“Biz 900 yıldır kardeşiz. Benim yeğenlerim Kürttür. Kız kardeşim Kürtle evli. Bizim birbirimizden ayrılmamız mümkün değildir.”

Bu sözler MHP’nin kurucusu Alparslan Türkeş’in ağzından çıktı. Aralarında Ahmet Türk, Leyla Zana ve Orhan Doğan’ın da olduğu HEP yetkilileri karşısındaydı. 1992 yılıydı.

AKP Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman’ın kitabındaki bu bölümü incelerken, MHP lideri Devlet Bahçeli’nin sözü yankılandı televizyondan: “İmralı ile DEM Grubu arasında yüz yüze temasın gecikmeksizin yapılmasını bekliyor, çağrımızı kararlılıkla tekrarlıyoruz.”

Elimdeki kitabın adı: “Türkiye’nin Kürt Sorunu Hafızası.” İlk basımı 2011’de SETA tarafından yapılan, şimdi Doğan Kitap etiketiyle okurla buluşan bir eser. Görmüşsünüzdür; AKP milletvekili Yayman, geçen hafta MHP Lideri Devlet Bahçeli’yi ziyaret ederek hediye etti bu kitabını.

MHP lideri masasındaki kitabı okur mu, bilmiyorum. Lakin, madem ittifak ortağının vekili Yayman, MHP’nin “Vakit tamamdır söz konusu vatandır” etiketiyle paylaştı o buluşmayı, ben de objektife yansıyan o kitaptaki MHP’yi ilgilendiren bölümleri aktaracağım.

‘MHP VE BAHÇELİ İKNA EDİLMELİ’

516 sayfalık kitapta “Türk milliyetçilerinin Kürt sorununa yaklaşımı” başlıklı bir bölüm var. Hüseyin Yayman, MHP’nin Kürt siyasetini üç döneme ayırıyor: “Birinci dönem, 1980 öncesine karşılık gelen, sağ-sol çatışmasının yoğun olarak yaşandığı dönemdir. İkinci dönem, PKK’nin ortaya çıkmasıyla şekillenen dönemdir. Üçüncü dönem ise Alparslan Türkeş’in vefatı sonrası ve Devlet Bahçeli’nin genel başkan olduğu dönemdir.”

Kitapta Devlet Bahçeli’nin Kürt sorununa dair yaklaşımını sık sık öven AKP’li Yayman’ın şu tespiti dikkat çekiyor:

“Öcalan’ın yargılanıp idama mahkûm edilmesi sürecinde Devlet Bahçeli, idamından yana olmasına rağmen, ülkenin menfaatlerine uygun bulmadığı gerekçesiyle, bu süreci gündelik siyasete alet etmemiş ve serinkanlı bir tavır sergilemiştir. Bu dönemde Bahçeli’nin idam kararında diretip gerekirse koalisyonu bozması ve daha sert bir muhalefet yapması durumunda olacaklar düşünüldüğünde bu davranışın anlamı çok daha iyi görülecektir.”

MHP’nin kurucu lideri Türkeş ile Bahçeli arasındaki farkı ise AKP milletvekilinin kaleminden şöyle okuyoruz:

“Devlet Bahçeli’nin genel başkan olmasıyla MHP’nin sert yaklaşımı kısmen de olsa değişmiş ve MHP, Kürtleri yok sayan tavrını değiştirmiştir. Bahçeli, PKK hakkında ne kadar sert bir söylem kullanırsa kullansın Kürtler hakkında oldukça yumuşak bir üslubu tercih etmiştir. MHP Türkeş dönemindeki ‘inkâr’ siyasetini, Türkiye’nin dönüşümüne bağlı olarak, Bahçeli döneminde terk etmiş ve daha mutedil bir söylem geliştirmiştir. Fakat bu kabullenme o kadar kolay olmamıştır. Bahçeli Kürt vatandaşlarımız sözcüğü yerine Kürtçe konuşan vatandaşlarımız diye yeni bir kavram ve kategori yaratmıştır. Kürtçe konuşan vatandaşlar kavramının muğlaklığı, Bahçeli’nin Kürt realitesini tanıdığı anlamına mı geliyor yoksa ‘Dağ Türkçesi’ kavramının modernize edilmiş haline mi tekabül ediyor, belli değildir. Fakat Bahçeli’nin Türkeş’e göre bu meselede daha ılımlı ve daha yapıcı bir tutum içinde olduğu açıktır.”

Hüseyin Yayman’a göre; Kürt açılımının sonuca ulaşması, hükümetin kararlılığı kadar aynı zamanda milliyetçilerin ve MHP’nin alacağı tavra bağlı. Haliyle, bu teze dayanarak şu yolu öneriyor: “Bu nedenle, meselenin çözümü için, en az BDP kadar MHP’nin ve Devlet Bahçeli’nin de ikna edilmesi gerekmektedir.”

