Yaklaşık bir yıl önce Rus paralı asker yapılanması Wagner’in lideri Trigozhin/Trigojin, kaza mı suikast mı sorusuyla gündemdeydi. İçinde bulunduğu jet düşmüş ve cesede ulaşılamamıştı. Tabii şehir efsaneleri hemen yayılmış, ‘yaşıyor mu öldü mü?’ sorusu akıllardaydı. Bizde ve muhtemelen dünya genelinde sokak röportajlarının konuları arasına bile girmişti. Haber bültenleri, analiz, yorum ve araştırmalara konu edilmesi normaldi elbette. Fakat sokaklar da bu konuyla kaynıyordu. İlginç olan sokaktaki insanın bile gündeminde olmasıydı, Trigojin öldü mü, yaşıyor mu sorularına her kafadan çıkan sesle farklı yanıtlar geldi. Soruların yanıtsız kaldığı, halkın kamera ve mikrofona yaklaşmak yerine hızlanarak uzaklaştığı ülke ise Rusya idi.

Bizim ulusal kanallardan birisi Moskova caddelerinde gezinerek yoldan geçenlere mikrofon uzatmıştı. Ancak izlediğim yayında tek bir kişi bile sorulara cevap vermedi. Rusya halkının konusu değilmiş gibi, çekim uzayda bilinmedik bir gezegende yapılıyormuş gibiydi tepkisiz kalışları. Ne resmi açıklamaları desteklemek ne de alternatif söz üretmek isteyen vardı. Muhalefetsizlik üzerine tartıştığımız günlerdi üstelik. Bir ülkede halk nasıl dilsizleştirilir, apolitik tutum toplum geneline nasıl yayılır, korku iklimi nedir, canlı canlı izledik o yayında. Eyvah, demiştim izlerken. Bizi yönetenler bu tabloya kim bilir ne kadar imrenmişlerdir. Otoriter rejimlerdeki karar vericilerin ağzının suyu akmıştır herhalde. Derken bu yayına yakın zamanların birinde yine bir ulusal kanalın haber bülteninde, Ankara’da yaptığı sokak röportajı yayını belirdi ekranda. Sabahın beşinden itibaren ucuz et (!?) sırasına girmiş yaşlı başlı insanlar kuyrukta bekliyordu.

Mikrofon uzatılanların çok azı konuştu. Metrelerce uzayan sırada bekleyenlerin büyük kısmı, kameraya sırtını dönerek yüzünü gizlemeyi tercih etti. Pek çok nedeni olabilir konuşmak istemeyişin, kendi gizleme ihtiyacının ama görünen yoksulluğun iktidar tarafından yönetim politikası olarak kullanıldığını da düşündürüyordu. Zorunlu bağımlılık ilişkisi nedeniyle yaşamını sürdürmek için ihtiyaç duyduğu, görece yaşamını kolaylaştıran bazı imkanlarını kaybetme endişesi, öğretilmişti insanlara. Sunulan sosyal destekler ve piyasadan bir parça daha ucuz gıdaya erişme fırsatını kendisine yurttaşlık hakkı olarak değil de ideolojik destek şartıyla verildiğinin bilincinde insanlar. Yoksulluğu korku iklimiyle yönetmeyi, iyi yönetim gibi pazarlamayı sürdürenler, şimdi politikalarını yeni bir boyuta taşıyor.

Bu yılın 8 Ağustos’unda ise Türkiye karar vericileri sokak röportajları konusunda harekete geçti. Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin sosyal medya mesajı yayınladı. Artık sokak röportajı yayınlayan kanallar da RTÜK’ün radarındaydı artık. Gerekçe tabii ki dezenformasyon (yıllardır hepimize belletildiği üzere dezenformasyon yapma yetkisi, dezenformasyon başkanlığının tekelinde) olmalı. Sosyal medya gönderisiyle ilan edilen uyarı gerçekte uyarıdan öte bir yasaklama haberi. Çünkü “sokak röportajı yayınlarında dezenformasyon ve manipülasyon yapıldığı” ifadesi ihtimal payı taşımıyor. İzlemeye alınmasından da ibaret değil. Peşinen hüküm verilmiş, kalem kırılmış, Şahin bizlere bunu haber veriyor sadece. Rusya halklarının içine çekildiği korku iklimi yaratma yöntemi, Türkiye’de de modelleme yoluyla taklit edilecek diyebiliriz. “Çakma Goebbels’in” propaganda aygıtlarından birisine dönüşmüş olan RTÜK politik olarak tespit edildiği anlaşılan yolun ilk adımlarından birisini atmış görünüyor.

