Ortadoğu’nun ne denli çetrefilli sorunları bulunduğunu en iyi bilenlerden bir dostum, uzun yıllar, Filistin’de ‘iki devletli çözüm’ için umudunu, her türlü çözüme kulaklarını tıkadığı bilinen Netanyahu’ya bağlamıştı. Onun her iktidara gelişinde, “Bu defa olabilir” beklentisini kaç kez ağzından duymuşumdur.

Netanyahu son başbakanlığında, adını, birlikte hiç anılmayı istemeyeceği kişiler listesine yazdırdı.

Dostumun bakış açısı yanlış sayılmaz; önünü tıkayanları yanınıza almadan sorunları çözmek olağanüstü zordur.

Nitekim, AK Parti, 2009’da, ‘Kürt sorunu’ ile baş etme cesaretini gösterip ‘çözüm’ için daha önce hiç denenmemiş yollara başvurduğunda, en ciddi karşı çıkış, sonradan iktidarı paylaşacağı MHP’den ve lideri Devlet Bahçeli’den gelmişti.

Konunun hassasiyeti yüzünden, halkı ikna faaliyeti için oluşturulan ‘akil insanlar heyetleri’ ülkenin dört bir yanında halktan anlayış görürken, en şiddetli tepkiyi bazı gençler vermişlerdi.

Ülkü Ocaklı gençler…

‘Çözüm süreci’, iş son noktaya kadar vardırıldığı halde, birden fazla sebeple, yarıda bırakılıvermişti.

En önemli sebebin, yapılmak isteneni ‘vatana ihanet’ ile eş değerde gören ve gösteren MHP’nin tavrı olduğunu sanıyorum.

O zaman -2009- kaçırılan fırsat ülkeye bayağı pahalıya mal oldu.

Sorun o dönemde makul bir çerçevede çözüme kavuşturulsaydı, Türkiye, iki yıl sonra Ortadoğu’da başgösteren hareketlenmelere hazırlıklı yakalanacaktı.

Komşumuz Suriye’de, güvenliğimizi tehdit edecek boyutlara ulaşan ve geleneksel ittifakları zorladığı gibi, ekonomik kazanımları bile kaybetmeye yol açan gelişmeler Türkiye’de yaşanmayabilecekti.

PKK’nın silahı bıraktığı bir ortamda, Türkiye’nin sınırlarının hemen karşı tarafında, temsilcileri Öcalan posterleri önünde boy gösteren YPG/PYD gibi örgütler var olabilecek miydi?

YPG/PYD’nin onbinlerce askerli bir orduya kavuşmasının doğrudan sebebi, Türkiye’nin en önemli sorununun, çözülmeye yüz tuttuğu bir noktaya kadar getirildiği halde, çözümsüz bırakılmasıdır.

HADEP/HDP/DEM çizgisine imkan sağlanmadı.

MHP’nin yolunu açtığı yeni süreç sonuca ulaşır ve Bahçeli’nin çağrısı Abdullah Öcalan tarafından da uygun bulunup PKK’ya silahları bıraktırmayı getirirse, sınır ötesinde 2011 sonrasında oluşmuş bulunan ordulu yapı ne olacak? O da kendisini tasfiye edecek mi?

Herhalde yazının burasında bir soru daha sormam gerekiyor: 2009’da her bakımdan ‘devlet aklı’ devreye girdiği işaretleri alınan ‘çözüm süreci’ ile yenisi için zemine taşlar döşenen şimdiki süreç arasında, ilkine şiddetle itiraz edip boşa çıkartılmasını sağlayan cephe açısından ne fark var?

“Devlet aklı devredeydi” dememin sebebi, önceki açılımın, henüz daha askerlerin ağırlığını yitirmediği bir Milli Güvenlik Kurulu toplantısı sonrasında başlatılmasıydı.

İlk sürece neden karşı çıkıldı da, şimdikine destek sunuluyor?

Yanlış anlaşılmasın, Türkiye’nin dünya denkleminde fazlasıyla hak ettiği yere ulaşmasının önünde engel teşkil eden sorunların en çetrefilinin çözüme kavuşturulmasına karşı değilim; tam tersine, ilkine davet geldiğinde ‘akil insanlar heyeti’ içerisinde yer alarak destek verdiğim gibi, bugün de samimi her türlü çabaya alkış tutarım.

Acaba bu defa öncekinden daha samimi bir çaba mı söz konusu?

Bahçeli çözüme yol açmasını İmralı’dan bekliyor. İsteği, hala ‘terörist başı’ olarak andığı Öcalan’ın örgütüne -PKK’ya- silah bırakması çağrısında bulunması…

Nasıl yapacak bu çağrıyı İmralı adasında mahkum hayatı yaşayan Öcalan?