‘GERİYE ANADİLDE EĞİTİM KONUSU KALDI’

AKP milletvekili Yayman, “Türkiye’nin Kürt Sorunu Hafızası” adlı kitabın sonunda, Kürt siyasi hareketinin taleplerini de özetlemiş ve şu sonuca varmış:

“25 madde halinde özetlemeye çalıştığımız bu önerilerin başında ‘Kürt Enstitüsü’nün kurulması, Kürtçe radyo-televizyon yayınına izin verilmesi ve anadilde eğitim konusu gelmektedir. Halihazırda olmazsa olmaz bu üç talebin ikisi karşılanmış, geriye anadilde eğitim konusu kalmıştır. Tartışmalar anadilde eğitim konusuna odaklanmıştır. Başka bir ifadeyle bugün için Kürt sorunu, Kürtçe sorununa indirgenmiş durumdadır. Henüz hayata geçirilmeyen teklifler, yönetsel veya yasal düzenlemelerle çözülebilecek tekliflerdir. Bu tür düzenlemelerin ötesinde gelinen noktada Kürt sorununun serbestçe tartışılması ve her türlü önerinin açık biçimde dile getirilmesi dahi önemli bir mesafe alınmasını sağlamıştır. Silahların susması ve serbest tartışma ortamının sürmesi nihai çözüme bir adım daha yaklaşılmasını sağlayacaktır.”

“We have been brothers for 900 years. My nephews are Kurds. My sister is married to a Kurd. It is impossible for us to be separated.”

These words came from the mouth of Alparslan Türkeş, the founder of the MHP. He was in front of HEP officials including Ahmet Türk, Leyla Zana and Orhan Doğan. It was 1992.

While examining this section in AKP Hatay Deputy Hüseyin Yayman's book, MHP leader Devlet Bahçeli's words were echoed on television: "We expect face-to-face contact between İmralı and the DEM Group to be made without delay, and we resolutely repeat our call."

The name of the book in my hands is: “Memory of Turkey’s Kurdish Problem.” It is a work that was first published by SETA in 2011 and is now available to readers under the Doğan Kitap label. You may have seen that AKP MP Yayman visited MHP Leader Devlet Bahçeli last week and presented him with this book.

I don't know if the MHP leader will read the book on his desk. However, since the alliance partner's deputy Yayman shared that meeting with the MHP's hashtag "The time is up, the homeland is in question", I will share the sections of that book that were reflected in the lens and that concern the MHP.

'MHP AND BAHÇELİ MUST BE CONVINCED'

The 516-page book includes a section titled “Turkish nationalists’ approach to the Kurdish issue.” Hüseyin Yayman divides the MHP’s Kurdish politics into three periods: “The first period corresponds to the period before 1980, when right-left conflict was intense. The second period is the period shaped by the emergence of the PKK. The third period is the period after the death of Alparslan Türkeş and when Devlet Bahçeli became the party chairman.”

In the book, the following observation by AKP member Yayman, who frequently praises Devlet Bahçeli's approach to the Kurdish issue, is noteworthy:

“During the process of Öcalan being tried and sentenced to death, Devlet Bahçeli, despite being in favor of his execution, did not use this process as a tool for daily politics on the grounds that it did not suit the interests of the country and displayed a cool-headed attitude. When we consider what would happen if Bahçeli insisted on the death sentence during this period and, if necessary, broke up the coalition and formed a harsher opposition, the meaning of this behavior will be seen much better.”

We read the difference between MHP founding leader Türkeş and Bahçeli from the pen of an AKP deputy as follows:

“With Devlet Bahçeli becoming the party leader, the MHP’s harsh approach has partially changed and the MHP has changed its stance of ignoring the Kurds. No matter how harsh a discourse Bahçeli used regarding the PKK, he preferred a rather soft tone regarding the Kurds. The MHP abandoned the ‘denial’ policy of the Türkeş period during the Bahçeli period, depending on Turkey’s transformation, and developed a more moderate discourse. However, this acceptance was not that easy. Bahçeli created a new concept and category called Kurdish-speaking citizens instead of the term Kurdish citizens. It is not clear whether the vagueness of the concept of Kurdish-speaking citizens means that Bahçeli recognizes the Kurdish reality or whether it corresponds to the modernized version of the concept of ‘Mountain Turkish’. However, it is clear that Bahçeli has a more moderate and constructive attitude on this issue compared to Türkeş.”

According to Hüseyin Yayman, the Kurdish opening will come to fruition, depending on the government's determination as well as the stance taken by the nationalists and the MHP. Naturally, based on this thesis, he suggests the following path: "Therefore, in order to solve the issue, the MHP and Devlet Bahçeli need to be convinced at least as much as the BDP."

'WHAT LEFT IS THE ISSUE OF EDUCATION IN MOTHER TONGUE'

At the end of his book titled “Memory of Turkey’s Kurdish Problem”, AKP MP Yayman also summarized the demands of the Kurdish political movement and came to the following conclusion:

“These suggestions, which we have tried to summarize in 25 articles, include the establishment of a ‘Kurdish Institute’, permission for Kurdish radio and television broadcasts, and education in the mother tongue. Two of these three indispensable demands have already been met, leaving only the issue of education in the mother tongue. Discussions are focused on education in the mother tongue. In other words, the Kurdish problem has been reduced to the Kurdish problem today. The proposals that have not yet been implemented are proposals that can be solved with administrative or legal regulations. Beyond such regulations, the free discussion of the Kurdish problem and the open expression of all kinds of proposals have made significant progress. Silencing the guns and maintaining an environment of free discussion will bring us one step closer to the final solution.”