İngilizler siyaset söz konusu olduğunda bayağı ilginç bir millet. Bir önceki seçimde (2019), arkasından gelen İşçi Partisi’ne 80 milletvekili fark atan Muhafazakar Parti, önceki gün İşçi Partisi’nin ardından nal topladı.

Muhafazakarlar 121 sandalye kaybederken, İşçi Partisi rakibinden 206 fazla milletvekili çıkardı. Muhafazakar Parti yüzde 20 oy kaybetti bu seçimde.

Nasıl oldu bu?

İşçi Partisi’nin lideri Ker Starmer karizmatik biri mi?

Hayır; adamın lakabı ‘sıkıcı’… Kalem efendisi tipli biri Starmer… Üstelik işçilerin partisinin lideri ama, Saray’a verdiği hizmetler karşılığında Kraliçe’nin kendisine bahşettiği ‘Sir’ (Sör) unvanına sahip…

Seçmenler Muhafazakar Parti’yi bir kez denediler ve beğenmediler, şimdi de İşçi Parti’yi mi deneyecekler?

Bu da doğru değil. Muhafazakar Parti 2010 yılından beri ülkeyi yönetiyor. 2010 ile 2019 arasında tam dört genel seçim kazanmış bir parti o. 

İşçi Partisi açıkladığı program ve kadrolarıyla ülkeyi daha iyi yöneteceği konusunda insanlara güven mi verdi?

Sanmayın. Tam tersine, kıdemli İşçi Parti tabanı, sol veya sosyal demokrat program beklediği partisinin Starmer ile çizgiden epey şaştığının farkında. Parti geneliyle Filistin yanlısı, Starmer ise Netanyahu’dan yana. Seçimde garanti beş yeri bu yüzden kaybetti İşçi Partisi.

Avrupa ülkelerinde ‘‘Aşırı sağ yükseliyor’’ tespiti yaygın bir kabul. İngiltere’de, 2019 seçimini Muhafazakarların kazanmasını sağlayan Boris Johnson da tipik bir popülist. Acaba İngiltere’den başlayan akım yine İngiltere’den başlayarak gerilemeye mi yüz tuttu?

Umarım öyle olur ama bu konuda da tam emin olamıyorum. Daha önceki beş seçimde parlamentoya girmeyi başaramamış, Donald Trump’ın kankası bilinen Nigel Farage, göçmen karşıtlığı propagandasıyla, bu defa şeytanın bacağını kırdı. Onun Reform Partisi parlamentoda dört üyeyle temsil edilecek. 

Peki, değişime sebep ne?

En önemli sebep, galiba bıkkınlık. Geçmişte Margaret Thatcher -10 yıl- ve Tony Blair -9 yıl- gibi uzun süreli başbakanlar ve onların yerlerini başka partililere terk etmelerinden sonra 17 yıla varan iktidarlar görülmüştü; fakat 14 yıllık iktidar uzun bir süre. 

Demek ki, seçmenler, artık daha kısa ömürlü iktidar istiyor. 

Muhafazakar Parti, 2019 seçiminin muzafferi Boris Johnson’un başbakanlığı döneminde, halka, hayal kırıklığı yaşattı. Covid salgınını kötü yönetti Johnson. İlan ettiği ve uyulması sıkı takip edilen salgına karşı tedbirlere kendisinin uymadığı anlaşıldı. Üstelik en temel konularda parlamentoya yalan söyledi Johnson.

Johnson’u takip eden Muhafazakar başbakanlar -Liz Truss ve Rishi Sunak- göz dolduramadı. İngiliz sisteminde en kısa süreli başbakan da -Liz Truss, 45 gün- bu dönemde çıktı.

Lafı fazla uzatmaya gerek yok: Karizmatik olmayan sıkıcı bir lidere sahip, tatmin edici bir programı bulunmayan, göz dolduran bir kadrosu da olmayan bir parti, İngiltere’de parlamento çoğunluğuna sahip hale geldi, lideri de başbakan oldu…

İngiltere’de olanın kıssadan hissesi ne?

Karizmatik liderler -mesela Boris Johnson- yeterli olmayabiliyor; az karizması olan ya da hiç karizması bulunmayan lider de seçmenden oy alabiliyor.

