Hızla akıp gidiyor, günler, haftalar, aylar… Türkiye değişiyor, dünya değişiyor. Genelde olumsuz anlamda bu değişim. İçeride nefes alamaz hale geldi toplum. Dünyada Orban’dan Modi’ye, Trump’tan Putin’e, Batı’dan Doğu’ya her alanda demokrasinin gerilediği bir dönem yaşanıyor. Üstüne ‘insan hakları dersi veren’ Avrupa’dan ABD’ye, ülkelerin yönetimleri İsrail devletinin Gazze’deki soykırımına sessiz kalıyor. Zor zamanlar…

Belirsizliklerin-kaosun hâkim olduğu süreçte MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin önce DEM Partililerin elini sıkması ardından, “Dünyada barış isterken kendi ülkemizde barışı sağlamak lazım” demesi ve grup toplantısında “Anlık, dürtülerle, dümenden ve düzenden el uzatmayız” vurgusu… Ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bu açılımın “Cumhur İttifakı’nın bir projesi olduğundan” bahsetmesi…

İster istemez toplumun bir kısmı geçmişte yaşananları da hatırlatarak soruyor:

-Bu adım Kürt sorununu çözmek-toplumsal barışı sağlamak için mi, siyaseten vakit kazanmak için mi atılıyor?

-Düne kadar DEM Partilileri ‘terörist’ ilan edip HDP’nin kapanması gerektiği söylenirken, bugün değişen siyasi dilin ana amacı anketlere yansıyan ittifak ortaklarının oy kaybını durdurmak mı?

-Anayasa değişikliği için destek arama ve bu kapsamda Erdoğan’a bir dönem daha aday olma yolu açılmak mı isteniyor?

-Ekonomide sancılı süreç uzun süre devam edecek. Bir süreliğine de olsa toplumun gerginlik noktalarını azaltmak mı istiyorlar?

-Daha önce yarım kalan süreçler var, ya bu başlaması muhtemel süreç de yarım kalırsa, iktidar ortaklarına güvenilebilir mi?

Bu soruların hepsi meşru ve sayısı çok rahat bir şekilde artırılabilir. İktidarın 22 yıldır duruma ve ihtiyaca göre nasıl manevralar yapabildiğini de biliyoruz. Ancak bu noktada Kürt sorununun yeniden konuşulmaya başlaması da önemli geliyor bana. Üstelik bu kez Erdoğan’ın daha önce ‘Dolmabahçe’de sonlanan’ çözüm arayışı Türk milliyetçilerinin en eski-en kurumsal-en çok oya sahip partisinin genel başkanınca, Bahçeli tarafından da sahiplenilmesiyle üzerinde biraz daha düşünülmeyi hak etmiyor mu? Bahçeli’nin ‘devlet içindeki gücü’ ya da daha önce başta sistem değişikliği ortaya attığı konulardaki sonuç alıcılığını unutacak mıyız?

Bundan sonraki sürecin geçmişin de tecrübesiyle daha iyi yürütülmesi mümkün olabilir mi? Mesela; Meclisin de dahil edildiği, toplumun daha açık-net bilgilendirildiği bir dönem…

Ve tabii yeni sorular…

-Hukuki değil siyasi gerekçelerle, AYM ve AİHM kararlarına rağmen tutuklu olanlar serbest kalacak mı?

-Konunun tüm muhataplarıyla görüşme oluyor mu, olacak mı?

-Nasıl bir takvimde nasıl bir ilerleme hedefleniyor?

Bu arada… Kürt sorunu artık sadece içeriye bakılarak düşünülemez, çözülemez. Suriye ya da Irak’taki dengelere bakılmadan yol alınması çok zor. Bu noktada… MİT Başkanı iken çözüm sürecinin en önemli aktörlerinden olan Hakan Fidan’ın şu anda Dışişleri Bakanı olmasının, bu ülkelerdeki zemini-gelişmeleri, elbette içinde bulunulan coğrafyayı takip ediyor oluşunun bir katkısı var mıdır? 