Sözün tam bu kısmında sıkça aldığım bir eleştiriye cevap vermek için küçük bir parantez açmaya ihtiyaç duyuyorum. Son yazımda Aile Hukuku Değerlendirme Kurulu’nu İran’daki İrşad Bürosu ile tanımlamam okurlar ve dostlar tarafından “aşırı yorum” nitelendi. Eleştiri sahiplerine değer verdiğim için cevaplama ihtiyacı duyuyorum. Korku iklimine doğru toplumun sürükleneceğini söylemem de aynı şekilde karşılanabilir o nedenle tam yeri geldi cevabın. Girilen bu yolun çıkabileceği sokakları gözden geçirince en tehlikeli sapak olarak gördüklerimi yazıyorum. Yaşam felsefemde ‘önünü kış tut, yaz gelirse ne âlâ’ yaklaşımı önemli yer tutar. Aşırı tedbirli sayılabilirim ama bu bakış açısı benim inatçı yönümü harekete geçirir ve direncimi biler. Gördüğüm tehlikeyi yazmadan da duramam. Aşırı yorum yerine yanlış yorum tespiti yapanlar olursa da ayrıca konuşuruz tabii ki. Neyse konuya devam edeyim.

AKP, 23’üncü kuruluş yıldönümünde Erdoğan’ın konuşmasından çıkardığım sonuç, tabanındaki erimeyi durdurmak için kutuplaştırma politikasını daha da sertleştirerek sürdüreceği yönünde. Kutuplaştırmanın şiddetini arttırmaya özellikle muhtaç görünüyor. İktidara yönelik eleştirilerin özellikle halktan gelen eleştirilerin kendi tabanına yaptığı etkiden çok rahatsız. Otoriterliğin dozunu daha da yükselterek sokaktaki insandan, sivil toplumdan gelen muhalif görüşleri birer ‘çatlak ses’ olarak değerlendirip, bunları sessizliğe mahkum ederek “sahil-i selamete” erişeceğini düşünmesi, ona iktidarını sürdürmek için kaçınılmaz tek yol olarak görünüyor sanki.

3 Y ile mücadele ettiğini söylese de bunlardan birisi olan yasakları bir üst aşamaya taşıyor. Diğer ikisi, yolsuzluk ve yoksulluk ise yokmuş gibi davranılıyor, konuşmada. RTÜK Başkanı Şahin’in duyurusundan altı gün önce 2 Ağustos’ta erişim engeli getirilen Instagram meselesi tabii ki yüksek tepki çeken yeni yasaklardan birisi oldu. Şirketle iktidar arasında dönen görüşme ve pazarlıkların içeriğini bilemesek de sonuç olarak pes eden taraf iktidar oldu. Yasaklı günlerdeki yoğun eleştiriyi ise affetmesi düşünülemez bile. Nitekim ulusaşırı şirketlerle uğraşmayı (şimdilik) bırakıp elinin erişeceği, dişinin keseceği yerel ve ulusal medyaya ihtar çekmeyi seçti. Yasaklı günlerde sokak röportajı veren Dilruba da ibret-i âlem niyetine tutuklandı.

En kısa sürede serbest kalmasını sağlamak için tüm toplumsal kesimler sesini yükseltmeli. Dilruba, hepimize gözdağı vermek için tutuklu bulunuyor şu an. Bize düşen yalnız bırakılmasını önlemek ve onu hep birlikte savunmak. Aksi takdirde iktidarın gözdağı politikasına teslim olunur. Toplumsal muhalefetin, örgütlü ya da bireysel itirazların susturulması, siyasal muhalefeti de güçsüzleştirir. AK azınlık Partisi ancak muhalefetsizlik halinde iktidarını sürdürebileceğinin farkında ve buna göre halkı dilsiz bırakmayı hedefliyor. O halde sokak röportajlarında hangi kanalın yayınladığına ve/veya kimin ne söylediğine bakmaksızın -ki bazıları çok abuk-sabuk da gelebilir- herkesin konuşmasını destekleyerek, korku iklimi politikasına direnmek zorunluluğu, bu ülkeyi karanlığa yuvarlanmaktan korumak isteyenlerin seçeceği yollardan en önemlisi.

About a year ago, Trigozhin/Trigojin, the leader of the Russian mercenary structure Wagner, was on the agenda with the question of whether it was an accident or an assassination. The jet he was in crashed and the body could not be found. Of course, urban legends spread immediately, 'is he alive or dead?' The question was on mind. It even became one of the subjects of street interviews in our country and probably around the world. Of course, it was normal for it to be the subject of news bulletins, analysis, comments and research. But the streets were also buzzing with this issue. The interesting thing was that it was even on the agenda of the people on the street. Different answers came to the questions of whether Trigojin was dead or alive, with every voice coming from their head. The country where questions remained unanswered and people accelerated away from cameras and microphones instead of approaching them was Russia.

