Ayının kırk hikâyesi varmış, kırkı da ahlat üzerine. Öyle derler. Bendenizin hikâyeleri de böyle. Anamuhalefetin içinden bir aday çıkıp CHP desteğiyle Erdoğan’ın çeyrek yüzyıllık saltanatını sona erdirdiğinde ve eğer o adayın kendine biçeceği ödev gerçekten yeni cumhuriyeti kurmak veya mevcut cumhuriyeti baştan kurmak olacaksa, dış politika alanında, belki daha doğrusu dış politika, milli savunma ve istihbaratı da içerecek ulusal güvenlik alanında, hangi adımları atması gerekecek, ne yapmak nereye varmak isteyecek, bu soruya yarım aklım erdiğince yanıtlar bulmaya çabalıyorum.

Sanki yapması da söylenmesi denli kolay ve hiçbir pürüz çıkmadan aralarından birinin kendiliğinden öne çıkması olasıymış gibi “İmamoğlu, Yavaş veya Özel, üçünden hangisi olursa kazanır” deniyor. “İmamoğlu ile Yavaş’ın popülaritesi daha yüksek ama…” diye de ekleniyor. Ama’sı da herhalde hem “Özel buna razı gelir mi bilmem” hem “seçime geçecek kadar zamanda Özel diğer ikisini sollar mı belli olmaz” anlamında. “Sollar” bölümü de hem mecazi, hem sözlük anlamıyla. Gün ola harman ola ancak son kertede bir Yunan trajedisi yahut Şekspiryen trajedi finali olasılığı daha güçlü gibi.

Böylece şeamet tellallığı vazifemizi de ifa ettikten sonra gelin ilk paragraftaki sorunsala birlikte geri dönelim. Milletçiliğin (bilerek milliyetçilik demedim) ortaya çıkmasıyla Osmanlı ufalanarak yok oldu. Hele ekonomik, demografik, kültürel kalbi Balkanlardan sökülmesi tarihe bakıldığında neredeyse bir anda gerçekleşti. Zihinlere, DNA’lara işlenmiş “düvel-i muazzama” ligi üyeliğinden (ki yanlış da değildir, 1856 Paris Kongresi’ne katılımla tescillenmiştir), “nevzuhur” Balkan devletleri Sırbistan, Yunanistan, Bulgaristan’la denkliğe düşüldü. Yeni milletler dinamik biçimde kendi devletlerini kurarken, yüzlerce yıllık cihan devleti kendi milletini yaratmakta bocaladı.

Onu başarmak da cumhuriyetin işi oldu. Milletleşme süreci tamamlanabildi mi bilinmez ama eşit anayasal yurttaşlık bugün de önümüzdeki ana hedef olarak duruyor. 21. yüzyılın ve Erdoğan saltanatının ilk çeyrek yüzyılını bitirirken cumhuriyet demokrasiyle de “taçlanamadı.” Ulusal güvenlik alanında yüz yıllık arayış kuruluştan başlayarak stratejik özerklik yönündeydi. Bölgesel hegemonya bunun üzerine giydirildi. Yüzelli yıllık beka tehdidi “Moskof” işgalinden (Kars-Ardahan’da elli yıl sürdü) 1952’de NATO üyesi olunarak nihayet kalıcı biçimde korunuldu. Erdoğan iktidarına dek dış politikada atılan daha “yumuşak” adımlar ise genellikle hep Batı’ya yönelik ve cumhuriyetin uygarlaşma tasarımının tamamlayıcı adımları olageldi.

Erken dönemde adı konulmamış “bölgesel hegemonya” takıntısı, Hatay’ın 1939’da anavatana iltihakında bile görülmemişti. Belki 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’nda filizlendiği ileri sürülebilecek bu takıntı, 1991 1.Körfez Harekâtı’nda ABD’nin güney sınırımızda Irak Kürdistan bölgesine yerleşmesiyle bir zorunluluk yahut sınır ötesinde terörle mücadele adıyla yürütülen isyan bastırma stratejilerinin doğal ve kaçınılmaz uzantısıymış gibi sunuldu. Eylül-Ekim 1998’de dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı Org. Ateş’in Reyhanlı’da seslendirdiği ve peşine keza dönemin Cumhurbaşkanı Demirel’in meclis açılışında pekiştirdiği Şam’a ültimatom belki bu arayışın da işaret fişeği veya mihenk taşı oldu.  

