Ver manşeti: Trump ikinci sezonunda taş gibi takım kurdu. Alternatif: Sanki kabine değil özel tim!  Fona tezahüratı da ver: Vur kır parçala bu maçı kazan! Kana kan intikam! Hani eski günlerde bek forveti kovalarken tribünler “vur vur vur!” diye bağırır, hele peşine bek kovaladığı forveti o dolduruşla yatarak bileğe müdahaleyle indirirse, taraftardan topluca “huaaa!” diye olumlayan bir ses yükselirdi. Yanlış anlaşılmasın: Şiddet ayinine methiye düzmüyoruz, yarım aklımızca mecaz yaparak berceste okurun zihnini gelmekte olana dair tahrike gayret ediyoruz. 

Buna karşılık Macaristan dönüşü pek şendi Erdoğan. Uçağına seçmece yüklenen gazeteci mürettebata ABD seçimlerini adeta kendi kazanmış gibi hikâye ediyordu Trump’ın ezici zaferini. Dünyada Netanyahu dışında Trump’ın göreve geri gelişini Erdoğan denli dışa vurulan coşkuyla karşılayan başka lider yoktu herhalde. “Dışa vurulan”, zira bıyık altından gülmekle yetinen Putin de pekâlâ eklenebilir listeye. Oysa Azerbaycan dönüşü yine uçak sohbetinde önceki coşkunun yerini temkin alacak; hiç yoktan Biden’a oranla Trump’a erişimin daha kolay olacağı beklentisi öne çıkarılmakla yetinilecekti.   

Gelen Trump ekibinin kurgusu ve giden Biden ekibinin performansındaki sefalet, devlet işlerinde ama özellikle diplomaside Puşkaş’ların, Maradona’ların dönemi çoktan kapandığını düşündürtüyor. Bu durumu “kaht-ı rical” (“önde gelen kişi kıtlığı”) diye yorumlayanlar var. Buradan hareketle, öngörülemez olağanüstü olayların ve öngörülemez sonuçlara yol açan siyasal kararların yönetilmesinde liderlik eksikliği görenler de. Her hal ve kârda yürür gibi oynayan, Allah vergisi yumuşak bilek hareketleriyle çalım atıp, gözü kapalı isabetli paslar veren topçulara yer kalmadı kadrolarda. Zaman da, oyun da değişti. 

“Kadın düşmanı” denilen Trump tarihteki ilk kadın genel sekreter Susie Wiles’ı Beyaz Ev’e atayarak işe başladı. Ne başkan yardımcısı Vance, ne alanda seçimi Trump için alan becerikli baş sponsor Musk’ın başarılı kampanyanın pivotu Wiles denli gidişatta etkin olacağını sanmam. Ulusal güvenlik ve dış politika takımında kimler var?  DNI* Gabbard (o da kadın), CIA Ratcliffe, Pentagon* Hegseth, NSA* Waltz, BMDT* Stefanik (yine kadın), Ortadoğu ÖT* Witkoff ve Dışişleri Rubio. Abartı da bir söz sanatı, öyleyse abartalım: Tam bir teknik direktör takımı bu defaki. Kadroyu utangaç deyişle “İsrail yanlısı isimler bulunuyor” yollu değerlendirenler, bu gelenlerin asıl görülecek hesaplarının islâmcılıkla hatta islâmla olduğunun bilincine artık varmışlardır.

İnönü’nün genç cumhuriyeti kendini yirmi yıl gibi kısa bir sürede toparlayıp, yenilemeyi başarabilen bir hariciyeyle II. Dünya Savaşı’nın dışında tutmayı becerebilmesi cumhuriyet tarihinin Hatay’ın anavatana iltihakı, NATO ittifakına üyelik gibi en görkemli diplomasi zaferlerinden biriydi. Bazen bir şeylerin olmayışı da; olması, oldurulması denli başarıdır. Bizim güncel yönetici kadro ise ne bu gerçeği ne lafla peynir gemi yürümediğini anlayacak bilince, birikime, deneyime sahip. Trump’ın yeni takımına bakıp, pek de bir şey düşünememeleri, donakalmaları yahut laf ebeliğine başvurmaları da bundan.

