Siyasi olarak fazla hareketli bir haftayı daha bitiriyoruz. 1 Mayıs ve Erdoğan-Özel görüşmesi, önüyle arkasıyla yedi günlük süreden çok daha fazlasını dolduracak kadar mevzu üretti, tartışıldı, anlaşılan daha da konuşulacak. Önce, neredeyse her sene bir sembol fotoğraf yaratan ve öyle hatırlanan 1 Mayıs’ı biraz konuşalım. Bu sene, günün ve senelerdir devam eden mücadelenin en güçlü ve sembol resimlerinden birini, meslektaşımız Umut Taştan (KRT) belgeledi. Eline, gözüne, emeğine sağlık. Asırlar öncesinde insanlara su ulaştırmak için yapılmış, iki imparatorluk, yüzlerce iktidar, kibri kuvvetli pek çok muktedir eskitmiş Bozdoğan Kemeri, işçilerin Taksime ulaşmasını engelleyecek bir polis barikatına dönüştürülmüştü. Bu fotoğraf, senelerdir her türlü hak ve özgürlüğün önüne kurulan hukuksuz barajların bir yenisi ve çok sembolik özetiydi aslında. Bu net resimden üretilen ve sanki yaratıcı bir buluşmuş gibi paylaşılan garip çağrışımlar ise kronik altyapı zaafı kadar, senelerdir üzerinde özenle çalışılan zihni hasarı da gösteriyordu. Bu çarpıcı Türkiye fotoğrafı, o barikatı kuranlar kadar, onun ardında kalanlar açısından da bir sürekliliği tekrar gösterdi.

1 Mayıs’ı, devletin (iktidarın) ne yaptığı ve hangi yasal ve siyasi suçu işlediği üzerinden tartışmayı bırakıp, Bozdoğan Kemeri’nin önünde kalanlar ve olanlar üzerinden konuşma çabalarına tanık olduk. CHP ve DİSK, sorunlu tutumlarıyla bu tartışmayı kendi üzerlerine fazlasıyla çektiler. “Sorumluluk kolay değil” açıklaması, sadece vazgeçme ve bırakma bahanesi olarak kullanılınca buna şaşırmamak gerek. “Taksim’e gidiyoruz” çağrısını takiben sergilenen tuhaf tutumun, “yakışan davranış” olduğunu söylemek mümkün değil. Basiretsizliği gerekçelendirmek için, “Bozdoğan barikatını” kuranlar yerine zorlayanları tartışmaya açmak, aklı selim veya sağduyu ile alakası olmayan, samimi veya seçilmiş cahillikle beslenen açık bir politik pozisyon. Bu dalgaya hevesle katılan ve aşırı angaje oldukları kariyer yolculukları için, Taksim inadını “lüzumsuz” (zararlı) bulan muhalefet medyasının fütursuzluk seviyesini de görmüş olduk. Seçmenlerden ve medyadan beklenen “stratejik davranma gereğinin”, her hatayı görünmez kılacak süper pelerin gibi kullanılmasına ve söz söyleme mecburiyetini düşünme kısıtlarına kadar ilerleten dayatmalara kulak asmamak gerek.

Ne bekleniyordu anlamak güç. “İklim değişiyor” fikrini çok abartıp, ertesi gün yapılacak görüşme için bir jest yapılacağı mı düşünüldü? Hem “siyaseti sokağa indirmek” iddiasından geri durmayıp, hem de iddiayı esnaf (işçi) ziyareti sınırında tutmanın – ya da seçimden sonra hallederiz tekrarının- yeterli “liderlik” olacağı mı hesaplandı? Tertip komitesi, siyasetçi ziyaretlerini ve karşılıklı tebrikleri, “amacın hasıl olması” diye mi değerlendirdi? “Merkez parti olma sorumluluğu almış kitle partisinin”, yapması gerekenleri kim belirleyecek veya kimin yolu rotayı belirlenecek? Mesela, Özgün Özel’in elindeki dövizden okuduğu AYM kararı, merkez partisi için kaç dakika sürecek bir ısrarı makul gösteriyor? “Ne yani barikata mı saldırsaydık?” diye gerekçe açıklarken veya böyle bir çağrıyı yaparken, aklınıza hiçbir alternatif itiraz ve ısrar yöntemi gelmiyor mu? Saraçhane’de dağılma kararı henüz açıklanmadan -ve biraz da bunu hızlandırmak için- gürültülü biçimde “çapulcular” veya “şımarık sol romantizm” yayınına geçenlerin, “yanına bırakmayan” ve “gereğini yapan” iktidar aklıyla mesafesi nedir?