Bir bakıma “devlete millet yaratmak” olarak da tanımlanabilecek süreç içeride Kürt nüfusu yoğun illerde bitmeyen sıkıyönetim, derken olağanüstü hal, nihayet kayyım atamaları olarak alana yansıdı. Hatta Kürt nüfus yoğunluklu illerde bir tür “iç sömürge hukuku” uygulandığını öne süren uzmanlar da oldu. Erdoğan ve AKP iktidarı “bizden olanlara ayrı ve bizden olmayanlara ayrı hukuk” uygulamasını sözgelimi “doktora düzeyine” taşıyınca ve anayasayı da öyle uygun görülen durumlarda askıya alınca neyse ki (!) Kürt yurttaşlara özel uygulama yurt sathına yayılarak ortadan kalkmış yani genelleşmiş oldu. Diğer bacakta ise ve özellikle “başarısız” 15 Temmuz 2016 darbe girişiminin ardından “al başkanlığı, ver (Suriye de dahil) kalıcı ve derinleşen sınır ötesi askeri harekâtları, denizaşırı iddiaları” gibi bir sessiz uzlaşının alana yansımalarını gördük.

Mavi Vatan ve benzeri mavalların alıcısının da bol olduğu görülüp, toplum bitmeyen bir propaganda bombardımanıyla iyice sersemleştirilince “alan memnun, veren memnun” bir tuhaf denklemin kurulduğuna tanıklık ettik. Böylece hepten palazlanan ve aralarına yenileri de katılan kimi gayrımeşru güç odakları tuttukları yağlı köşeleri bırakmamak için canhıraş bir cephe gerisi mücadelesine girişti. Abuk sabuk bir islâmcı-milliyetçi söylem, sözde güvenlikçi bir devlet doktrini de topluma pazarlama yöntemi olarak benimsendi, saltanatın ve kara düzenin sürmesi için araçsallaştırıldı. CHP Grup Başkan Vekili ve İstanbul Milletvekili Günaydın’ın “İslamcı sosu oldukça yüksek bir tek adam sistemi ile nepotizmin ve kleptoraksinin dibine batan, dünyaya örnek gösterilebilecek hibrit bir rejim doğdu Türkiye’de. Alt tarafa din iman, üst tarafa han hamam.” tanımı yeterince anlaşılır ve açıklayıcı.

Bunun benim “ulusal güvenlik” dediğim veçhesi de o “han hamam” bölümünden fazlasıyla payını aldı, deyim yerindeyse “bal tutan parmağını yaladı.” Dışarıdan bakışlaysa, nasıl pazarlanırsa pazarlansın yahut salonda diplomasisi nasıl yürütülürse yürütülsün, alanda yapılan ekspansiyonizm, irredantizm, revizyonizm, bellijerans olarak anlaşıldı. Sözkonusu çelişkiye dikkat çekmek “özgüven eksikliği” olarak görülüp, “o muhteşem maziye avdet”, “Mavi Vatan” ve benzeri altı boş sloganlar “doktrin” veya neredeyse (işte başlıktaki gibi) “norm” olarak gırtlağımızdan aşağı ittirildi. Yine içerideki “otoriter pazarlık” dışarıda da “Roma Barışı” (Kartaca örneği) yaklaşımının “fabrika ayarı” olarak dayatılması sonucu verdi.

“Terörle mücadele” başlığı altına doluşturulan ama tutarlı bir bütün de oluşturmayan politikalar adeta “otomatik pilotta” sürdürülür oldu. Bunların arasına yargının silâhlaştırılması, medyanın devlet eliyle tekelleştirilmesi, iletişimden propaganda anlaşılması da eklendi. “Terörle mücadele” diyenler terörü de, mücadeleyi de tanımlamaktan kaçınırlarken, benzer biçimde “barış süreci” diyenler de ne barış, ne süreç tanımlarını yapabildi. Tanımlarda uzlaşmadan müzakereye girişmek de haliyle mümkün olamadı.

Ancak bu durumun üzerinde pek konuşulmasa da çok daha ağır sonucu, yapıyı içten içe kemiren küf gibi, rejimin yozlaşması, çürümesi, çözünmesi (“décomposition du régime”) oldu. Nitakim siyasal rejimler, dış politika ve/veya ekonomiyi yürütememekle de kendi içleri çökebilirler, göçebilirler. Allı pullu kamu yapısı cepheleri, oymalı kakmalı saray mobilyaları statikteki hatayı belki bir ölçüde örtebilir, dikkatleri belirli bir süre başka yöne çevirebilir ancak kaçınılmaz sonu engelleyemez. Toplam vergide kazançtan alınan dilimin ancak 11% oranında gerçekleşmesi gibi, benimsenen terörle mücadele seçeneklerinin ve yanlış silahlanma yükünün de kimlere taşıtıldığı hiç sorgulanamadı. 

