CHP 31 Mart seçimlerinde elde ettiği başarısının bir yerel seçim galibiyetinin ötesine geçtiği açık.

Bu seçimlerle birlikte Türkiye güç hiyerarşisi bakımından bir yer değiştirme, en azından bir dalgalanma evresine girdi. CHP yıllar sonra ilk kez birinci parti haline geldi. Daha önemlisi, seçmen davranışında topluma dair önemli ipuçları veren bir dizi değişikliğin taşıyıcı haline geldi.

Reform Enstitüsü’nün araştırmaları, 2024’te CHP’ye oy veren 17,4 milyon seçmenin 6,3 milyonunun 2023’te CHP’ye oy vermemiş ‘yeni’ seçmen olduğunu gösteriyor. Aynı araştırmalar, CHP’ye oy verenlerin yaklaşık yüzde 37’sinin yeni seçmenlerden oluştuğuna işaret ediyor.

Bu tür veriler siyasi seyyaliyetin ivme kazandığına işaret etmesi, kimlikler yanında birey-siyasi tercih ilişkisinin güç toplandığını göstermesi bakımından önemlidir.

Ve muhtemelen ülke hali açısından en azından bir memnuniyetsizlik ve bir arayış üzerine oturan bir dip dalgayla kesişmektedir.

Nitekim, seçim sonuçlarını belirleyen, kendiliğinden serbest bir seçmen hareketi oldu. Muhalif ve memnuniyetsiz seçmen, siyaset umuduyla ve talebiyle CHP’ye yöneldi. Baskın olan CHP merkezli siyasi arz değil, seçmen merkezli siyasi talepti. Diğer ifadeyle, seçmen CHP’ye somut, gelecek tasavvuruyla örülü siyaset yaptığı için yönelmedi. Buna yapabilir umuduyla, buna en yakın parti olduğu kanısıyla, siyaset beklentisiyle oy verdi.

Seçimlerin üzerinden dört ay geçmiş bulunuyor.

Seçmenin beklentisi, umudu sürüyor. CHP, tüm anketlerde birinci parti konumunu koruyor.

Peki CHP ne yapıyor? Bu beklentiye nasıl cevap veriyor?

Cevabın çok kuvvetli olduğu söylenemez.

Elbette CHP’de hiç hareket yok denemez, öyle olsa, 31 Mart sonuçları böyle tecelli etmezdi.

Kişi merkezli güç ve kazanma mesajları vermesi, parti içi rekabet görüntüsünün olumlu girdileri ve Özel, İmamoğlu, Özel’in kullandıkları kimlik ötesi kucaklayıcı genel söylem bu “hareketliliklerin” arasında yer alıyor.

Ama tüm bunların yeni güçlü bir siyaset, kalıcı yeni bir siyasi melodi için yeterli oldukları söylenemez.

Hatta, karşı olumsuz etkileri dahi kapıda duruyor. Nitekim güç ve başarı babında, kurumsal, ve programatik siyaset “versus” güçlü siyasi kişi/ler meselesi kendi başına önemli örseleyici bir risk. Bu riski aşmak iki yönü iç içe sokmaktan geçiyor. Ne var ki, CHP şu an için buna uzak. Rekabet unsuru, çoğulluğu ve karar süreçlerinde demokrasiyi ifade ettiği kadar, dar alan siyaseti üzerinden siyasi enerjinin iç yarışmalara hasredilmesi bir blokaj da üretebilir. CHP’de İmamoğlu, Özel, Kılıçdaroğlu, Yavaş arasında süren rekabet pek de gizli sayılmaz.

Evet, asıl mesele başka yerde. CHP’nin kronik eksiliğinde, bir siyasi partinin toplumu seferber etmesini sağlayan “kurucu siyasette…”

Yeni dönemde CHP, üç siyaset tarzını birlikte deniyor.

“Eleştirel siyaset”, hükümetin eksik ve yanlışlarını merkez alan tutum ve söylem, geçen dönem olduğu gibi bu dönemde CHP siyasetinde önemli bir yer tutuyor.

Buna özellikle Özel’in çabalarıyla, “merkezi siyaset” hamleleri eklenmiş bulunuyor. Merkezi siyaset, bir bakıma, bugüne kadar AK Parti’nin tekelinde tuttuğu, kurucu siyasetinin ayrıcalıklı araçları haline getirdiği Türkiye’nin makro stratejileri olarak tanımlanabilir. CHP bakımından dış politikada, devlet ve milliyetçilik/millet gibi temalara veya devletin taşıyıcılığını yaptığı konularına müdahil olmak çabası olarak adlandırılabilir. Ancak belirtmek gerekir ki, ana muhalefet partisinin girişimleri, bugüne kadar, bu konularda alternatif siyaset geliştirmekten çok, devletin masasında yer almak istikametinde şekillendi. Bu anlamda merkez/merkezi siyasetin getirilerinden pay almak ile yerleşik AK Parti-devlet siyasetinin parçası olmak riskiyle karşı karşıya bulunuyor.

