Her siyasi parti, kendi içinde doğal bir siyaset alanı oluşturur. Seçimler, başarılar, başarısızlıklar, taban tepkisi, kimi kritik anlar bu siyaset alanının kabarmasına yol açarlar.

Seçim sonuçları, malum, CHP ve İYİ Parti de lider ve yönetim değişikliğine yol açtı. Aynı nedenle AK Parti’de yönetim ve teşkilatta kadro değişikliği iddiaları var. Kürt hareketini, esasen Kürtlerin Kürt siyasetini temsil eden HDP ve DEM siyasi partiler de bu tür etkiler altında benzer bir hareketlilikler yaşadılar. 

HDP’ye kapatılma davası açılması parti siyaseti bakımından önemli bir andı. Teşkilat ve vekiller çoğunlukla DEM’e geçti. HDP-DEM bir bütün olarak ele alındığında yönetim kadrolarında Türkiyelilik ve Kürt sorunu merkezli Kürdi bir siyasi eğilim arasında bir yer değiştirme yaşandı. Diğer ifadeyle HDP’nin sistemle teması merkeze alan ve muhalefet bloğunu destekleyen demokratikleşme siyaseti eleştiriye uğradı ve gözden düştü. Yerini neyin aldığı ise hala ortada.

DEM bakımından önemli bir gelişme de, pek çok Kürt siyasetçisinin yargılandığı ve mahkum olduğu Kobani davası oldu. Mahkumiyetler, DEM’i doğal olarak sert bir tepki söylemine itti. İlginç olan başka bir husus, bu davada 42 yıl ceza alan Demirtaş’ın hüküm sonrası Murat Sabuncu’ya verdiği röportajda yaptığı çıkıştı. Demirtaş, bu söyleşide, kendi konumuyla ilgili açıklamalar yanında, kimi Kürt aktörlere yönelik son derece sert eleştiriler yaptı. Bu röportaj da, en az Kobani davası kadar, iç siyasi alanı etkileyecek nitelikteydi. 

Şöyle diyordu Demirtaş: “Siyasete çöreklenmiş bazı zihniyetler, benim buradan siyasi mücadele yürütmemden çok rahatsızlardı. Dışarıda olsam yanımda iki cümle kurmaya cüret edemeyecek tipler, nasılsa cezaevinden cevap veremem diye arkamdan atılmadık iftirayı, edilmedik hakareti bırakmadılar. Aktif siyaseti bırakmamın bir nedeni de bahsettiğim siyaset keneleri ve ne yazık ki bu kenelere halen bazı durumlarda değer verilmesidir. Ancak biz halkımızın öz evlatları ve bu hareketin yetiştirdiği siyasetçiler olarak partiyi de mücadeleyi de bu zihniyete teslim etmeyeceğiz. Çıktığımda hepsiyle yüzleşeceğiz elbette ancak halkımız bilmeli ki bizi bunca yıl içeride tutup ağır cezalar verilebilmiş olunmasının bir nedeni de bu siyaset tüccarlarıdır. Günü geldiğinde, bütün bu siyaset tüccarı keneleri halkımızın yakasından silkeleyip atacağımızdan herkes emin olsun…”

Anlamı neydi bu sözlerin?

Bu sözler, DEM içindeki, Türkiyelilik ve (yukarıda altını çizdiğim anlamda) Kürdilik tartışmasından, siyaset veya şiddeti öne alan tarz ve yapılar arasında gerilimden bağımsız değil. 

Demirtaş’ın açık ara siyaseti temsil ettiği, Kürt hareketinin ilk sivil liderlerinden birisi olduğu açık. Hedef aldığı isimler, kimi sırtını dağa ve benzer yerlere yaslayanlardı. 

Peki, Demirtaş Kürtler arasında ne ifade ediyor?