Ulusal güvenlikte ve dış politikada “normali” bölgesel hegemonya ve stratejik özerklik arayışı olan iktidarın aradığı muhalefet de uysal ve evcil olmalıydı. Zira islâmcılığın “normali” zaten takiyye idi. Dolayısıyla ve bu açılardan bakıldığında, CHP Genel Başkanı ve Manisa Milletvekili Özel’in “Türkiye’nin ortak menfaatlerini koruma, kollama noktasında edilgen davranamazsınız bu doğru değil. Bunu yaparsanız hiçbir zaman iktidara alternatif olamazsınız. Siz eğer öyle davranırsanız; marjinal, devleti yönetmeye niyetli olmayan kendi köşesine çekilmiş oradan iktidara muhalefete ateş eden gruplara dönersiniz.” saptamasının belki doğru ama eksik olduğu ileri sürülebilir.

Zira Sayın Özel’in yaklaşımı, ilk seçimde iktidar beklendiği üzere el değiştirdiğinde, korkarım benim kendimce “Ankara sarmalı” olarak adlandırdığım kapana gönüllü adım atmak sakıncasını da içinde barındırıyor. Yurt savunmasında mutlak caydırıcılık, sınırların sınır ötesinde değil sınır boylarında korunması, terör tehdidinin varoluşsal düzeyde olmadığının ortaya konulması, NATO başta üyesi bulunan ittifaklar içinde eşgüdümlü hareketle dış politikada etkinlik sağlanması, Avrupa Birliği üyelik hedefinin yeniden canlandırılarak pusulanın kuzeyine konulması gibi unsurlar da o resmin içinde yer almalı. Doğal olarak, yukarıda değinilen eşit anayasal yurttaşlık yanı sıra laiklik, çoğulculuk, etkin yerinden yönetim, hukuk devleti, tam ifade özgürlüğü, protesto başta anayasal hak ve hürriyetler de yeni cumhuriyetin özgün ulusal güvenlik politikalarının ve dış politikasının arka planındaki taşıyıcı sütunlar olarak bulunmalı.

The bear had forty stories, forty of them about wild animals. They say so. My stories are like this too. When a candidate emerges from the main opposition and ends Erdoğan's quarter-century reign with the support of the CHP, and if the task that that candidate will set for himself is really to establish the new republic or to re-establish the existing republic, he will have to deal with the issues in the field of foreign policy, perhaps more accurately, national policy, which will include foreign policy, national defense and intelligence. In the field of security, I am trying to find answers to this question as best as I can, what steps he will need to take, what he will want to do and where he will want to go.

It is said that "İmamoğlu, Yavaş or Özel, whichever of the three will win", as if it is as easy to do as it is to say and as if it is possible for one of them to come to the fore without any problems. "The popularity of İmamoğlu and Yavaş is higher, but..." is added. The "but" probably means both "I don't know if Private will agree to this" and "I don't know if Private will overtake the other two in time for the elections." The “Lefts” section is both figuratively and literally. Day by day, but in the end, the possibility of a Greek tragedy or Shakespearean tragedy finale seems stronger.

Thus, after fulfilling our duty as a glory-monger, let's go back to the problematic in the first paragraph. With the emergence of nationalism (I deliberately did not say nationalism), the Ottoman Empire crumbled and disappeared. Especially when we look at history, the economic, demographic and cultural heart of the Balkans was removed almost instantly. From membership in the "great world" league, which is engraved in our minds and DNA (which is not wrong, it was registered with the participation in the 1856 Paris Congress), we fell into parity with the "emergent" Balkan states Serbia, Greece and Bulgaria. While new nations were dynamically establishing their own states, the centuries-old world state floundered in creating its own nation.

It was the republic's job to achieve this. It is not known whether the nationalization process has been completed, but equal constitutional citizenship remains our main goal today. As we were finishing the first quarter century of the 21st century and the Erdoğan reign, the republic could not be "crowned" with democracy. The century-long quest in the field of national security was towards strategic autonomy, starting from the establishment. Regional hegemony was imposed on this. The hundred and fifty-year survival threat was finally protected permanently from the "Muscovite" occupation (which lasted fifty years in Kars-Ardahan) by becoming a member of NATO in 1952. The "softer" steps taken in foreign policy until the Erdoğan government were generally directed towards the West and complementary to the civilizing design of the republic.

The obsession with "regional hegemony", which was not mentioned in the early period, was not seen even when Hatay was annexed to the motherland in 1939. This obsession, which can be argued to have sprouted in the 1974 Cyprus Peace Operation, was presented as a necessity after the USA settled in the Iraqi Kurdistan region on our southern border in the 1991 1st Gulf Operation, or as a natural and inevitable extension of the counter-insurgency strategies carried out in the name of fighting terrorism across the border. In September-October 1998, the then Commander of the Land Forces, Gen. The ultimatum to Damascus, voiced by Ateş in Reyhanlı and reinforced by then-President Demirel at the opening of the parliament, perhaps became a signal or a cornerstone in this search.  

