Cumhur İttifakı; 15 Temmuz’daki darbe girişimi sonrasında Erdoğan’ın iktidarını sürdürme stratejisi, darbe girişiminden çıkmış bir liderin tehlikeleri bertaraf etme girişimi, devletin darbe sonrası travmayı atlatma çabası ve toplumsal güven ihtiyacı içerisinde şekillendi. 

Başta her iki tarafın da çıkarına ve hayrına olan ittifak bir süre sonra, yola çıkış kodları gereği Kürtlerden, muhafazakarlardan, bir zamanlar liberallerden, makul milliyetçilerden oy alan bir kitle partisi olarak AK Parti’yi ve lideri Erdoğan’ı sıkmaya başladı. 

Siyasi esneklik imkanları MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin grup toplantıları tarafından törpülenen, kimi zaman tümüyle imkansızlaştırılan Erdoğan bu sorunun farkına varsa da karşılıklı mecburiyetler ve AK Parti’nin anti-demokratik politikalarıyla bilinçli kutuplaştırma politikasının neden olduğu alternatif yokluğu nedeniyle ittifak devam etti.

Perspektif.online’da Hatem Ete bu daralmayı 2021’de Erdoğan’ın Cumhur İttifakı Çıkmazı ile bundan yaklaşık 3 sene önce net bir şekilde tarif etmişti. 

Ete’nin “Cumhur İttifakı asla kalıcı hale getirilmemesi, süreli olması ve seçim süreçleriyle sınırlandırılması gereken bir ittifaktı. Yanlış tercihlerle ittifak siyasi bir niteliğe kavuşturularak kurumsallaştırıldı. Kurumsallaşan İttifak yanlış söylem ve politikalarla sürdürüldü. Bugün itibarıyla, İttifak Erdoğan’ın siyasi akıbetini tehdit eden en önemli dinamiğe dönüşmüş durumda.” tespiti bugün çok daha sahici bir risk olarak Cumhurbaşkanının önünde duruyor. 

31 Mart seçimleri Cumhur İttifakı’nın yapısının değişmesi ihtimalini bir tercihten mecburiyet haline getirdi. İttifak başladığı günkü dengelerden uzaklaşmış durumda. 

Başta karşılıklı olan ihtiyaç bir süre sonra Erdoğan’ın Bahçeli’ye mecburiyetine dönüşmüştü. Bugün ise iktidar koalisyonu Bahçeli’nin Erdoğan’a daha fazla ihtiyaç duyduğu ama Erdoğan’ın da bitmesini istese de alternatif üretemediği bir dengede ilerliyor.

Sinan Ateş cinayetinin MHP’ye çıkaracağı maliyet ya da Ayhan Bora Kaplan dosyasının nasıl ilerleyeceği MHP’nin iktidarda olup olmaması ile doğrudan ilgili. 

Erdoğan genel olarak zayıfladığı 31 Mart seçimleride CHP’nin yükselişi ile aslında MHP’ye karşı daha fazla alan kazandığı bir imkana kavuştu. Normalleşme ya da yumuşama süreci Erdoğan’ın MHP parantezine hapsolduğu denklemin bozulmasa da gevşemesini sağladı. 

Bir yanda Erdoğan CHP ile normalleşme sürecine devam etme diğer yanda Bahçeli Kürt meselesi, terörle işbirliği iddiaları ve Kobani üzerinden hem CHP’yi hem de CHP ile normalleşme sürecini gayr-i meşru hale getirme çabasında. 

Devlet Bahçeli’nin grup toplantısında CHP’ye ve genel başkan Özgür Özel’e Kobani üzerinden yüklenmesinin siyasi mantığı 2023 seçimleri öncesindeki gibi CHP’yi dokunulmaması, temas edilmemesi, diyalog kurulmaması gereken ya da diyalog kurmanın maliyet üreteceği bir aktör haline getirmek.

CHP’nin ise 2023 parantezine düşmemek ve aktörlüğünü tescil ettirmek için bir yanda Erdoğan ile normalleşmeyi devam ettirmesi, bunu yaparken tabanını ikna edecek sonuçlar alması diğer yanda MHP ile gerilimi yönetmek gibi bir yol izlemesi gerekiyor.

Özel’in son grup toplantısında MHP’ye karşı kullandığı söylemin AK Parti’yi rahatsız etmekten çok rahatlattığını tahmin etmek zor değil. Siyasal açılım çabaları sürekli Bahçeli’nin grup toplantılarına çarpan AK Parti açısından, toplumsal meşruiyet zemini 31 Mart’la daha geniş bir tabana oturan CHP’nin MHP’yi yıpratması çok da rahatsız edici olmayabilir. Bu hiçbir şeye yaramasa da MHP’yi İttifak’a daha mecbur kılabilir. Bahçeli’nin öngörülemezliğini yabana atmamak kaydıyla tabii.

Bugünden yarına Cumhur İttifakı’nın dağılmasını ya da aradaki yarı-Katolik nikahının bozulmasını beklemek gerçekçi değil. Ama tarafların birbirlerine mecburiyetleri, ihtiyaçları ve diğer aktörlerle diyalog imkanları üzerinden yeni bir denge oluşmuş durumda. 

