduğu savunuldu.

Konuyla ilgili en sert yorumlar, genellikle Türkiye karşıtı tavrıyla bilinen Tsargrad TV sitesinde dikkat çekti. Başlık “Erdoğan Putin’i kandırdı: Suriye ateş altında, Kremlin suskun, Putin’in avucunun içindeki Türkiye Cumhurbaşkanı yine ihanet yolunu seçti” idi. (Bu uzun başlıktaki ihanet kelimesinin yerine başka kelimeler seçilebilirdi ama hakaret olarak değerlendirilebileceğinden dolayı onlardan birini yazmadım.)

Başlığı böyle olan bir yazının içeriği daha yumuşak olmuyor elbette. Saldırı sonucu doğan durumdan “Erdoğan’ın yararlandığı”, Türk liderin İdlib’deki cihatçıların silahsızlandırılması sözü vermesine rağmen bu konuda her seferinde Putin’i oyaladığı, tüm bu planların gerisinde ABD’nin olduğu, zaten Türkiye’nin hep birçok karpuzu koltuğunda tutma meraklısı olduğu… Tsargrad’ın yorumları arasında bunlar da vardı.

Title of the Russian Tsargrad site: Erdogan deceived Putin: Kremlin is silent, Turkish President again chose the path of treason

Russian President Vladimir Putin and President Recep Tayyip Erdogan

There was an agreement between Russia and Türkiye (we can also talk about the Astana Process by adding Iran) on Idlib, albeit problematic, for four years.

Although Moscow occasionally reproached Ankara for “not fulfilling its Idlib obligations,” in general the two leaders (Erdogan and Putin) were able to manage the situation.

Factors such as Russia having to actually fight NATO in Ukraine, Turkey putting the brakes on bilateral trade due to sanctions and US pressure, Ankara’s “Bayraktar contribution” to Kiev drawing increasingly harsh reactions from Moscow, and developments in the Middle East would sooner or later show themselves in Syria. And they did.

Tensions are rapidly escalating

Jihadist forces, led by Hayat Tahrir al-Sham (HTS), have launched a powerful attack on Aleppo. It is widely believed that these forces include some units of the Syrian National Army (SNA), which is backed by Turkey.

Although at the time of writing this article, no official stance has been expressed other than the neutral statement of the Ministry of National Defense that "developments are being monitored and necessary measures are being taken," it seems difficult for Turkey to remain outside of this incident.

Some commentators argue that Ankara is trying to prevent the jihadist attack. Others claim that this development was staged by Israel and the US, and that Turkey is also in on the game. Some headlines and news in the pro-government press are also thought-provoking. (For example, Yeni Şafak reported the jihadist attack under the headline “Aleppo shock for Assad.”)

We know that Erdoğan has been trying to meet with Assad for a long time, that Putin tried to mediate on this issue, at least for a while, but the Damascus administration did not give up on the conditions that "Turkey should first withdraw its troops from Syria and end its support for the jihadists."

In my article two days ago, I wrote that Putin's Syria Representative Lavrentyev accused Ankara of being an "occupier" and that the Russians had been of this opinion for a long time but were only now voicing it out loud.

So, tensions were generally rising and it escalated even more with the Aleppo attack.

While Putin's spokesman Peskov said that they "expected the Damascus government to take the necessary measures," Assad had already arrived in Moscow for an extraordinary meeting.

We will see where the developments will go. However, it is probably needless to say that the Kremlin is on edge, as it does not want a new crisis to break out in Syria due to the extraordinary conditions on the Ukrainian front.

Russian press targets Erdoğan

Although the Russian media generally refrained from making much comment as they awaited the Kremlin's stance, the news and analyses of some major newspapers and websites were interesting.

Kommersant, one of the country’s most influential newspapers, gave its report on the subject the subheading “Damascus faces attacks from pro-Turkey groups.” The report drew attention to international relations expert Mardasov’s claim that “Turkey not responding to Damascus’ calls for talks” was one of the factors in the situation in Idlib, and that “this situation was reflected in the behavior of official Turkish administrators.” According to Mardasov’s claim, “the weapons used by the jihadists in the Idlib attack were recently sent from Turkey.”

The Nezavisimaya newspaper published the relevant news-commentary under the title “The forces protected by Turkey have entered the phase of violent expansion in Syria: Militants affiliated with Ankara challenged Damascus and Hezbollah.” The commentary argued that the attack was related to the ceasefire in Lebanon and the halting of the normalization process in Ankara-Damascus relations.

The harshest comments on the subject were noted on the Tsargrad TV website, which is generally known for its anti-Turkey stance. The headline was “Erdogan tricked Putin: Syria under fire, Kremlin silent, Turkish President in Putin’s palm chose the path of treason again.” (Other words could have been used instead of the word treason in this long headline, but I did not write one of them because it could be considered an insult.)

Of course, the content of an article with such a title does not get any softer. That “Erdogan took advantage” of the situation that emerged as a result of the attack, that the Turkish leader stalled Putin every time despite promising to disarm the jihadists in Idlib, that the US was behind all these plans, that Turkey was always keen on keeping many watermelons in its seat anyway… These were among Tsargrad’s comments.