In a way, the process, which can be described as "creating a nation for the state", was reflected in the field as endless martial law, then a state of emergency, and finally the appointment of trustees in the provinces with a large Kurdish population. There were even experts who claimed that a kind of "internal colonial law" was implemented in provinces with a predominantly Kurdish population. When Erdoğan and the AKP government carried the practice of "separate law for those who are with us and separate law for those who are not with us" to the "doctoral level" and suspended the constitution in cases deemed appropriate, fortunately (!) the special practice for Kurdish citizens disappeared by spreading throughout the country, that is, it became general. On the other leg, and especially after the "failed" coup attempt of July 15, 2016, we saw the reflections of a silent consensus on the field such as "take the presidency, give it away (including Syria), permanent and deepening cross-border military operations, overseas claims".

When it was seen that there were plenty of buyers for Blue Homeland and similar goods, and the society was stunned by an endless bombardment of propaganda, we witnessed the establishment of a strange equation of "the buyer is happy, the giver is happy". Thus, some illegitimate centers of power, which grew stronger and new ones joined them, started a fierce struggle behind the lines in order not to leave the oily corners they held. A ridiculous Islamist-nationalist discourse and a so-called security state doctrine were adopted as a marketing method to the society and were instrumentalized for the continuation of the sultanate and black order. CHP Group Deputy Chairman and Istanbul Deputy Günaydın said, “A hybrid regime that has sunk to the depths of nepotism and kleptorax, with a one-man system with a high Islamist flavor, and which can be shown as an example to the world, was born in Turkey. Religion and faith are on the lower side, inn and baths are on the upper side.”  The definition is understandable and descriptive enough.

The aspect of this, which I call "national security", also had its share of the "inn and bath" section, so to speak, it "licked its fingers." From an outside perspective, no matter how it was marketed or how the diplomacy was carried out in the field, what was done in the field was understood as expansionism, irredentism, revisionism, bellijerans. Drawing attention to the contradiction in question was seen as "lack of self-confidence", and empty slogans such as "return to that glorious past", "Blue Homeland" and so on were shoved down our throats as "doctrine" or almost (as in the title) "norm". Again, the "authoritarian bargaining" at home resulted in the imposition of the "Peace of Rome" (example of Carthage) approach as a "factory setting" abroad.

Policies that were put under the title of "fighting terrorism" but did not form a coherent whole were continued almost on "automatic pilot". Among these, the weaponization of the judiciary, the monopolization of the media by the state, and the understanding of communication as propaganda were also added. While those who said "fight against terrorism" avoided defining either terrorism or struggle, similarly, those who said "peace process" could not define either peace or process. Naturally, it was not possible to enter into negotiations without agreeing on the definitions.

However, the much more serious consequence of this situation, although not talked about much, was the corruption, decay and dissolution of the regime (“décomposition du régime”), like mold eating away at the structure from the inside. As a matter of fact, political regimes can collapse and collapse by failing to manage foreign policy and/or economy. The gilded public building facades and carved and inlaid palace furniture may cover up the faults in the statics to some extent, divert attention for a certain period of time, but they cannot prevent the inevitable end. Just as the slice taken from earnings in the total tax was only 11%, it was never questioned who was carrying the burden of the anti-terrorism options adopted and the wrong armament. 

The opposition sought by the government, whose "normal" in national security and foreign policy was to seek regional hegemony and strategic autonomy, had to be docile and tame. Because the "normal" of Islamism was already taqiyya. Therefore, and when viewed from these perspectives, CHP Chairman and Manisa Deputy Özel said, “You cannot act passively when it comes to protecting and safeguarding Turkey's common interests, this is not right. If you do this, you will never be an alternative to the government. If you act like that; "You turn into groups that are marginal, that do not intend to rule the state, that retreat into their own corner, and from there they fire at the opposition to the government."  It can be argued that his determination may be correct but incomplete.

Because Mr. Ozel's approach, when the power changes hands as expected in the first election, I am afraid, has the drawback of voluntarily stepping into the trap that I call the "Ankara spiral". Elements such as absolute deterrence in homeland defense, protecting the borders along the borders rather than beyond them, proving that the terrorist threat is not at an existential level, ensuring effectiveness in foreign policy through coordinated action within the alliances that are members of NATO, revitalizing the goal of European Union membership and placing it in the north of the compass are also included in that picture. should take it. Naturally, in addition to the equal constitutional citizenship mentioned above, secularism, pluralism, effective decentralization, the rule of law, full freedom of expression, constitutional rights and freedoms, especially protest, should also be the supporting pillars in the background of the new republic's unique national security policies and foreign policy.