31 Mart yerel seçimlerinde 2023 seçimlerine göre 6 milyondan fazla oy alan CHP'nin başarısı kalıcı olabilecek mi?

CHP belediye seçimlerinde gösterdiği performansı ülkeyi yönetme konusunda yaratıcı bir siyasete dönüştürebilecek mi? 

Buğday, çay, emekli ve asgari ücret konusunda yaptığı itiraz mitinglerini, sadece reaksiyon siyasetinden çözüm üreten siyasete tahvil edebilecek mi?

Asıl önemlisi olan CHP, Türkiye seçmenini ülkeyi yönetmeye ikna edebilecek mi? Reform Enstitüsü'nün "3 Ay Sonra; 31 Mart Tablosu Kalıcı mı?" araştırması bu sorulara yanıt arıyor. 

Aralarında benim de bulunduğum bir grup gazeteciyle paylaşılan araştırma sonuçlarının en çarpıcı sonucu şöyle… 

CHP her partinin seçmeninden oy alırken, AKP seçmeni kadınların yüzde 55'i CHP'ye, 60 yaş üstü AKP seçmeni erkeklerin yüzde 45'i ise Yeniden Refah'a oy vermiş 31 Mart seçimlerinde. 

İstanbul Sözleşmesi'nden çıkılmasına, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kızı Sümeyye Erdoğan Bayraktar'ın kurucusu olduğu KADEM'in de karşı çıktığını düşünürsek bu tablo çok da şaşırtıcı olmasa gerek. 

Zira 30 yaş altı muhafazakâr, dindar kadınlar anne ve ablalarının yaşadığı başörtüsü sorununu ve kamusal alandan, üniversitelerden dışlanma travmasını o kadar güçlü yaşamıyorlar. CHP'nin Kemal Kılıçdaroğlu ile başlayan "helalleşme" siyasetinin belediyelerde sergilenen yönetim anlayışıyla uyuştuğunu görüyorlar. Başörtüsünden dolayı kimsenin işten atılmadığını deneyimliyorlar. 

Buna karşın AKP'den koparak Yeniden Refah'a yönelen erkek seçmenin tahayyül ettiği dünyayı kabul etmiyorlar. Çünkü Yeniden Refah, kadını koca, baba, ağabey şiddetine karşı koruyan 6284 yasalı kanununa bile muhalif… 

AKP, bir dilemma olarak ne kadın seçmenini ne de 60 yaş üstü muhafazakar erkek seçmenini mutlu edebiliyor. Bunun yanı sıra araştırma ortaya koyuyor ki MHP'li seçmenin yüzde 40'ı Cumhur İttifakı dışındaki adaylara oy vermiş. Cumhur İttifakı'nın güçlü aktörü MHP'den de fire olduğu anlaşılıyor. 

Diğer yandan 50+1'in zorunlu sonucu olan Cumhur İttifakı, yereldeki siyasi dinamikleri AKP aleyhine etkilemiş görünüyor. 

Köşeme taşıyacağım Van ve Hakkari'deki izlenimlerim de şu yönde zaten: Özellikle atanmış bürokratların kayyım olarak da görev yapması AKP kadın kollarının kendi seçmenine ulaşmasının damarlarını kesmiş gibi… Her ne kadar muhalefet "bürokratlar AKP'nin memuru gibi çalışıyor" dese de sahadaki durumun, AKP'nin yerelde siyaset üretme kapasitesini daraltmış olduğuna işaret ediyor. Kayyımın çeyiz paketleri kadınları ikna etmeye yetmiyor. 

Reform Enstitüsü'nün araştırmasını yorumlayan bir araştırmacı da KADEM'in bazı illerde valilik engeline takıldığını aktardı. 

Tam da bu tablo nedeniyle, AKP'nin MHP ile evliliği boşanmayla sonuçlanır mı sorusuna Reform Enstitüsü'nden siyaset bilimci Mesut Yeğen'in yaptığı şu değerlendirme önemli:

"Biz şey bekliyoruz, Cumhur İttifakı tıkandı ve doğal olarak AKP, MHP'yi bırakıp yeni partner bulacak. Erdoğan ise  50+1'i nasıl 40+1'e indiririm diye bakıyor. Kendisi açısından en güvenli yol o. MHP'ye de, diğerlerine de muhtaç olmayacağı bir iktidar senaryosu… O nedenle bu senaryoya en yüksek itiraz MHP'den, Cumhurbaşkanlığı bürokrasisinden, Mehmet Uçum gibi isimlerden geliyor. "

Tabii iktidar açısından Cumhurbaşkanlığı seçim sistemi için yapılacak anayasal değişiklik mevcut TBMM aritmetiği ile kolay değil. Anayasa değişikliği için AKP'nin Meclis'te en az 400 oy bulması gerekiyor. Değişikliği referanduma götürebilmesi için de en az 360 oy alması gerekiyor. AKP ve MHP'nin milletvekili sayısının toplamı 314. En az 46 milletvekilini daha ikna etmesi gerekiyor.