Tabii Erdoğan’ın Kobani davasında mahkeme kararını vermiş iken (elbette siyasi) ‘özeleştiri çağrısı’ başka bir anlam da taşıyor mu?

Şu anda yaşananlara kişisel siyasi duruşun dışında, ama elbette sorgulayarak, Kürt sorunundan memleketin demokratikleştirilmesine beklenen-geciken kapıların açılmasını sağlayabilir mi diye bakmak mümkün olabilir mi? Hafızanın rolü politiktir elbet. Ama toplumun tüm kesimleri hem kurumsal hem toplumsal muhalefet sürecin içinde yer alarak olumlu bir sonuç üretilebilir mi? İktidarı dönemeyeceği, dönerse oy anlamında siyasi bedel ödeyeceği bir yere çekebilir mi? Açıkçası bir kalemde silemiyorum başlayan konuşmaları…

It is passing by quickly, days, weeks, months… Turkey is changing, the world is changing. This change is generally negative. The society has become unable to breathe inside. The world is experiencing a period in which democracy is declining in every field, from Orban to Modi, from Trump to Putin, from the West to the East. On top of that, the governments of countries from Europe to the US, which ‘teach lessons on human rights’, are remaining silent about the genocide of the Israeli state in Gaza. Hard times…

In a period of uncertainty and chaos, MHP Chairman Devlet Bahçeli first shook hands with DEM Party members, then said, “While we want peace in the world, we need to ensure peace in our own country” and emphasized in the group meeting, “We will not reach out for the rudder and order on impulse.” Then President Tayyip Erdoğan mentioned that this initiative was “a project of the People's Alliance”…

Inevitably, a part of society reminds us of past events and asks:

-Is this step being taken to solve the Kurdish issue, to ensure social peace, or to gain time politically?

-While until yesterday DEM Party members were declared 'terrorists' and it was said that HDP should be closed down, is the main purpose of the changing political language today to stop the loss of votes of the alliance partners reflected in the polls?

-Is it intended to seek support for a constitutional amendment and thus pave the way for Erdoğan to run for another term?

-The painful process in the economy will continue for a long time. Do they want to reduce the tension points in society, even for a while?

-There are processes that have been left unfinished before, what if this process that is likely to start also remains unfinished, can the partners in power be trusted?

All of these questions are legitimate and can be easily increased. We also know how the government has been maneuvering according to the situation and need for 22 years. However, at this point, it seems important to me that the Kurdish issue is being discussed again. Moreover, this time, doesn't Erdoğan's search for a solution that "ended in Dolmabahçe" deserve to be thought about a little more, since it is being embraced by Bahçeli, the leader of the oldest, most institutional and most voted party of Turkish nationalists? Are we going to forget Bahçeli's "power within the state" or his ability to achieve results on issues he had previously brought up, such as system change?

Could the next process be better managed with the experience of the past? For example, a period in which the Parliament is included and society is informed more clearly...

And of course new questions…

-Will those who are detained for political rather than legal reasons, despite the decisions of the Constitutional Court and the ECHR, be released?

-Is there a meeting with all the parties involved in the issue? Will there be?

-What kind of progress is targeted in what kind of timetable?

By the way… The Kurdish issue can no longer be considered or solved by looking only at the inside. It is very difficult to proceed without looking at the balances in Syria or Iraq. At this point… Does the fact that Hakan Fidan, who was the Head of MIT and was one of the most important actors in the solution process, is now the Minister of Foreign Affairs and that he follows the ground and developments in these countries, and of course the geography they are in, contribute to this?

Of course, does Erdoğan's (political of course) 'call for self-criticism' have another meaning, now that the court has made its decision in the Kobani case?

Is it possible to look at what is happening now, outside of personal political stance, but of course questioning, to see if the expected-delayed doors to the democratization of the country can be opened from the Kurdish issue? The role of memory is political, of course. But can a positive result be produced by all segments of society, both institutional and social opposition, taking part in the process? Can it pull the government to a place where it cannot return, and where it will pay a political price in terms of votes if it does? Frankly, I cannot erase the conversations that have started with a single stroke of a pen…