AK Parti’nin yapıp yapamayacağından bağımsız olarak ne yapması, nerede durması gerektiği konusunda genel bir algı var. CHP’nin nasıl bir yol izlerse yerel seçim başarısını sürdürülebilir kılacağına dair de genel bir beklenti var. Bunları detayları ve tarafların kapasiteleri tartışılabilir.

Ankara’nın cevap aradığı soru MHP’nin yeni siyasal düzlemde nasıl bir konuma sahip olacağı. 

Türkiye’nin daha demokratik bir geleceğe olan ihtiyacı ortada. Sosyal demokrat, muhafazakâr demokrat ya da liberal demokrat tabirleri kulağa ne kadar oturuyorsa milliyetçi demokrat ifadesinin de bir yere oturamıyor olması aslında MHP’nin Türkiye siyasetindeki yeri ve ülkeye getirip götüreceği konusunda fikir veriyor. 

People's Alliance; After the coup attempt on July 15, Erdoğan's strategy to maintain his power was shaped by the attempt of a leader who survived the coup attempt to eliminate the dangers, the state's effort to overcome the post-coup trauma, and the need for social trust.

After a while, the alliance, which was initially for the benefit and benefit of both parties, began to bore the AK Party and its leader Erdoğan, as a mass party that received votes from Kurds, conservatives, once upon a time liberals and reasonable nationalists, as per their starting code.

Although Erdoğan, whose opportunities for political flexibility were diminished and sometimes made completely impossible by the group meetings of MHP Chairman Devlet Bahçeli, was aware of this problem, the alliance continued due to mutual obligations and the lack of alternatives caused by the AK Party's anti-democratic policies and conscious polarization policy.

Hatem Ete on Perspective.online clearly described this contraction about 3 years ago with Erdoğan's People's Alliance Impasse in 2021.

Ete said, “ The People's Alliance was an alliance that should never be made permanent, should be temporary and limited to election processes. With wrong choices, the alliance was institutionalized by gaining a political character. The institutionalized Alliance was maintained with wrong rhetoric and policies. As of today, the Alliance has turned into the most important dynamic that threatens Erdogan's political fate. ” determination stands before the President as a much more real risk today.

The March 31 elections turned the possibility of changing the structure of the People's Alliance from a choice into a necessity. The alliance has moved away from the balances of the day it started.

The need, which was mutual at first, turned into Erdoğan's obligation to Bahçeli after a while. Today, the ruling coalition is progressing in a balance where Bahçeli needs Erdoğan more, but Erdoğan wants it to end, but cannot produce an alternative.

The cost of Sinan Ateş murder to MHP or how the Ayhan Bora Kaplan case will progress is directly related to whether MHP is in power or not.

With the rise of the CHP in the March 31 elections, when Erdoğan was generally weakened, he actually had the opportunity to gain more ground against the MHP. The normalization or softening process ensured that the equation in which Erdoğan was trapped in the MHP bracket was loosened, if not disrupted.

On the one hand, Erdoğan is trying to continue the normalization process with the CHP, and on the other hand, Bahçeli is trying to delegitimize both the CHP and the normalization process with the CHP through the Kurdish issue, allegations of cooperation with terrorism and Kobani.

The political logic of Devlet Bahçeli's blaming the CHP and its leader Özgür Özel about Kobani at the group meeting is to turn the CHP into an actor that should not be touched, should not be contacted, should not be contacted, or that establishing a dialogue would cost money, as before the 2023 elections.

In order not to fall into the 2023 bracket and to register its actorness, CHP needs to continue normalization with Erdoğan on the one hand, get results that will convince its base while doing this, and on the other hand, it needs to follow a path such as managing the tension with MHP.

It is not difficult to guess that the rhetoric used by Özel against the MHP in the last group meeting relieved the AK Party rather than disturbing it. For the AK Party, whose political initiative efforts constantly collide with Bahçeli's group meetings, it may not be too disturbing that the CHP, whose social legitimacy ground has gained a wider base with March 31, is wearing out the MHP. Even if this does nothing, it may make MHP more obliged to join the Alliance. Of course, without underestimating Bahçeli's unpredictability.

It is unrealistic to expect the People's Alliance to disintegrate or the semi-Catholic marriage to be dissolved from today to tomorrow. But a new balance has been established based on the parties' obligations to each other, their needs and the opportunities for dialogue with other actors.

Regardless of whether the AK Party can do it or not, there is a general perception about what it should do and where it should stand. There is a general expectation that whatever path the CHP follows, it will make its local election success sustainable. Details of these and the capacities of the parties can be discussed.

The question Ankara is looking for an answer to is what kind of position MHP will have in the new political plane.

Turkey's need for a more democratic future is obvious. Although the terms social democrat, conservative democrat or liberal democrat fit the bill, the fact that the phrase nationalist democrat does not fit well actually gives an idea about the place of MHP in Turkish politics and what it will bring and bring to the country.