Rawest araştırmanın Mayıs 2024’te yaptığı, “Kürt meselesi, Kürt siyaseti ve Demirtaş başlıklı çalışmanın kimi sonuçları Demirtaş’ın doğal bir lider olduğunu gösteriyor. 

Bulgular şöyle:

“Kürt kamuoyunun kahir ekseriyetinde Demirtaş algısı oldukça olumlu. Demirtaş demek Kürt kimliğine sahip çıkma, Kürt haklarını savunma demek, Kürtler dışındaki toplumsal kesimlerle diyalog ve medeni bir kamusal alan inşa etme becerisi demek. Türkiyelileşme bu çerçevede okunuyor ve Demirtaş bu siyasetin ikonu olarak öne çıkıyor..

Formel başkanı olmasa da DEM’in/HDP’nin lideri olarak görülüyor…” 

Sular ve tarih siyasettin, Türkiyelilikten yana akıyor.

Bunu görmek istemeyenlerin başında, şiddet fikrinin ekmeğine yağ süren siyasi iktidar var.

Each political party creates a natural political field within itself. Elections, successes, failures, grassroots reactions, and some critical moments cause this political field to swell.

The election results, as you know, led to a change of leadership and management in CHP and İYİ Party. For the same reason, there are allegations of staff changes in the management and organization of the AK Party. HDP and DEM political parties, which represent the Kurdish movement and essentially the Kurdish politics of the Kurds, also experienced similar movements under such influences.

Filing a closure case against HDP was an important moment in party politics. The organization and its deputies mostly switched to DEM. Considering HDP-DEM as a whole, there was a shift in the management staff between Turkishness and a Kurdish political tendency centered on the Kurdish issue. In other words, HDP's democratization policy, which centered on contact with the system and supported the opposition bloc, was criticized and fell out of favor. What took its place remains unclear.

Another important development for DEM was the Kobani case, in which many Kurdish politicians were tried and convicted. The convictions naturally pushed DEM into a harsh reaction discourse. Another interesting issue was the statement made by Demirtaş, who was sentenced to 42 years in this case, in his interview with Murat Sabuncu after the verdict. In this interview, Demirtaş, in addition to statements about his own position, made extremely harsh criticisms of some Kurdish actors. This interview was as likely to affect the domestic political arena as the Kobani case.

Demirtaş said: “Some mentalities focused on politics were very uncomfortable with me waging a political struggle from here. People who would not dare to say two sentences around me if I were outside, did not stop slandering me and insulting me because I could not answer from prison anyway. One of the reasons why I left active politics is the political ticks I mentioned and unfortunately these ticks are still valued in some cases. However, as the true children of our people and the politicians raised by this movement, we will not surrender the party or the struggle to this mentality. Of course, we will face them all when I come out, but our people should know that these political merchants are one of the reasons why they kept us in prison for so many years and gave heavy penalties. Everyone can be sure that when the day comes, we will shake off all these political mongering ticks from our people..."

What did these words mean?

These words are not independent of the debate within DEM about being from Turkey and being Kurdish (in the sense I underlined above), and the tension between styles and structures that prioritize politics or violence.

It is clear that Demirtaş clearly represents politics and is one of the first civilian leaders of the Kurdish movement. The people he targeted were those who leaned their backs on mountains and similar places.

So, what does Demirtaş mean among Kurds?

Some results of the study titled "Kurdish issue, Kurdish politics and Demirtaş" conducted in May 2024 by Rawest show that Demirtaş is a natural leader.

The findings are as follows:

“The perception of Demirtas among the overwhelming majority of the Kurdish public is quite positive. Demirtas means protecting the Kurdish identity , defending Kurdish rights, dialogue with social segments other than Kurds, and the ability to build a civilized public space . Turkishization is read within this framework and Demirtas stands out as the icon of this politics.

Even though he is not a formal leader , he is seen as the leader of DEM/HDP..."

Waters and history flow in favor of politics and Turkishness.

The first person who does not want to see this is the political power that plays into the hands of the idea of ​​violence.