Mehmet Ali Çalışkan - Emine Uçak Erdoğan

Reform Enstitüsü Direktörü Mehmet Ali Çalışkan da şu yorumu yaptı. 

"İktidar ne yaparsa buradan çıkar sorusu kadar, buradan onu çıkarabilecek şeyleri yapabilecek bir kuvveti ve meşruiyeti kaldı mı sorusu da var. Dolayısıyla AKP seçeneksiz değil ama seçenekleri hayata geçirmek için ihtiyaç duyduğu ittifakları kuracak bir zemine ve meşruiyete sahip mi ondan emin değilim."

CHP mevcut oy oranını koruyor

Gelelim CHP'nin 31 Mart başarısının kalıcı olup olmayacağına ilişkin emarelere, verilere… 

31 Mart seçimlerinde yüzde 37 oy alan CHP, bu pazar seçim olsa kararsızlar dağıtılmadan aldığı oy oranı yüzde 30. Kararsızlar dağıtıldığında bu oran daha da artacaktır. 20-25 geleneksel bandını aşmış görünüyor CHP…

CHP'nin başarısı kalıcı olabilecek mi sorusuyla ilgili değerlendirmede bulunan Mehmet Ali Çalışkan çıkan sonuçlarla ilgili şunları aktardı:

"CHP daha eğitim, tarım, ekonomi, adalet, dış politika konusunda topluma bir şey önermiş değil. Eğer CHP topluma bir siyaset teklif etmez ve iktidarın başarısızlığı üzerinden bir iktidar umut ederse bu ona kaybettirir. Çünkü ülkeyi yönetme siyaseti kişilere indirgenecek bir konu değil. İktidar değişimi garanti değil. Rekabetin dinamik olduğu bir tablo var. Büyükşehir olmayan 51 ilin kırsalındaki 4,5 milyon oy, yurt dışı oylar kilit oylar. Diğer yandan CHP şehirleri kim daha iyi yönetir sorusuna yanıt verdi ama ülkeyi daha iyi kim yönetir sorusuna yanıt verebilmiş değil; özellikle ekonomi, güvenlik, adalet, eğitim, dış politika gibi karar kuvvetindeki konularda."

En fazla Kürt seçmen sandığa gitmemiş

Araştırma sonuçlarına göre DEM seçmeninin yüzde 23'ünü sandığa götürememiş ki bu, partiler arasında en yüksek oran. Araştırma aynı zamanda metropollerde yaşayan Kürt seçmenin CHP'ye yöneldiğini ortaya koyuyor. CHP her ne kadar DEM'in kalelerine giremese de Kürt seçmenler arasında ikinci parti konumuna yükselmiş durumda. AKP ise yerini CHP'ye kaptırmış görünüyor. 

Siyaset bilimci Mesut Yeğen bu sonuçlara şu notu düşüyor:

"DEM Parti seçim atmosferinde yeni bir şey yaparsa partisine geri dönüş ihtimali en yüksek olan seçmen de DEM seçmeni."

Will the success of CHP, which received more than 6 million votes in the March 31 local elections compared to the 2023 elections, be permanent?

Will CHP be able to transform its performance in the municipal elections into a creative policy in governing the country?

Will he be able to transform the objection rallies he held on wheat, tea, pensions and minimum wage into politics that produces solutions rather than just reaction politics?

More importantly, will CHP be able to convince Turkish voters to govern the country? Reform Institute's "3 Months Later: Is the March 31 Table Permanent?" His research seeks answers to these questions.

The most striking result of the research results shared with a group of journalists, including me, is as follows...

While CHP received votes from voters of every party, 55 percent of women AKP voters voted for CHP, and 45 percent of men AKP voters over the age of 60 voted for Re-Welfare in the March 31 elections.