Sonuçta, iktidarın açık hukuksuzluğunun görünür kılınmasına bile hizmet etmeyen 1 Mayıs’ta kürsü boş kaldı. Ertesi gün yapılan kritik görüşmenin çarpıcı resmi de, boş bir sandalye oldu. Duygu siyaseti açısından sembol kullanma ayrıcalığı ve inat hakkının özel önemini bir kez daha gördük. Açık söylemek gerekirse, 31 Mart sonuçlarıyla moral üstünlüğü almakta avantaj yakalamış olan CHP’nin, hem Saraçhane’de hem de ikili görüşmede, bu “üstünlüğü” tescil ettirdiği söylenemez. Aksini iddia edip zemini sadece Erdoğan’ın verimli kullandığını söylemek de çok isabetli değil. “Kabul edilmeyi” zafer ve olması gerekeni “iklim değişikliği” saymak, bağlamı genişletince anlamlı olabilir elbette. Orta ve uzun vadede bu gelişmenin kime kazandıracağı da ayrıca tartışılabilir. Ancak mazruftan ziyade zarfın önemli olduğu durumları, “bu mu şimdi mesele” deyip geçmek de kolay değil. Çünkü, her iki tarafın kendi penceresinden fayda umduğu görüşme talebi de kabul gerekçesinde de, içerik ikinci plandaydı ve hala öyle. Siyasi semboller veya sembolik gönderme içeren hamleler, fıkra veya mesellerin izah gerektirmeyecek anlatım gücünü benziyor. İzahla anlatılmaya gerek bırakmayacak ilk intibalar ve akılda kalan resimler çok daha güçlü. Aksi ise neden komik olduğunu anlatmak zorunda kaldığınız fıkra veya mesajını açıklamak zorunda kalacağınız mesel kadar zayıf.

Her ailede örneği görülür: Epey sıkıntı yaratmış bir sorunun ardından, birden ortaya çıkan ve “keşke bana söyleseydiniz çözerdik” diyen ama herhangi bir şeyi çözdüğü de pek görülmemiş uzak hısımlar hep vardır. Bu hakikat defalarca tekrarlanmış olsa bile, böylesi müracaatlardan umudunu kesmemiş, böyle bir “yaptırım” kanalının veya “kısa yolun” varlığına inanmayı rahatlatıcı ya da yatıştırıcı bulan aile büyükleri de hiç eksik olmaz. Özgür Özel’in Erdoğan görüşmesinde dile getirdiği konu başlıklarıyla ilgili haberleri gördükçe nedense böyle tablolar gözümün önüne geldi. “Siyasi normalleşme” denilen şey, herhalde Erdoğan tavassutunun muhalefete de açılması olarak algılanmıyordur. Özgür Özel ve ekibi iyi çalışmış, mağdurları aktif ve kalabalık bazı güncel sorun başlıklarını çıkarmışlar. Ancak bu çabanın dolaylı siyasi getirisinden ziyade doğrudan somut ilerleme yaratacağını söyleyenleri dinledikçe, çok temel soruya cevap bulamıyorum. Erdoğan, bu sorunları şimdiye kadar muhalefetle görüşmemiş olduğu için mi bilmiyor veya çözmüyordu? Bu başlıklar müzakere konusuysa, karşılığında talep edilen neydi? Yok mesele, ana muhalefet liderinin bütün bunları şahsım iktidarının yüzüne söylemesiyse, neden görüşme içeriği kulis haberlerinden öğreniliyor? Görüşmenin vereceği “pozitif mesaj” ihtiyacı veya “kucaklayıcı imaj” konusunda ise daha önce bu temaslara direnen tarafın kim olduğunun bir sır olmadığını hatırlatmak gerek.

