CHP Genel Başkanı Özgür Özel’i hafta içi Diyarbakır’da hafta sonu İstanbul’da alanda izledim. Birkaç ay önce, ilkin Saraçhane’de eğitim, ardından Hayrabolu’da buğday mitingine gitmiş, oradan notlar yazmıştım. Şunu net söyleyebilirim. Özel’in konuşurken kalabalıkta yarattığı ilgiden konuştuğu konuya hakimiyeti-tutarlılığına önemli bir mesafe kaydettiğini görüyorum. Bir hafta sonra partisinin 38. Olağan Kurultayı’nda 8. Genel Başkan seçilişinin birinci yılını dolduruyor. Eminim bu konuda yazılar-yorumlar çıkacaktır. Benim gözlemim, henüz parti içinde tüm dengeleri yerine oturtamamış olsa da kamuoyunda söylediklerine daha çok dikkat edilmeye başlanan bir lider haline geldiği şeklinde. Önümüzdeki günlerde partideki iş bölümü ve konulara göre sorumluluk alacak, -daha çok söz söyleyecek isimlerin öne çıkmasıyla biraz daha az- gerektiğinde konuşacak bir tarza dönerse de şaşırmayacağım.

Gelelim geçen haftaya. Önce Diyarbakır’a. TUSAŞ’a yapılan terör saldırısıyla yarım kalan Doğu ve Güneydoğu ziyaretlerinin ilk günlerine. Diyarbakır’ın simge mekanlarından birisi. Sur ilçesinde 16. yüzyılda inşa edilmiş Şeyh Mutahhar Camii’nin Dört Ayaklı Minaresi. Burası insan hakları ve demokrasi mücadelesi veren Tahir Elçi’nin de öldürüldüğü yer. Özgür Özel, bir yanında Elçi’nin eşi, aynı zamanda CHP Milletvekili Türkan Elçi diğer yanında, Tahir Elçi’nin yakın arkadaşı CHP Milletvekili Sezgin Tanrıkulu ile orada. Özel şöyle diyor:

“Bu cinayetin de tüm yönleriyle ortaya çıkarılacağı güne kadar takipçisi olmaya devam edeceğiz. Tahir Elçi’nin hatırasının önünde saygı ile eğiliyoruz. Onun şahsında Diyarbakır’da kardeşlik için hukukun üstünlüğü için eşitlik için mücadele ederken hayatını kaybetmiş olan herkesi ve Tahir Elçi’yi bir kez daha rahmetle ve minnetle anıyorum.”

Kardeşlik için mücadele etmek. Diyarbakır’da alanda izlediğim Özgür Özel bunu kalpten söylüyor. Bir kısmı kamuoyuna açık, bir kısmı sivil toplumla yaptığı kapalı konuşmalarda ‘oy hesabının ötesinde’, tarihe de mâl olacak, Kürt sorununu çözecek bir süreçte sorumluluk almaktan bahsediyor. İktidarın çizdiği çerçeveye bağlı kalmadan şeffaf, açık, Meclis’in merkezde olduğu yeni bir dönemin konuşulabilir olması için çaba sarf ediyor. İktidardan farklı olarak HDP’nin eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ı da sürecin bir tarafı olarak tarif etmekten geri durmuyor.

İç barıştan haksız tutukluluklara, kadın cinayetlerinden şiddete dış politikadan ekonomik krize memleketin o kadar ağır sorunları var ki… Diyarbakır’da Dört Ayaklı Minare’nin hemen yanında bir kahveye geçiyor Özel. Arkasından bir grup gazeteci ile ben de. Gençler var içeride, üniversite bittikten sonra nasıl iş bulacakları korkusu şimdiden sarmış hepsini. Onlar endişelerini anlatıyor… Sonra burada doğup, büyümüş isimler. ‘Kenti yeniden ayağa kaldırmak’ konuşuluyor. Muhtarlar da var.

Sur İlçesi Melikahmet Mahallesi Muhtarı Ali Kızgın söz alıyor. Elinde bir defter. İçinde 524 kişilik bir liste. Fakirler listesi. Bir mahallede her biri değişik ailelerden 524 isim. Aralarından küçük bir kısmı devlet yardımı alıyor ama o da yetmiyor. En sıradan ihtiyaçlara ulaşamayanlar… Türkiye’nin değişik yerlerinde yoksulluk konusunda çalışan başta Derin Yoksulluk Ağı pek çok örgüt ve akademisyenle irtibat halindeyim. Konuşması bittikten sonra muhtarın yanına oturuyorum. “Çok zorlanıyor buradaki insanlar, bu defterlerin içindeki her bir isim içinde bulunduğu durumdan dolayı büyük bir psikolojik zorluk da yaşıyor” dedi. Defterin kapağının fotoğrafını çektim, çekerken utandım.

Futbolcularından yöneticilerine sık sık baskı ve saldırılara uğrayan Amedspor ziyareti de, kayyıma karşı parti olarak net destek verdikleri DEM Parti’nin Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi eş başkanlarını ile buluşmada da, kurucu partinin liderinin mesajları barışın-birlikte yaşamın-umudun başlıklarını taşıyordu. Özel’in verdiği iki önemli cümleyi şöyle özetleyeyim:

-“Kürt sorunu vardır, Kürt’ün sorunu olup olmadığına Kürtler karar verir, devlet karar veremez.

-Kürtlere Türkiye Cumhuriyeti devletinin eşit, ayrımsız, kendilerini tamamen mensubu hissettikleri eşit vatandaşlığı sonuna kadar hissettikleri Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin sahipliğini öneriyorum.”