Sandıktan başarıyla çıkmak için partinin veya liderinin göz doldurmasından ziyade, iktidardaki partinin kadrosunun yetersiz olması, liderin yalana ve kandırmacaya sapması, halkoylamasıyla Avrupa Birliği’nden ayrılma -Brexit- yetkisi alıp o yetkiyi kullanmanın halka pahalıya mal olması seçimde önemli rol oynadı. 

Bu seçimde İşçi Partisi yüzde 33.8 oy oranıyla 412 milletvekili çıkardı. Onun yarısına yakın -yüzde 14- oy alan Reform Partisi ise sadece dört milletvekiliyle parlamentoda temsil edilecek.

Tıpkı bizde baraj yüksek olduğu için yalnızca iki partiyi Meclis’e taşıyan ve yüzde 35 oy alan partiyi -AK Parti- iktidar yapan 2002 seçimi gibi…

Galiba İngiltere siyaseti, bu yönüyle, Avrupa’daki diğer ülkeleri değil, bizi takip ediyor.

The British are a very interesting nation when it comes to politics. In the previous election (2019), the Conservative Party, which had an 80-deputy difference over the Labor Party, came in behind the Labor Party the day before.

The Conservatives lost 121 seats, while Labor gained 206 more MPs than its rival. The Conservative Party lost 20 percent of the votes in this election.

How did it happen?

Is Labor Party leader Ker Starmer charismatic?

No; The man's nickname is 'boring'... Starmer is a master of the pen type... Moreover, he is the leader of the workers' party, but he has the title of 'Sir', which was given to him by the Queen in return for his services to the Palace... 

Voters tried the Conservative Party once and did not like it, now Will they try the Labor Party?

This is not true either. The Conservative Party has been governing the country since 2010. It is a party that won four general elections between 2010 and 2019.

Did the Labor Party give people confidence that it would govern the country better with the program and staff it announced?

Don't think so. On the contrary, the senior Labor Party base is aware that the party where they expected a left or social democratic program has gone way out of line with Starmer. The party is generally pro-Palestinian, while Starmer is in favor of Netanyahu. This is why the Labor Party lost its guaranteed five places in the election.

It is widely accepted that "the far right is on the rise" in European countries. In England, Boris Johnson, who helped the Conservatives win the 2019 election, is also a typical populist. I wonder if the trend that started in England is about to decline, starting from England again?

I hope so, but I can't be completely sure about this either. Nigel Farage, known as Donald Trump's buddy, who failed to enter the parliament in the previous five elections, broke the devil's leg this time with his anti-immigrant propaganda. His Reform Party will be represented in parliament with four members. 

So, what causes the change?

The most important reason is probably boredom. In the past, there were long-term prime ministers such as Margaret Thatcher - 10 years - and Tony Blair - 9 years - and governments lasting up to 17 years after they were replaced by members of other parties; But 14 years of power is a long time.

This means that voters now want a shorter-lived government.

The Conservative Party disappointed the public during the prime ministership of Boris Johnson, the winner of the 2019 election. Johnson mismanaged the Covid epidemic. It was understood that he did not comply with the measures against the epidemic that he declared and were strictly followed. Moreover, Johnson lied to parliament on the most basic issues. 

The Conservative prime ministers who followed Johnson - Liz Truss and Rishi Sunak - failed to impress. The shortest-term prime minister in the British system - Liz Truss, 45 days - also emerged during this period.

There is no need to further ado: A party with a boring, non-charismatic leader, without a satisfactory program and without an impressive staff, became the parliamentary majority in England and its leader became the prime minister...

What is the story of what happened in England?

Charismatic leaders - such as Boris Johnson - may not be enough; A leader with little or no charisma can also get votes from the voters.

Rather than the party or its leader impressing themselves in order to successfully win the ballot box, the inadequacy of the party's staff in power, the leader's tendency to lie and deceive, and the fact that obtaining the authority to leave the European Union (Brexit) through a referendum and using that authority cost the people dearly played an important role in the election.

In this election, the Labor Party won 412 seats with 33.8 percent of the votes. The Reform Party, which received nearly half of the votes - 14 percent - will be represented in the parliament with only four deputies.

Just like the 2002 election, which brought only two parties to the Parliament because the threshold was high and the party that received 35 percent of the votes - the AK Party - came to power...

I think, in this respect, British politics follows us, not other countries in Europe.