31 Mart sonrasında -aslında daha da önceden itibaren- “siyasi normalleşme” ve kutuplaşmanın kırılması konusu, Erdoğan’ı yumuşamaya itmek ile Erdoğan’a karşı yumuşamayı teşvik etmek sarkacında salınıp duruyor. Geçtiğimiz haftanın iki önemli başlığı da, bu meseleyle doğrudan ilgiliydi aslında. Siyasi iklim değişikliği, moral üstünlük ve “yeni” siyasi zemin tezleri, bu hafta ciddi testlerden geçti. Erdoğan’ın Cuma namazı çıkışında, Özel görüşmesini değerlendirirken “yumuşama ihtiyacından” bahsetmesi de bunu gösteriyor. Erdoğan, 31 Mart sonrasında kendisi için bir mecburiyet ve zayıflamasının zorunlu sonucu olarak gösterilen “yumuşama” meselesini, tek taraflı bir tercihten çıkartıp çift taraflı bir içeriğe taşımaya hatta kendisine fazla yüklenmemenin zemini yapmaya çalışıyor. Kutuplaştırmanın etkisinin kırılmasının kime yaradığı (yarayacağı) ve kime kaybettirdiği, seçim sonuçları itibariyle önemli cevaplar buldu. Fakat kutuplaştırmayı zayıflatan asıl dinamik ve kalıcılaştıracak rota konularındaki tartışma henüz açık. Herkes çubuğu, bildiği veya arzu ettiği tarafa bükmeye çalışıyor. Bu sürecin edilgen tarafında kalmayı kabul etmeyecek Erdoğan, “yumuşamayı” talep ederek rolünü dengelemeyi deniyor. Bu denemeden nasıl bir sonuç umduğunu ve nasıl bir ilham aldığını görmek için ise daha zaman var.

We are ending another very active week politically. May 1 and the Erdoğan-Özel meeting produced enough topics and topics to fill much more than seven days, and it seems that more will be discussed. First, let's talk a little about May 1, which creates a symbolic photo almost every year and is remembered as such. This year, our colleague Umut Taştan (KRT) documented one of the most powerful and symbolic images of the day and the struggle that has been going on for years. Thank you for your hands, eyes and efforts. Bozdoğan Aqueduct, which was built centuries ago to deliver water to people and has been worn down by two empires, hundreds of governments, and many powerful and arrogant powers, was turned into a police barricade that would prevent workers from reaching Taksim. This photo was actually a new and very symbolic summary of the unlawful dams that have been erected against all kinds of rights and freedoms for years. The strange associations produced from this clear picture and shared as if it were a creative invention showed not only the chronic infrastructure weakness but also the mental damage that had been carefully studied for years. This striking photograph of Türkiye showed once again a continuity for those who built that barricade, as well as for those who remained behind it.

We witnessed efforts to stop discussing May 1 in terms of what the state (the government) did and what legal and political crime it committed, and instead talk about those who remained in front of the Bozdoğan Arch and what happened. CHP and DİSK have brought this debate upon themselves with their problematic attitudes. It should not be surprising when the statement "Responsibility is not easy" is used only as an excuse to give up and quit. It is not possible to say that the strange attitude displayed following the call "We are going to Taksim" is "appropriate behavior". Discussing those who forced the "Bozdoğan barricade" instead of those who built it, in order to justify lack of foresight, is a clear political position that has nothing to do with common sense or common sense, but feeds on sincere or chosen ignorance. We have also seen the level of indifference of the opposition media, who enthusiastically participated in this wave and found the Taksim stubbornness "unnecessary" (harmful) for their extremely engaged career journey. We should not pay attention to the use of the "need to act strategically" expected from the voters and the media as a super cloak that will make every mistake invisible, and to the impositions that push the obligation to speak to the limits of thinking.