Cumhuriyetimiz kuzeyinde ve güneyinde çifte savaşla çevrili. Yapay zekâ devrimini ıskalamak üzereyiz. İklim kıyametine hazır değiliz. Tepemizde de çeyrek yüzyıla varan bir dönemdir anti-cumhuriyetçi bir islâmcı klik çöreklenmiş durumda. Geçen yazımda ülkemizde olay ufkuna girmek üzere olduğumuz uyarısında bulunmuştum. Trump’ın ikinci gelişi de küresel olayların seyrini hızlandırma sakıncasını barındırıyor. Dolayısıyla CHP tüm dikkatini ulusal güvenlik dosyalarının dışa bakan yüzünde Kıbrıs, Suriye ve Irak’a, içe bakan yüzünde ise Kürt sorununa odaklamalı. Ancak zamanın ve oyunun değiştiğini de gözden kaçırmamalı.

Trump kendine karşı Trumpçılık yaparak kazanmadı. Erdoğan da herhalde kendine karşı Erdoğan olacak değil. Erdoğan zaten neredeyse çeyrek yüzyıldır iktidarda. Dolayısıyla ABD seçimlerinden muhalefete çıkartılacak dersleri ne abartmak ne küçümsemek taraftarıyım. Herhalde adayın ve o adayın sürüklediği kampanyada az sayıda, kısa, öz, kolay anlaşılır mesajlar vermenin ve bunları sürekli yinelemenin önemi zaten biliniyordu. Kampanyaların profesyonel ekipler eliyle 24/7 nasıl bir makine gibi yürütülmesi gereken ciddi işler olduğu da herhalde öyle. Ama ABD gibi halen dahi son derece sağlam bir demokrasi temeli üzerinde oturan devletle, keza halen dahi İspanya’nın elli yıl önce 1975-82 arasındaki demokratik dönüşümünü arayan cumhuriyetimiz arasındaki benzerlikler de kısıtlı.

Cumhuriyette köklü idari reform önerisiyle atılacak ileri adım karşısına Kürt yurttaşların anayasal kimlik talebi duvarını örerek çıkmalarını beklemem. Bu anlamsız olur. Benzer biçimde eşit yurttaşlık yerine ayrıcalıklı azınlık statüsü elde etmeyi yeğleyeceklerini de sanmam. Adı üzerinde hukuk devletinin de ne ırkı ne dini var. Demokrasiyle taçlanacak yeni cumhuriyete ulaşacak yolda ilk düğme de “Kartaca yıkılacak” dercesine her konuşmanın mutlaka ve yalnızca erken seçim çağrısına bağlanmasıyla iliklenmelidir bence. Zamanın hızlandığı, oyunun değiştiği şu ortamda, şuur ve tasavvur da en değerli sermaye olsa gerektir.    

*DNI: Ulusal İstihbarat Direktörü, NSA: Ulusal Güvenlik Danışmanı, Pentagon: Savunma Bakanı, BMDT: Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi (ABD sisteminde kabine üyesi), ÖT: Özel Temsilci.   

Give the headline: Trump has built a rock solid team in his second season. Alternative: As if it were a special team, not a cabinet! Give the chant to the fund: Hit, break and win this match! Bloody revenge! You know in the old days, when a fullback was chasing a striker, the stands would shout “hit, hit, hit!”, and especially if the fullback took down the striker he was chasing with a tackle on the ankle, the fans would collectively say “huaaa!” in affirmation. Don’t get me wrong: We are not singing the praises of the ritual of violence, we are trying to provoke the mind of the reader about what is coming by making a metaphor in our half-wits.

On the other hand, Erdoğan was very happy when he returned from Hungary. He was telling the journalist crew who loaded his plane with selections about Trump’s overwhelming victory as if he had won the US elections himself. Apart from Netanyahu, there was probably no other leader in the world who welcomed Trump’s return to office with such outward enthusiasm as Erdoğan. “Outwardly outward,” because Putin, who was content to smile behind his back, could well be added to the list. However, on the flight back from Azerbaijan, the previous enthusiasm would be replaced by caution; the expectation that it would be easier to reach Trump than Biden would be emphasized out of nowhere.