Considering that KADEM, founded by President Erdoğan 's daughter Sümeyye Erdoğan Bayraktar, also opposed leaving the Istanbul Convention, this situation should not be very surprising.

Because conservative, religious women under the age of 30 do not experience the headscarf issue and the trauma of being excluded from public spaces and universities as strongly as their mothers and sisters do. They see that CHP's "halalization" policy, which started with Kemal Kılıçdaroğlu, is compatible with the management approach exhibited in municipalities. They experience that no one is fired because of their headscarf.

On the other hand, they do not accept the world envisioned by male voters who broke away from the AKP and turned to Welfare Again. Because Re-Welfare is even against the law 6284, which protects women against violence from husbands, fathers and older brothers...

As a dilemma, AKP can make neither its female voters nor its conservative male voters over the age of 60 happy. In addition, the research reveals that 40 percent of MHP voters voted for candidates other than the People's Alliance. It is understood that MHP, the powerful actor of the People's Alliance, is also in decline.

On the other hand, the People's Alliance, which is the necessary outcome of 50+1, seems to have affected the local political dynamics against the AKP.

My impressions in Van and Hakkari, which I will write about in my column, are as follows: Especially the fact that appointed bureaucrats also serve as trustees seems to have cut off the veins of AKP women's branches reaching their voters... Even though the opposition says "bureaucrats work like AKP officials", the situation on the field is, AKP It points out that 's capacity to produce politics at the local level has narrowed. The trustee's dowry packages are not enough to convince the women.

A researcher commenting on the Reform Institute's research also stated that KADEM was blocked by the governorship in some provinces.

Exactly because of this situation, the following assessment made by political scientist Mesut Yeğen from the Reform Institute on the question of whether AKP's marriage with MHP will end in divorce is important:

"We are waiting for something, the People's Alliance is blocked and naturally AKP will leave MHP and find a new partner. Erdoğan is looking at how to reduce 50+1 to 40+1. That is the safest way for him. And to MHP, A scenario of power in which there will be no need for others... That's why the loudest objection to this scenario comes from MHP, the Presidential bureaucracy, and people like Mehmet Uçum .

Of course, from the government's point of view, the constitutional change to be made for the Presidential election system is not easy with the current Turkish Grand National Assembly arithmetic. For constitutional amendment, AKP needs to get at least 400 votes in the Parliament. In order to put the amendment to a referendum, it must receive at least 360 votes. The total number of deputies of AKP and MHP is 314. He needs to convince at least 46 more deputies.

Mehmet Ali Çalışkan - Emine Ucak Erdoğan

Reform Institute Director Mehmet Ali Çalışkan also made the following comment.

"As much as the question of what the government does will get it out of here, there is also the question of whether it has the strength and legitimacy left to do things that will get it out of here. Therefore, the AKP is not without options, but I am not sure whether it has the ground and legitimacy to establish the alliances it needs to implement the options."

CHP maintains its current vote rate

Let's talk about the signs and data on whether CHP's March 31 success will be permanent or not...

CHP, which received 37 percent of the votes in the March 31 elections, would have received 30 percent of the votes if the elections were held this Sunday, without the distribution of undecided voters. This rate will increase even more when the undecided voters are dispersed. CHP seems to have exceeded the traditional band of 20-25...

Evaluating the question of whether CHP's success will be permanent, Mehmet Ali Çalışkan stated the following about the results:

"CHP has not yet offered anything to the society regarding education, agriculture, economy, justice and foreign policy. If the CHP does not offer a policy to the society and hopes for a government based on the failure of the government, this will cause it to lose. Because the politics of governing the country is not a matter that can be reduced to individuals. The government The change is not guaranteed. There is a dynamic competition. 4.5 million votes in rural areas of 51 non-metropolitan provinces are the key votes. On the other hand, CHP has answered the question of who governs the cities better, but has not been able to answer the question of who governs the country better. "especially on decision-making issues such as economy, security, justice, education and foreign policy."

Most Kurdish voters did not go to the polls

According to the results of the research, DEM could not get 23 percent of its voters to the ballot box, which is the highest rate among the parties. The research also reveals that Kurdish voters living in metropolises are turning to CHP. Although CHP could not enter DEM's strongholds, it has risen to the second party position among Kurdish voters. AKP, on the other hand, seems to have lost its place to CHP.

Political scientist Mesut Yeğen makes the following note on these results:

"If the DEM Party does something new in the election atmosphere, the voters with the highest probability of returning to their party are the DEM voters."