One of our national channels was wandering through the streets of Moscow, handing a microphone to passers-by. However, in the broadcast I watched, not a single person answered the questions. The people of Russia remained unresponsive, as if the shooting was taking place on an unknown planet in space, as if it was not their subject. There was no one who wanted to support the official statements or produce alternative statements. Moreover, those were the days when we argued about non-opposition. We watched live on that broadcast how to make the people mute in a country, how an apolitical attitude spreads throughout society, what the climate of fear is. Wow, I said while watching. Who knows how much our rulers envied this picture. Decision makers in authoritarian regimes must be salivating. Then, around the time of this broadcast, a broadcast of his street interview in Ankara appeared on the screen, in a news bulletin of a national channel. Old people were waiting in line for cheap meat (!?) since five in the morning.

Very few of those who were given a microphone spoke. Most of those waiting in the meter-long line preferred to hide their faces by turning their backs to the camera. There may be many reasons for not wanting to talk, the need to hide oneself, but it also made one think that the apparent poverty was being used as a management policy by the government. People were taught to worry about losing some of the opportunities they needed to survive, which made their life relatively easier, due to the compulsory dependency relationship. People are aware that the social support offered and the opportunity to access cheaper food from the market are not given as a citizenship right, but as a condition of ideological support. Those who continue to manage poverty with a climate of fear and market it as good governance are now taking their policies to a new dimension.

On August 8 of this year, Turkish decision-makers took action regarding street interviews. Radio and Television Supreme Council (RTÜK) Chairman Ebubekir Şahin published a social media message. Channels broadcasting street interviews were now on RTÜK's radar. The reason, of course, must be disinformation (as we have all been told for years, the authority to disinformation is under the monopoly of the disinformation directorate). The warning announced through a social media post is actually a ban news rather than a warning . Because the statement that "disinformation and manipulation was carried out in street interview broadcasts" does not carry any margin of probability. It's not just about being monitored. The verdict has been given in advance, the pen has been broken, Şahin is just informing us about this. We can say that the method of creating a climate of fear into which the Russian people are drawn will be imitated through modeling in Turkey. RTÜK, which has turned into one of the "fake Goebbels'" propaganda devices, seems to have taken one of the first steps on the path that is understood to be politically determined.

At this part of the sentence, I need to open a small parenthesis to respond to a criticism I frequently receive. In my last article, my description of the Family Law Evaluation Board with the Guidance Bureau in Iran was described as "excessive interpretation" by readers and friends. I feel the need to answer because I value those who criticize. My statement that society will be dragged into a climate of fear can be interpreted in the same way, so your answer has come to the right place. When I review the streets that this path can lead to, I write down the ones that I see as the most dangerous detours. The approach of 'wait for winter, if summer comes, so much the better' has an important place in my philosophy of life. I may be considered overly cautious, but this perspective activates my stubborn side and hones my resilience. I can't help but write about the danger I see. Of course, if there are people who detect misinterpretations rather than over-interpretations, we will also talk about them. Anyway, let me continue on topic.

The conclusion I drew from Erdoğan's speech on the 23rd anniversary of the AKP's founding is that it will continue its polarization policy even more harshly in order to stop the meltdown in its base. It seems particularly in need of increasing the intensity of polarization. He is very disturbed by the impact of criticism on the government, especially criticism from the public, on his base. It seems that the only inevitable way for him to maintain his power is to increase the dose of authoritarianism, consider the opposing views coming from people on the street and civil society as 'cracked voices', and think that he will achieve "safety" by condemning them to silence.

Even though he says he is fighting against the 3 Y's, he takes one of them, the bans, to the next level. The other two, corruption and poverty, are treated as if they do not exist in the speech. The Instagram issue, whose access was blocked on August 2, six days before RTÜK Chairman Şahin's announcement, was of course one of the new bans that attracted high reactions. Although we do not know the content of the negotiations and negotiations between the company and the government, the party that gave up was the government. It is unthinkable that he would forgive the intense criticism during the banned days. As a matter of fact, he chose to stop dealing with transnational companies (for now) and warn the local and national media within his reach. Dilruba, who gave street interviews during the banned days, was also arrested as an example to the world.

All social segments must raise their voices to ensure his release as soon as possible. Dilruba is currently detained to intimidate us all. Our duty is to prevent him from being left alone and to defend him together. Otherwise, one will surrender to the government's policy of intimidation. Silencing social opposition, organized or individual objections also weakens political opposition. The AK minority Party is aware that it can only maintain its power if there is no opposition, and accordingly, it aims to leave the people speechless. Therefore, the obligation to resist the climate of fear policy by supporting everyone's speech, regardless of which channel broadcasts it and/or who says what in street interviews - some of which may seem very absurd - is the most important way to be chosen by those who want to protect this country from falling into darkness.