Eylül ayına girdik. Siyasetin zaten hiç soğumayan gündemi, artık daha da yoğunlaşacak.

Bugün AK Parti’de Merkez Karar ve Yönetim Kurulu toplantısı gerçekleşecek. Toplantıda partinin büyük kongreye gidene takviminin belli olması bekleniyor. Kongre için konuşulan tarih ise Mayıs 2025.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçtiğimiz ay partisinin kuruluş yıldönümünde yaptığı konuşmada büyük kongreye dair şöyle bir çerçeve çizmişti: “Özeleştirimizi samimiyetle yapıyor; nerede eksiğimiz varsa, hiçbir komplekse kapılmadan üzerine cesaretle gidiyoruz. Önümüzdeki aylarda başlatacağımız Büyük Kongre sürecimizi sadece bir 'vitrin yenilenmesi' olarak değil, milletimizin bizden beklediği kapsamlı değişimin ana zemini olarak görüyoruz.” Yeterince açık.

İl kongrelerine kadar giden sürecin, yılbaşına kadar tamamlanması bekleniyor. Pek çok il kongresine, özellikle büyükşehirlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılması öngörülüyor. Daha öncekilerin aksine bazı yerlerde liste yarışının olması da muhtemel.

DEĞİŞİM TALEBİ MUAZZAM

Seçim sonrasında AK Parti’deki değişim beklentilerine dair pek çok yazı yazdım, ayrıca Habertürk ekranlarında gelişmeleri yorumladım. Bunların hemen hepsinde üç noktanın altını çizdim. Birincisi, gerek partinin tabanında, gerekse çok daha geniş bir alanda son derece yüksek bir değişim beklentisi var. Teşkilatların, genel merkez yönetiminin ve bürokrasinin değişmesini isteyen hayli kapsamlı bir talep. Küskünlerin, özellikle bu seçimde sandığa gitmeyen AK Parti seçmeninin çok daha net beklentileri var bu yönde.

İkincisi, böyle bir değişim sürecinin kısa sürede gerçekleşip gerçekleşmeyeceği. Buna bağlı temel bir soru ve eleştiri ise, “neden yapılması gerekenlerin yapılmadığı ve ertelendiği” şeklinde özetlenebilir. Açıkçası eğer mümkün olsaydı ve sözgelimi Nisan ayının sonlarında böyle bir değişim gerçekleşseydi, partinin oylarında belirgin bir yükseliş olacağına inananların sayısı da hayli fazla.

Üçüncüsü, genel anlamda okur-yazarların ve kanaat önderlerinin dile getirdiği bir başka talep: Zihniyet değişimi. Bu talebin kuruluş kodlarına dönmekten, zamanın ruhuna uygun bir zihniyet devrimine kadar pek çok katmanı var. Ancak gerçek şu; Türkiye’nin neredeyse çeyrek yüzyılına damga vuran AK Parti’nin bir zihniyet değişimine ihtiyacı var.

CUMHURBAŞKANI NEDEN BEKLİYOR?

Nereye gitsem şu sorularla karşı karşıya kalıyorum. Neden bu talepler yerine gelmiyor? Değişime dair gerçek anlamda adımlar atılmıyor? Dahası eğer bu yönde bir hamle yapılacaksa, bunun mevcut yenilgide sorumluluğu olan isimlerle gerçekleşmesi mümkün mü? Soruların özeti şöyle : “Cumhurbaşkanımız neden geç kalıyor?”

Kuşkusuz herkesin beklentileri ve arayışları farklı gerekçelere dayanabilir. Ama Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bütün bu taleplerden haberdar olduğunu, fakat kendi stratejisini uyguladığını düşünüyorum.

Erdoğan şunun farkında ve özellikle buna çok dikkat ettiğini düşünüyorum. Değişim konusunda seçim sonrasında yükselen talepleri sağlıklı biçimde dinlemeyi, sahadan sağlıklı bilgiler ve geri dönüşler almayı önceliyor. Kamuoyunda ortaya çıkan baskıya, özellikle de başkalarının (sözgelimi muhalefetin) oluşturduğu gündem ve dayatmalara aldırış etmiyor.

Bu stratejinin en büyük riski, toplumun değişim yönündeki beklenti ve heyecanının kırılması. Ancak bunu göze alıyor; çünkü acele verilecek kararların kolayca telafisinin olmadığı bir dönemde olduğunu görüyor.

ERDOĞAN KİMİ DİNLİYOR?

Erdoğan, neredeyse seçim gecesinden sonra başlayan “dinleme ve rapor alma" çalışmalarını hala sürdürüyor. Fakat bu süreci doğru dürüst takip etmeyenlerin önemli bir yanılgısı var. Bu sürecin sadece partinin kurumsal yapısı üzerinden yürüdüğünü düşünüyorlar. Kesinlikle öyle değil.

Cumhurbaşkanı, geçmişten bugüne partiye ve kendisine destek veren çevrelerle, hatta yeni isimlerle temaslar kuruyor. Buralardan aldığı notların kendisi açısından çok daha önemli olduğunun altını çizelim. 31 Mart seçimleri öncesinde kurumsal yapıdan aldığı veri, bilgi ve analizlerin, siyasi gerçeklikten ne denli uzak olduğunu unutması mümkün değil.