It's hard to understand what was expected. Did you think that the idea of ​​"climate is changing" would be exaggerated and a gesture would be made for the meeting to be held the next day? Was it calculated that not shying away from the claim of "taking politics to the streets" and keeping the claim to the limit of visiting tradesmen (workers) - or repeating that we will handle it after the election - would be enough "leadership"? Did the organizing committee consider politician visits and mutual congratulations as "achievement of the purpose"? Who will determine what the "mass party that has taken the responsibility of being the center party" should do or whose path will be determined? For example, how many minutes of insistence does the centrist party's insistence take on the central party seem reasonable? “What, should we attack the barricade?” When you explain your reasons or make such a call, do you not think of any alternative methods of objection and insistence? What is the distance of those who noisily started broadcasting "looters" or "spoiled left romanticism" before the decision to disband in Saraçhane was announced - and partly to speed it up - from the ruling mind that "doesn't let it go" and "does what is necessary"?

As a result, the platform remained empty on May 1, which did not even serve to make visible the open lawlessness of the government. The striking picture of the critical meeting the next day was an empty chair. We have seen once again the special importance of the privilege of using symbols and the right to stubbornness in terms of emotional politics. To be frank, it cannot be said that the CHP, which had the advantage of gaining moral superiority with the March 31 results, registered this "superiority" both in Saraçhane and in the bilateral meeting. It is not very accurate to claim the opposite and say that only Erdogan uses the ground efficiently. Of course, considering "acceptance" as a victory and what should happen as "climate change" can be meaningful when the context is expanded. It can also be discussed who will benefit from this development in the medium and long term. However, it is not easy to ignore situations where the envelope is more important than the envelope and say, "Is this the issue now?" Because, in both the request for a meeting and the reason for accepting it, from which both parties hoped to benefit from their own perspective, the content was and still is in the background. Moves involving political symbols or symbolic references resemble the expressive power of jokes or parables that do not require explanation. First impressions and memorable images that do not need to be explained are much stronger. Otherwise, it's as weak as a joke where you have to explain why it's funny or a parable whose message you have to explain.

An example can be seen in every family: After a problem that has caused a lot of trouble, there are always distant relatives who suddenly appear and say "I wish you had told me, we would have solved it", but they are rarely seen to solve anything. Even though this truth has been repeated many times, there are always family elders who have not given up hope on such applications and who find it comforting or soothing to believe in the existence of such a "sanctions" channel or "shortcut". For some reason, when I saw the news about the topics mentioned by Özgür Özel in his meeting with Erdoğan, such pictures came to my mind. What is called "political normalization" is probably not perceived as opening up Erdoğan's influence to the opposition. Özgür Özel and his team worked well, and they created some current problem topics with active and crowded victims. However, as I listen to those who say that this effort will directly create concrete progress rather than indirect political benefits, I cannot find an answer to a very basic question. Did Erdoğan not know or solve these problems because he had not discussed them with the opposition yet? If these topics were subject to negotiation, what was demanded in return? No, if the issue is that the main opposition leader said all this to the face of his government, why is the content of the meeting learned from backstage news? Regarding the need for a "positive message" or an "embracing image" that the meeting will give, it should be reminded that it is not a secret who was the party that resisted these contacts before.

After March 31 - in fact, even before that - the issue of "political normalization" and breaking polarization has been swinging in the pendulum of pushing Erdoğan to soften and encouraging softening against Erdoğan. Last week's two important headlines were actually directly related to this issue. The theses of political climate change, moral superiority and “new” political ground were put to serious tests this week. Erdoğan's mention of the "need for softening" after Friday prayers while evaluating his private meeting also shows this. Erdoğan is trying to transform the "softening" issue, which was shown as an obligation for him after March 31 and as a necessary consequence of his weakening, from a one-sided choice to a two-sided content, and even to use it as a basis for not being too hard on himself. The question of who benefits (will benefit) from breaking the effect of polarization and who loses has found important answers in terms of election results. However, the debate on the actual dynamic that weakens polarization and the route that will make it permanent is still open. Everyone is trying to bend the stick to the side they know or desire. Erdoğan, who will not accept to remain on the passive side of this process, is trying to balance his role by demanding "softening". There is still time to see what kind of result he hopes for and what inspiration he gets from this experiment.