Türkiye, son sekiz yılı baskıcı otoriterizme dönüşmüş bir rejimle 22 yıldır yönetiliyor. 2017 referandumuyla geçilen cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi, iktidar ortağı MHP'nin de çektiği çizgiler, verdiği onaylar içinde kuvvetler birliği üstüne kurulu yapısıyla ülkeyi ekonomiden yargıya bir kaostan diğerine savuruyor. 31 Mart sonrası alınan önemli seçim başarısı sonrası CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in başlattığı "makama saygı - normalleşme - yumuşama" çabaları nasıl şekillenecek diye bir beklenti oluştu. Özel'in Tayyip Erdoğan'ı ziyareti ardından Erdoğan'ın önümüzdeki hafta CHP Genel Merkezi'ni ziyaret edecek olması, Erdoğan - Özel görüşmesinden sonra Adli Tıp Kurumu raporuna rağmen uzun süredir hapiste tutulan yaşlı generallerin serbest bırakılması "sevinçle" karşılandı.

MHP lideri Devlet Bahçeli, bir süre önce her zamanki net tavrıyla "usulde değil üslupta yumuşama" diyerek mevcut sistemin, icraatların süreceği mesajını verdi. Erdoğan da mevcut yönetim sisteminden dönüş olmayacağını pek çok kez vurguladı, odaklanılması gerekenin "yeni Anayasa" olduğunu söyledi. 31 Mart'taki yenilgi ve uzun süredir AKP oylarının erimesiyle parti içinde kimi gruplar bir yol arayışındaydı. "Hukuk devleti"nden daha çok bahsedilen Kopenhag Kriterleri'nin uygulanmasından bahseden...

Peki, 3 Haziran itibariyle geldiğimiz yerdeki durum nedir? TÜİK'e göre bile enflasyon yüzde 75.45. (ENAG yüzde 120.66 diye hesapladı.) Ya ücretler? Emeğin milli gelirden aldığı pay? Yüzde 30'lardan yüzde 20'lere düştü. 17 bin 2 TL'lik asgari ücrete ara zam da yapılmayacak. Çalışanların çoğunun asgari ücret ve civarında maaş aldığı, enflasyonun patladığı böyle bir ortamda sıkın dişinizi denecek milyonlara "normal normal". Ya emekliler? Bir kısmı 10 bin TL taban ücret ile var olmaya çalışanlar? Onlara ilk altı aylık enflasyona göre yapılacak yüzde 25 civarı zamla ne yapacaklar? Servisleri kaldırılan memurlar, gıdadan barınmaya en temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlananlar, ne eğitimde ne işte milyonlarca genç…

Ya hukuk? Muhalefette olduğu için siyasi davalarda özgürlüklerini, pasaportlarını, çalışma şansını kaybedenler? Gezi'den Kobani'ye hapistekiler... Ve bittiği sanılan, umulan kayyımlar… Hakkâri Belediye Başkanı Mehmet Sıddık Akış gözaltına alındı. Yerine Vali kayyım atandı. Yüksek Seçim Kurulu'nun seçilebilir kararı verdiği Akış için, 2014 tarihli bir dava ile devam eden bir soruşturmayı gerekçe göstererek görevden alan İçişleri Bakanlığı. Üçüncü kayyım dönemi…

Meclis Başkanvekili, DEM Partili Sırrı Süreyya Önder, Meclis'i yönetirken aynı saatlerde hakkında istenen 38 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının davası sürüyordu geçen hafta. Bu hafta DEM Parti Sözcüsü Ayşegül Doğan, Avrupa Komisyonu Parlamenterler Meclisi'nin toplantısı için Paris'e gidecekken yasama dokunulmazlığına rağmen havaalanından yurt dışı yasağı gerekçesiyle geri döndürüldü.