The structure of the incoming Trump team and the misery in the performance of the outgoing Biden team make one think that the era of the Pushkas and Maradonas in state affairs, but especially in diplomacy, is long over. There are those who interpret this situation as “kaht-ı rical” (“shortage of leading figures”). Based on this, there are those who see a lack of leadership in managing unpredictable extraordinary events and political decisions that lead to unpredictable results. There is no room left in the squads for players who play as if they are walking in every situation and condition, who dribble with God-given soft wrist movements and make accurate passes with their eyes closed. Times and the game have changed.

Trump, who is called a “misogynist,” started by appointing the first female chief of staff in history, Susie Wiles, to the White House. I don’t think either Vice President Vance or the talented chief sponsor Musk, who won the election for Trump, will be as effective as Wiles, the pivot of the successful campaign. Who is on the national security and foreign policy team? DNI* Gabbard (also a woman), CIA Ratcliffe, Pentagon* Hegseth, NSA* Waltz, UNDT* Stefanik (also a woman), Middle East OT* Witkoff and Secretary of State Rubio. Exaggeration is also a figure of speech, so let’s exaggerate: This time it’s a complete technical director team. Those who evaluate the team in the shy way of saying “there are pro-Israel names” have now realized that the real score of these newcomers is with Islamism and even Islam.

Inonu’s ability to keep the young republic out of World War II with a foreign ministry that managed to pull itself together and renew itself in a short period of twenty years was one of the most glorious diplomatic victories in the history of the republic, such as Hatay’s annexation to the homeland and NATO membership. Sometimes, the fact that something does not happen is as much of a success as the fact that it does happen. Our current administrative staff, on the other hand, has the awareness, knowledge and experience to understand that neither this truth nor words can make a ship run. This is why they look at Trump’s new team and cannot think of much, they freeze or resort to rhetoric.

Our republic is surrounded by dual wars in the north and south. We are about to miss the artificial intelligence revolution. We are not ready for the climate apocalypse. An anti-republican Islamist clique has been entrenched above us for a quarter of a century. In my last article, I warned that we were about to enter the event horizon in our country. Trump’s second coming also carries the risk of accelerating the course of global events. Therefore, the CHP should focus all of its attention on Cyprus, Syria and Iraq on the outward side of its national security files and on the Kurdish issue on the inward side. However, it should not be overlooked that the times and the game have changed.

Trump did not win by being Trumpist against himself. Erdoğan will probably not be Erdoğan against himself. Erdoğan has been in power for almost a quarter of a century. Therefore, I am not in favor of exaggerating or belittling the lessons to be learned from the US elections for the opposition. It is likely that the importance of giving a few, short, concise, easily understandable messages and repeating them constantly was already known in the campaign led by the candidate. It is also likely that campaigns are serious businesses that need to be run like machines 24/7 by professional teams. But the similarities between a state like the USA, which still sits on a very solid foundation of democracy, and our republic, which is still searching for the democratic transformation of Spain fifty years ago between 1975-82, are also limited.

I do not expect Kurdish citizens to come out with a wall of constitutional identity demand against the forward step that will be taken with a radical administrative reform proposal in the republic. This would be meaningless. Similarly, I do not think that they will prefer to obtain privileged minority status instead of equal citizenship. As its name suggests, the state of law has neither race nor religion. In my opinion, the first button on the path to the new republic that will be crowned with democracy should be buttoned by definitely and only linking every speech to a call for early elections, as if saying “Carthage will be destroyed”. In this environment where time is accelerating and the game is changing, consciousness and imagination must be the most valuable capital.

*DNI: Director of National Intelligence, NSA: National Security Advisor, Pentagon: Secretary of Defense, UNDT: Permanent Representative to the United Nations (cabinet member in the US system), ÖT: Special Representative.