Herhalde bunun için yeniden adaya ziyaretlerin başlaması gerekecek…

Önceki dönemde, ziyaretçilerden bazılarının başına, o sebeple dertler açılmıştı.

Bu defa, yeni çıkılacak İmralı ziyaretlerine, DEM partililer değil de MHP’ye yakın isimler çağrılmalılar…

Yeniden bir ‘akiller heyeti’ oluşturulacaksa, bu sürecin yararlarını anlatmada, geçen defadan farklı olarak, şimdi MHP yanlıları görev almalılar…

DEM partililer yeni açılımı kenardan izleseler süreç daha başarılı olur….

AK Parti, tek başına giriştiği ilk ‘çözüm süreci’ni sonuca ulaştıramamış, 7 Haziran 2015 genel seçiminde bunun ceremesini çekmişti; ikinci bir başarısızlığın AK Parti’ye maliyeti çok daha büyük olacaktır.

İktidarın küçük ortağı MHP’nin, büyük ortağına, bu kadarcık bir iyiliği dokunsun artık…

A friend of mine, who knows best how complicated the Middle East's problems are, had for many years pinned his hopes for a "two-state solution" in Palestine on Netanyahu, who is known to be deaf to any kind of solution. How many times have I heard him say the expectation, "This time it could happen", every time he comes to power.

During his last term as prime minister, Netanyahu put his name on the list of people he would never want to be associated with.

My friend's point of view is not wrong; it is extraordinarily difficult to solve problems without bringing in those who are blocking your path.

Indeed, when the AKP showed the courage to deal with the 'Kurdish problem' in 2009 and resorted to methods never tried before for a 'solution', the most serious opposition came from the MHP and its leader Devlet Bahçeli, with whom it would later share power.

While the 'wise people committees' formed to persuade the public due to the sensitivity of the issue received understanding from the public all over the country, the most violent reaction came from some young people.

Young people from the Ülkü Ocak…

The 'resolution process' was abandoned halfway for more than one reason, even though the work had reached its final stage.

I think the most important reason is the attitude of the MHP, which sees and portrays what is being done as equivalent to 'treason'.

At that time - 2009 - the missed opportunity cost the country dearly.

If the problem had been resolved within a reasonable framework at that time, Türkiye would have been prepared for the movements that emerged in the Middle East two years later.

The developments in our neighbor Syria, which have reached dimensions that threaten our security and strain traditional alliances, and even lead to the loss of economic gains, might not have happened in Turkey.

In an environment where the PKK laid down its weapons, could organizations like the YPG/PYD, whose representatives appeared in front of posters of Öcalan right across Turkey's borders, continue to exist?

The direct reason why the YPG/PYD has an army of tens of thousands of soldiers is that Turkey's most important problem has been left unresolved, even though it has been brought to a point where it is on the verge of being solved.

The HADEP/HDP/DEM line was not allowed.

If the new process paved by the MHP reaches its conclusion and Bahçeli's call is approved by Abdullah Öcalan and the PKK is forced to disarm, what will happen to the military structure that has been formed beyond the border since 2011? Will it also liquidate itself?

I probably need to ask another question at this point in the article: What is the difference between the "resolution process" in 2009, when there were signs that "state reason" was involved in every respect, and the current process, where the groundwork is being laid for a new one, in terms of the front that strongly objected to the first one and ensured that it was thwarted?

The reason I said “the state mind was in action” was that the previous initiative was initiated after a National Security Council meeting in which the military had not yet lost its power.

Why was the first process opposed, but the current one is supported?

Don't get me wrong, I am not against resolving the most complicated of the problems that prevent Turkey from reaching the place it deserves in the world equation; on the contrary, just as I supported the first one by being a part of the 'wise people committee' when invited, I applaud every sincere effort today.

Is this time a more sincere effort than before?

Bahçeli expects İmralı to lead to a solution. His request is that Öcalan, whom he still calls the 'terrorist leader', call on his organization - the PKK - to lay down its arms...

How will Öcalan, who lives a prisoner life on İmralı Island, make this call?

I guess for this to happen, visits to the island will have to start again…

In the previous period, some of the visitors had gotten into trouble for this reason.

This time, in the upcoming visits to İmralı, names close to the MHP should be invited, not DEM party members…

If a 'council of wise men' is to be formed again, unlike the last time, MHP supporters should now take on the task of explaining the benefits of this process...

If DEM party members watched the new initiative from the sidelines, the process would be more successful…

The AKP failed to conclude the first 'resolution process' it undertook on its own and suffered the consequences in the general elections of June 7, 2015; a second failure would cost the AKP much more.

It is time for the MHP, the junior partner of the government, to do such a small favor to its senior partner…