Üçüncü tarz, “kurucu siyasete” ilişkin. Yeni dönem CHP’si kurucu siyasetin öneminin farkında. Bunun yolunun topluma, devlete, geleceğe dair tasavvurdan geçtiğini de muhtemelen biliyor. Ne var ki, sistematik, cazip ve seferber edici bir siyasi melodi konusunda henüz anlamlı bir yol almış değil. Ya el kol yardımıyla ve salt simgesel bir arayışlarla ilerliyor. Kürt meselesinde ve önümüzdeki yüzyıl Türkiye-güç tarifinde kimi çelişkileri, endişe ve engelleri aşamıyor. Ya da zaman zaman bu tarzı muhtemelen merkezi siyasetle karıştırıyor.

Durum bu. Eksiklik bu.

It is clear that the success of CHP in the March 31 elections goes beyond a local election victory.

With these elections, Türkiye entered a phase of change, or at least a phase of fluctuation, in terms of the power hierarchy. CHP became the leading party for the first time in years. More importantly, it became the bearer of a series of changes in voter behavior that provide important clues about society.

Research by the Reform Institute shows that 6.3 million of the 17.4 million voters who voted for CHP in 2024 are 'new' voters who did not vote for CHP in 2023. The same research indicates that approximately 37 percent of those who voted for CHP are new voters.

Such data is important as it indicates that political mobility is gaining momentum and that the individual-political preference relationship, as well as identities, is gaining strength.

And it probably intersects with a bottom wave based on at least a dissatisfaction and a search for the state of the country.

As a matter of fact, it was a spontaneous free voter movement that determined the election results. Opposition and dissatisfied voters turned to CHP with their political hopes and demands. What was dominant was not the CHP-centered political supply, but the voter-centered political demand. In other words, voters did not turn to CHP because it pursued concrete politics based on a vision of the future. He voted with the hope of being able to achieve this, with the belief that it was the closest party to this, and with political expectations.

It has been four months since the elections.

Voters' expectations and hopes continue. CHP maintains its first party position in all surveys.

So what is CHP doing? How does it meet this expectation?

It cannot be said that the answer is very strong.

Of course, it cannot be said that there is no movement in the CHP; if that were the case, the results of March 31 would not have been manifested like this.

Giving person-centered messages of power and winning, the positive inputs of the image of intra-party competition, and the general discourse that embraces beyond identity used by Özel, İmamoğlu and Özel are among these "activities".

But it cannot be said that all of these are sufficient for a strong new politics, a new permanent political melody.

In fact, even its negative effects are waiting at the door. As a matter of fact, in terms of power and success, the issue of institutional and programmatic politics “versus” powerful political person/s is a significant traumatic risk in itself. Overcoming this risk requires intertwining two aspects. However, CHP is far from this for now. While the element of competition represents pluralism and democracy in decision-making processes, devoting political energy to internal competitions through narrow-area politics can also create a blockage. The rivalry between İmamoğlu, Özel, Kılıçdaroğlu and Yavaş in CHP is not exactly a secret.

Yes, the real issue is elsewhere. CHP's chronic deficiency is in "founding politics..." which enables a political party to mobilize the society.

In the new period, CHP is trying three political styles together.

“Critical politics” , the attitude and discourse centering on the government's shortcomings and mistakes, has an important place in CHP politics in this period, as it did in the previous period.

Especially with the efforts of Özel, "central politics" moves have been added to this. Central politics, in a way, can be defined as Turkey's macro strategies, which have been monopolized by the AK Party to date and have become privileged tools of its founding politics. In terms of CHP, it can be called an effort to intervene in foreign policy, such as themes such as the state and nationalism/nation, or the issues that the state carries. However, it should be noted that, so far, the main opposition party's initiatives have been shaped in the direction of taking a seat at the state's table rather than developing alternative policies on these issues. In this sense, it faces the risk of getting a share from the benefits of center/central politics and being part of the established AK Party-state politics.

The third style is related to “constitutive politics” . The new era CHP is aware of the importance of founding politics. He probably knows that the way to achieve this is through a vision of society, the state, and the future. However, it has not yet made any meaningful progress towards a systematic, attractive and mobilizing political melody. It either progresses with the help of hands and with purely symbolic searches. It cannot overcome some contradictions, concerns and obstacles in the Kurdish issue and the Türkiye-power definition for the next century. Or he probably confuses this style with central politics from time to time.

This is the situation. This is the deficiency.