Normalleşme arayan siyasetçiler, muhalefettekiler düşünmeli. İktidar ile sadece görüşerek ya da ülkenin her alanda birikmiş sorunlarıyla ilgili mitingler düzenleyerek normalleşme olmayacak. Ya da "yasak savar tepkilerle"… Muhalefet, başta sistem değişikliği; büyük yeni bir planı kamuoyuna sunarak, desteğini alarak, sonunun erken seçim de olabileceği bir çalışmayı devreye almalı. Aslında normalin bir tarife ihtiyacı var. Yıllardır Erdoğan'dan başka lider tanımamış, görmemiş milyonlar için de muhalefetin kendisi için de… Bugün için "neydi normal; emeğin değersiz, itirazın hapis, sessizliğin makbul, kayyımın sıradan olduğu düzen değil mi? Buna itiraz edilmeyecek mi?

Türkiye has been ruled for 22 years by a regime that has turned into repressive authoritarianism in the last eight years. The presidential government system, passed with the 2017 referendum, is throwing the country from one chaos to another, from the economy to the judiciary, with its structure based on the unity of forces within the lines drawn and approvals of the ruling partner MHP. After the significant election success after March 31, an expectation arose as to how the "respect for the office - normalization - softening" efforts initiated by CHP Chairman Özgür Özel would be shaped. Following Özel's visit to Tayyip Erdoğan , Erdoğan's visit to the CHP Headquarters next week, and the release of old generals who had been imprisoned for a long time despite the Forensic Medicine Institute report after the Erdoğan - Özel meeting, were welcomed with "joy".

A while ago, MHP leader Devlet Bahçeli, with his usual clear attitude, said "softening in style, not in procedure" and gave the message that the current system and actions will continue. Erdogan also emphasized many times that there would be no return from the current management system, and said that the focus should be on the "new Constitution". With the defeat on March 31 and the long-term loss of AKP votes, some groups within the party were looking for a way. Talking about the implementation of the Copenhagen Criteria, which are talked about more than the "rule of law"...

So, what is the situation as of June 3? Even according to TUIK, inflation is 75.45 percent. (ENAG calculated 120.66 percent.) What about wages? Labor's share of national income? It dropped from 30 percent to 20 percent. There will be no interim increase in the minimum wage of 17 thousand 2 TL. In such an environment where most employees are paid at or around the minimum wage and inflation is exploding, brace yourselves, "normal is normal" for millions. What about retirees? Some of them are trying to survive with a base wage of 10 thousand TL? What will they do with a raise of around 25 percent based on inflation for the first six months? Civil servants whose services have been abolished, those who have difficulty meeting their most basic needs from food to shelter, millions of young people who are neither in education nor in work...

What about law? Those who lost their freedom, passports and the chance to work in political cases because they were in opposition? Those in prison from Gezi to Kobani... And the trustees that were thought and hoped to be over... Hakkari Mayor Mehmet Sıddık Nakit was taken into custody. Governor trustee was appointed in his place. The Ministry of Internal Affairs dismissed Flow, for whom the Supreme Electoral Board decided to be eligible, citing an ongoing investigation in a case dated 2014. Third trustee term…

While Deputy Speaker of the Parliament, Sırrı Süreyya Önder, from the DEM Party, was presiding over the Parliament, the trial of the 38-time aggravated life imprisonment against him was continuing last week. This week, DEM Party Spokesperson Ayşegül Doğan, who was going to Paris for the meeting of the European Commission Parliamentary Assembly, was turned back from the airport due to a travel ban, despite her legislative immunity.

Politicians and those in opposition seeking normalization should think. Normalization will not happen by simply meeting with the government or organizing rallies about the country's accumulated problems in every field. Or with "prohibiting reactions"... The opposition is primarily concerned with system change; By presenting a major new plan to the public, gaining its support, it should initiate a study that may end in early elections. Actually, normal needs a recipe. For the millions who have not known or seen any leader other than Erdoğan for years, and for the opposition itself... What is normal today? Isn't it the order where labor is worthless, objection is imprisoned, silence is acceptable, trustees are commonplace? Will this not be objected to?