ÜÇ ÖNGÖRÜ VE DEĞİŞİM

Yakın geleceğe dair birkaç hususla tamamlamak istiyorum. Bunların tamamı kendi öngörüm ve analizim.

Cumhurbaşkanının yeni sürece ve değişim haritasına dair birinci önceliği, toplumla iletişim kanallarının kuvvetli biçimde yenilenmesi. Eriyen, etkisiz hale gelen ve daha kötüsü tıkanan damarları açmakta kararlı. Liderlik özelliklerinin belki de en güçlü yanı, toplumla doğrudan ve sonuç alıcı ilişki kurabilmesi. Bunun önündeki engelleri kaldırmak elbette önceliği olacaktır.

İkincisi, bizatihi değişime direnenlerin de değişeceği bir sürecin bizi beklediğini düşünüyorum. Muhtemelen küskün milyonları en mutlu edecek adım bu olacaktır.

Üçüncüsü, zihniyet değişimi beklentisi. Kuruluş döneminin kodlarına dönme tezinin belli düzeyde önemli olduğunu düşünsem de; bölgemizin büyük krizlerle örülen atmosferini ve dünyanın gidişatını dikkate alınca bunun yetersiz olacağı kanaatindeyim. Bir zihniyet değişimi olacak evet. Ama bunun kodları pek çoğumuzu şaşırtacak kadar sürpriz olabilir.

We have entered September. The political agenda, which never cools down, will now become even more intense.

The Central Decision and Executive Board meeting of the AK Party will be held today. The meeting is expected to determine the party's calendar leading up to the grand congress. The date discussed for the congress is May 2025.

In his speech on the anniversary of his party’s foundation last month, President Recep Tayyip Erdoğan outlined the grand congress as follows: “We sincerely self-criticize; wherever we have shortcomings, we courageously address them without any complex. We see the Grand Congress process that we will start in the coming months not as a mere ‘window dressing’ but as the main ground for the comprehensive change that our nation expects from us.” Clear enough.

The process leading up to the provincial congresses is expected to be completed by the beginning of the year. President Erdoğan is expected to attend many provincial congresses, especially in the metropolitan cities. Unlike the previous ones, there is also a possibility of a list race in some places.

THE DEMAND FOR CHANGE IS HUGE

I wrote many articles about the expectations for change in the AKP after the election, and I also commented on the developments on Habertürk. I underlined three points in almost all of them. First, there is an extremely high expectation of change both in the party’s base and in a much wider area. It is a very comprehensive demand that calls for the change of organizations, the central administration and the bureaucracy. The resentful, especially the AKP voters who did not go to the polls in this election, have much clearer expectations in this direction.

Secondly, whether such a change process will happen in a short time. A fundamental question and criticism related to this can be summarized as "why were the things that needed to be done not done and were postponed?" Frankly, if it were possible and if such a change had happened at the end of April, for example, there are quite a few people who believe that there would have been a significant increase in the party's votes.

Third, another demand voiced by the literate and opinion leaders in general: a change in mentality. This demand has many layers, from returning to the founding codes to a revolution in mentality in line with the spirit of the times. However, the truth is; the AKP, which has left its mark on Turkey for almost a quarter of a century, needs a change in mentality.

WHY IS THE PRESIDENT WAITING?

Wherever I go, I am faced with these questions. Why are these demands not being met? Are real steps not being taken towards change? Moreover, if a move is to be made in this direction, is it possible for this to happen with the names responsible for the current defeat? The summary of the questions is as follows: “Why is our President late?”

Of course, everyone's expectations and searches may be based on different reasons. But I think President Erdoğan is aware of all these demands, but he is implementing his own strategy.

Erdoğan is aware of this and I think he pays special attention to it. He prioritizes listening to the rising demands for change after the election in a healthy manner and receiving healthy information and feedback from the field. He does not pay attention to the pressure that emerges from the public opinion, especially the agenda and impositions created by others (for example, the opposition).

The biggest risk of this strategy is that society’s expectations and excitement for change will be broken. However, it is taking this risk because it sees that it is in a period where decisions made in a hurry cannot be easily reversed.

WHO DOES ERDOGAN LISTEN TO?

Erdoğan is still continuing his “listening and reporting” efforts, which began almost immediately after election night. However, those who have not followed this process properly have a significant misconception. They think that this process only works through the party’s institutional structure. This is definitely not the case.

The President is establishing contacts with circles that have supported the party and himself from the past to the present, and even with new names. Let us underline that the notes he receives from these places are much more important to him. It is impossible for him to forget how far removed from political reality the data, information and analyses he receives from the institutional structure prior to the March 31 elections are.

THREE FORESIGHTS AND CHANGE

I would like to conclude with a few points about the near future. These are all my own predictions and analysis.

The President’s first priority regarding the new process and the map of change is to strongly renew the communication channels with the society. He is determined to open the veins that have melted, become ineffective and worse, blocked. Perhaps the strongest aspect of his leadership qualities is his ability to establish direct and effective relationships with the society. Of course, removing the obstacles to this will be his priority.

Secondly, I think that we are in for a process where those who resist change will also change. This will probably be the step that will make the disgruntled millions happiest.

Third, the expectation of a change in mentality. Although I think the thesis of returning to the codes of the founding period is important to a certain extent; when we take into account the atmosphere of our region, which is woven with great crises, and the course of the world, I believe that this will be insufficient. There will be a change in mentality, yes. But the codes for this may be surprising enough to surprise many of us.