Özel bu iki cümleye ek dün İstanbul’daki mitingde de Bahçeli’nin merkeze Öcalan’ı aldığı ‘çözüm ile ilgili’ şu söylediklerini eklemek mümkün:

“Bizim tutumumuz nettir. Kürtler sorunumuz kalmadı diyene kadar bu sorunun varlığına inanacağız. Herkesin kendini özgür hissedeceği bir süreci Meclis’te başlatarak bu sorun çözülmelidir. Terörün bitmesi için kim konuşacaksa konuşsun. Ama bir kişi konuşturup sorunu çözme hesabı yanlış hesaptır. Biz çözüm için Meclis’i adres gösteriyoruz. Devlet Bey, Abdullah Öcalan’ı Meclis’i adres gösteriyor. Sayın Erdoğan’ın hâlâ iki kelam etmeme durumuna son vermelidir.  Artık sözcünün görevi bitmiştir. Erdoğan çıkıp bu millete bir açıklama yapmak zorundadır. Bahçeli’yi sözcü kılma, ne diyorsan sen söyle.”

I watched CHP Chairman Özgür Özel in the field during the week in Diyarbakır and during the weekend in Istanbul. A few months ago, I first went to the training in Saraçhane and then to the wheat rally in Hayrabolu and wrote notes there. I can say this clearly. I see that Özel has made significant progress in his command and consistency of the subject he speaks from the interest he creates in the crowd. In a week, he will be completing the first year of his election as the 8th Chairman at the 38th Ordinary Congress of his party. I am sure that there will be articles and comments on this subject. My observation is that although he has not yet established all the balances within the party, he has become a leader whose words are paid more attention to in the public. I would not be surprised if he returns to a style in the coming days where he will take responsibility according to the division of labor and issues in the party and speak when necessary - a little less as names that will speak more come to the fore.

Let's come to last week. First to Diyarbakır. The first days of the Eastern and Southeastern visits that were cut short by the terrorist attack on TUSAŞ. One of the iconic places of Diyarbakır. The Four-Legged Minaret of the Şeyh Mutahhar Mosque built in the 16th century in the Sur district. This is also where Tahir Elçi, who fought for human rights and democracy, was killed. Özgür Özel is there with Elçi's wife and CHP MP Türkan Elçi on one side and Tahir Elçi's close friend CHP MP Sezgin Tanrıkulu on the other. Özel says the following:

“We will continue to follow this murder until the day it is revealed in all its aspects. We bow respectfully before the memory of Tahir Elçi. In his person, I remember Tahir Elçi and everyone who lost their lives in Diyarbakır while fighting for brotherhood, the rule of law and equality with mercy and gratitude.”

To fight for brotherhood. Özgür Özel, whom I watched on the field in Diyarbakır, says this from the heart. In his speeches, some of which are open to the public and some of which are closed to civil society, he talks about taking responsibility in a process that will be 'beyond the calculation of votes', that will also be historical, and that will solve the Kurdish problem. He is making an effort to ensure that a new period can be discussed that is transparent, open, and where the Parliament is at the center, without adhering to the framework drawn by the government. Unlike the government, he does not hesitate to describe the former Co-Chair of the HDP, Selahattin Demirtaş, as a party to the process.

From domestic peace to unjust detentions, from femicides to violence, from foreign policy to economic crisis, the country has such serious problems… Özel goes to a cafe right next to the Four-Legged Minaret in Diyarbakır. A group of journalists and I follow him. There are young people inside, they are already gripped by the fear of how they will find a job after graduating from university. They tell us their concerns… Then there are names who were born and raised here. They talk about ‘rebuilding the city’. There are also mukhtars.

Ali Kızgın, the headman of the Melikahmet neighborhood of Sur district, is speaking. He has a notebook in his hand. Inside is a list of 524 people. A list of the poor. 524 names from different families in a neighborhood. A small portion of them receive state aid, but that is not enough. Those who cannot access the most ordinary needs… I am in contact with many organizations and academics, especially the Deep Poverty Network, who work on poverty in different parts of Turkey. After his speech is over, I sit down next to the headman. “The people here are having a very hard time, each name in these notebooks is also experiencing great psychological difficulties due to the situation they are in,” he said. I took a photo of the cover of the notebook, I was embarrassed while doing so.

In his visit to Amedspor, which is frequently subjected to pressure and attacks from its players to its managers, and in his meeting with the DEM Party Diyarbakır Metropolitan Municipality co-chairs, who are the party against the trustee and who they clearly support, the messages of the leader of the founding party bore the titles of peace, coexistence and hope. Let me summarize the two important sentences given by Özel as follows:

-“There is a Kurdish problem, Kurds decide whether it is a Kurdish problem or not, the state cannot decide.

-I propose to the Kurds that they should be equal citizens of the Republic of Turkey, without discrimination, and that they should feel completely a part of it, and that they should feel equal citizenship to the fullest extent.”

In addition to these two special sentences, it is possible to add what Bahçeli said at the rally in Istanbul yesterday regarding the 'solution' in which Öcalan was at the center:

“Our position is clear. We will believe in the existence of this problem until the Kurds say we no longer have a problem. This problem should be solved by starting a process in the Parliament where everyone will feel free. Whoever wants to speak should speak for terrorism to end. But the calculation of solving the problem by having one person speak is a wrong calculation. We are showing the Parliament as the address for the solution. Mr. Devlet is showing Abdullah Öcalan as the address. Mr. Erdoğan should stop saying nothing. The spokesperson’s duty is now over. Erdoğan must come out and make a statement to this nation. Do not make Bahçeli the spokesperson, say whatever you want.”