7 Ekim’den beri Gazze ve çevresinde yaşananlar; yani Filistin halkının dünyanın gözü önünde soykırıma uğraması, son olarak Şükür, Haniye ve -hala doğrulanmasa da - Deif gibi önde gelen Filistinli liderlerin öldürülmesi bugün değil on yıllardır birikerek gelen eksikliklerin sonucudur. Siyasi, askeri, ekonomik ve diplomatik eksikler İslam ve Arap ülkelerini bütün krizlerde baştan mağlup edecek boyuttadır. Tam olarak öyle de oluyor. Yeryüzünün en haklı bağımsızlık mücadelelerinden birisi olan Filistin’in bugünkü hali tesadüf eseri değildir.

İslam, Arap ve Türk dünyasının ağırlık koyamamak problemi sadece Gazze meselesinde değil, bütün uluslararası problemlerde yaşanıyor. Arap Ligi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde sorunun giderilmesi için ABD ve Avrupa’ya çağrı yapmıştı. Türk Devletleri Topluluğu, Rus işgaline karşı o kadarını yapamazken, Gazze katliamı için İsrail’i kınayamamıştı bile. Güç, etki, diplomatik kapasite bu kadar… İslam İşbirliği Teşkilatı ise İsrail’i sert bir şekilde kınamasına kınadı ama bir çalışma grubu kurmayı dahi başaramadı.

TDT ve İİT üyesi olan Türkiye neden etkisiz kaldı? TDT’nin bir gücü yok; orada etkili ya da etkisiz olmak anlam ifade etmiyor. Ankara’nın İİT’deki gücü ise öncelikle bir Avrupa ülkesi olmasından ve şimdi dondurulmuş da olsa AB ile müzakere etmekten geliyordu. Bu kapasite, Türkiye’yi yakın geçmişte İslam ülkelerinin taraf olduğu bazı krizlerde etkili kılmıştı. Ne var ki son on yılda Avrupa’dan koşar adım uzaklaşma politikası bu imkanı ortadan kaldırdı. Oysa, dış politikada çok boyutluluk pekala iyi gidiyordu ve Türkiye’ye avantaj sağlıyordu.

Avrupa ve özellikle AB’den kopuşun ardından Türkiye’nin İslam dünyasındaki diplomatik ağırlığı ve -son dönemdeki yeniden barış arayışlarımızın da gösterdiği gibi- ekonomik cazibesini azalttı. Gazze için bırakın geniş bir mekanizma oluşturmayı, özel diplomatik mesai ortaklığı kuracak ikinci bir ülke dahi bulunamadı. İçeride sesimiz güçlü çıksa da herhangi bir İslam ülkesinin başına gelen herhangi bir sorunu çözmek için herhangi bir ülke harekete geçirilemedi.

Bu, bizim Gazze çaresizliğimizin çok kısa bir özetidir.

İçeride ve dışarıda önümüze geleni terslemek belki bazılarımızın göğsünü çok kabarttı ama her tercihin avantajları ve maliyeti var. ABD ve Avrupa’ya haddini bildirmek belki keyif vericiydi. Üstüne dönüp, Arap dünyasına -şimdi çoğundan pişman olsak bile- aklımıza geleni söylemek de öyle olabilir. Dış politikada amacımız bu idiyse hedefleri tutturduk sayılır.

Umutsuzluk zamanı değil, kabul. Yapılacak çok şey yok ama eğer isterlerse bazı İslam ülkeleri katliamı durdurabilir. İsrail’in ve İsrail’e destek veren ABD’nin, Mısır, Suud, BAE, Ürdün gibi ülkelerin eylemsiz tutumundan da cesaret aldığı bir gerçektir. Tutum değişikleri Gazze’ye biraz olsun nefes aldıracak gelişmelere imkan tanıyabilir. İslam dünyasının önde gelen ülkeleri nezdinde en güçlü döneminde olmasa da Türkiye de birşeyler yapabilir. Bir kez daha ortak çalışma grubu girişimi denenebilir. Böylelikle, en azından hayıflanma ve şikayet sarmalından çıkılmış olur. Türkiye’nin Avrupa’da kaybettiği gücün yerine İslam coğrafyasında yeni ittifaklar tesis ettiğini göstermesi lazımdır. Gazze de bunun için hem fırsat, hem de tarihi bir sorumluluk sahasıdır.

What has happened in Gaza and its surroundings since October 7; In other words, the genocide of the Palestinian people in front of the eyes of the world, and finally the murder of prominent Palestinian leaders such as Şükür, Haniye and - although still unconfirmed - Deif, are the result of shortcomings that have accumulated not today, but over decades. Political, military, economic and diplomatic deficiencies are at such a level that they will defeat Islamic and Arab countries from the beginning in all crises. That's exactly what happens. The current situation of Palestine, one of the world's most justified independence struggles, is not a coincidence.

The problem of the Islamic, Arab and Turkish world not being able to exert their weight is experienced not only in the Gaza issue, but in all international problems. The Arab League had called on the USA and Europe to resolve the problem of Russia's invasion of Ukraine. While the Community of Turkish States could not do that much against the Russian occupation, it could not even condemn Israel for the Gaza massacre. So much power, influence, diplomatic capacity... The Organization of Islamic Cooperation, on the other hand, condemned Israel harshly, but failed to even establish a working group.

Why was Türkiye, a member of TDT and OIC, ineffective? TDT has no power; Being effective or ineffective does not mean anything there. Ankara's power in the OIC came primarily from being a European country and from negotiating with the EU, albeit now frozen. This capacity has made Turkey effective in some crises in which Islamic countries were involved in the recent past. However, the policy of moving away from Europe in the last decade has eliminated this opportunity. However, multidimensionality in foreign policy was going well and was providing an advantage to Turkey.

Following the break from Europe, and especially from the EU, Turkey's diplomatic weight in the Islamic world and its economic attractiveness - as our recent search for peace again shows - have decreased. Let alone creating a comprehensive mechanism for Gaza, even a second country could not be found to establish a special diplomatic working partnership. Even though our voice was strong inside, no country could be mobilized to solve any problem faced by any Islamic country.

This is a very short summary of our despair in Gaza.

It may have made some of us very proud to disagree with everyone at home and abroad, but every choice has its advantages and costs. Maybe it was fun to put the USA and Europe in their place. It might also be the case to turn around and tell the Arab world whatever comes to our mind, even if we regret most of it now. If this was our aim in foreign policy, we have achieved our goals.

This is not a time for despair, but acceptance. There is not much to be done, but some Islamic countries can stop the massacre if they want. It is a fact that Israel and the USA, which supports Israel, are encouraged by the inactive attitude of countries such as Egypt, Saudi Arabia, UAE and Jordan. Changes in attitude may allow developments that will give Gaza some breathing room. Even though Türkiye is not in its strongest period among the leading countries of the Islamic world, it can also do something. A joint working group initiative may be tried once again. In this way, at least the spiral of regret and complaint can be escaped. Turkey needs to show that it has established new alliances in the Islamic geography to replace the power it has lost in Europe. Gaza is both an opportunity and a historical area of ​​responsibility for this.