Hiç şüphesiz yerel seçimler bir anlamda üç seçimlik bir turun son ayağı olacak. 

Seçimler siyasetin skor tabelası. Oyunda kimin daha iyi oynadığı önemli elbette ama nihayetinde şampiyonu belirleyen maç sonucu. Buradan hareketle yapılabilecek en kestirme sonuç muhalefetin 2023’te başarısız bir performans sergilediği, iktidarın ise neredeyse kendi seçmeninin bile bir ara şüphe ettiği seçimlerde ipi önde göğüslediği. 

Tabii ki 1 Nisan’ı görmek gerek. Şimdiden kehanette bulunmak için önümüzde hem zaman var hem de daha tüm adaylar sahaya inip, stratejiler son halini bulmadı. 

Ancak geçmişe dönük trendlere, toplumdaki dinamiklere ve ülkenin genel gidişatı ile ilgili algılara bakıldığında genel görünümün iktidar için sanıldığı kadar pozitif olmadığı iddia edilebilir. 

2022 Haziran, Erdoğan’ın ve AK Parti’nin belki de en düşük desteğe sahip olduğu aydı. PANORAMATR araştırmalarında toplumun en az yüzde 60’ı Erdoğan’a oy vermeyeceğini ifade ediyordu. Aynı dönem muhalefetin de en yüksek destek oranına sahip olduğu zaman dilimi idi. Millet İttifakı’nın Cumhur İttifakı’nı geçtiği, muhalefetten gösterilmesi muhtemel Kılıçdaroğlu dışındaki adayların cumhurbaşkanlığı seçiminde Erdoğan’ı geride bıraktığı bir dönemdi.

Unutanlar için hatırlatmak gerekirse Kılıçdaroğlu o dönemde bile Erdoğan’ı aşan bir desteği görmemişti. 

Sonraki yaklaşık bir yıl içerisinde iktidarın ısrarlı, planlı, ekonomik anlamda gözü kara, siyasi planda tereddütsüz politikaları Erdoğan’ın yüzde 50 destek sınırına yaklaşmasını sağladı. Muhalefetin yanlış aday ısrarı, Altılı Masa’daki liderlerin toplumsal dinamikler ve sandıktaki karşılıkları ile değil kişisel iktidar beklentileri ile hareket etmesi, 2-6 Mart arasındaki aday krizi Mayıs 2023 sonuçlarını getirdi.

Seçim sonuçları yegâne veri kabul edilir ve toplumsal trendin, seçmenin karar verirken dikkate aldığı dinamiklerinin bugün ne kadar geçerli ya da geçersiz olduğu göz önüne alınmazsa yaklaşık bir ay sonraki seçimlerde de benzer bir sonuç beklenebilir. 

Ancak genel seçimler ve yerel seçimler benzer duygular ve tercihlere yaslansa da mahalli idareler seçimleri seçmenler açısından farklı bir oy matematiğine ve alternatif imkanlara sahip. 

Burada en önemli nokta muhalefetin 2023’te kaybetmesinin temel sebebi olan yanlış aday tercihinin Mart seçimlerinde yer almaması. Kılıçdaroğlu artık CHP Genel Başkanı değil. Özgür Özel’in Kılıçdaroğlu’ndan daha az kapsayıcı bir dil kullanmasının aynı maliyeti üretip üretemeyeceği ise belirsizliğini koruyor. 

Yerel seçimin diğer farkı her seçim bölgesinin ayrı değerlendirilecek olması. 2023 seçimlerini kazanan Erdoğan’ın İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Mersin, Adana gibi şehirlerin hepsinde en az 3 puanlık bir farkla geride olması fikstür avantajını muhalefete veriyor. 

Erdoğan’ın tüm seçimleri kendisinin odakta olduğu bir referandum haline getirmesi 2019’da olduğu gibi burada da iktidarın aleyhine bir dinamik üretebilir. İstanbul ve Ankara’da daha önce seçim kazanmış isimlerin son seçimlerde de teyit edilen iktidar karşıtı havayı taşıyacak figürler olması da bu dinamiği besliyor. 

Rahatsız iktidar seçmeni açısından 1 Nisan’da ülkeyi yine Erdoğan’ın yönetmeye devam edecek olması yerel iktidarda farklı tercihte bulunmayı kolaylaştırıyor. Üstelik iktidarın önceki seçimdeki “sayaçları PKKlılar okuyacak” tehditlerinin boş çıkması şimdiki “bize oy vermeyenlere doğalgaz yok” iddialarının da gerçekçi olmaması mevcut muhalefet başkanlarının meşruiyet zemininin altını boşaltmayı zorlaştırıyor. 

İktidarın siyasal olarak zayıf figürlerle seçime girmesi, muhalefetin başkanlarının ise sahici ve tecrübeli siyasetçilerden oluşması da seçmen nezdinde iktidar aleyhine bir risk taşıyor. Erdoğan’ın tek başına bu boşluğu doldurup dolduramayacağını takip etmek gerek. 

Seçimin en büyük bilinmezi ise son seçimlerdeki ittifak psikolojisinin ne kadar geçerli olduğunun öngörülemezliği. Bir yanda iktidar kanadında Yeniden Refah Partisi’nin iddialı isimler ile yola çıkması son iki yıldır devam eden yükseliş trendi ile birleşir ve iktidar seçmeni için daha güçlü bir tepki adresine dönüşürse Cumhur İttifakı Erdoğan’ın için mutlak iktidar garantisi olma özelliğini kaybedebilir. 

Muhalefet seçmeni tarafında ise 2019’daki ittifak yapısının dağılmışlığı ile ittifak ile kazanmış olmanın hafızadaki yeri yarışıyor. Erdoğan kazanmasın hissi ile parti aidiyetleri seçmeni ters noktalara çekiyor. Bu gerilimin nasıl sonuç vereceği sonuçlar için belirleyici olacak.

Sözün kısası 2023 seçimleri toplumda uzun zamandır var olan hoşnutsuzluk trendinin, iktidara olan tepkisinin kalıcı olarak ortadan kalktığını mı işaret ediyor yoksa aynı eğilimler o döneme özgü dinamiklere kurban mı gitti? 

Ekonomide, demokratik standartlarda, iktidarın başka seçmenlerle iletişim kuramama ataletinde bir değişlik görünmüyor. İktidar, güçlü seçim ekonomisini ise ya kaynak yokluğundan ya da rasyonel davranma tercihinden geçen seneki kadar kullanamıyor.

Tüm bu dinamikler ise güncel tartışmaları aşan bir sonuç üretebilir.

Undoubtedly, local elections will be the last leg of a three-election cycle.

Elections are the scoreboard of politics. Of course, it is important who plays better in the game, but ultimately it is the match result that determines the champion. Based on this, the shortest conclusion that can be drawn is that the opposition will perform unsuccessfully in 2023, while the government will be ahead in the elections, which almost even its own voters doubted at one point.

Of course, it is necessary to see April 1. We have time to make predictions now, and all the candidates have not yet entered the field and the strategies have not been finalized.

However, when looking at past trends, dynamics in society and perceptions about the general course of the country, it can be claimed that the general outlook is not as positive for the government as it is thought.

June 2022 was perhaps the month in which Erdoğan and the AK Party had the lowest support. In PANORAMATR research, at least 60 percent of the society stated that they would not vote for Erdoğan. The same period was also the time when the opposition had its highest support rate. It was a period when the Nation Alliance surpassed the People's Alliance, and candidates other than Kılıçdaroğlu, who was likely to be nominated from the opposition, left Erdoğan behind in the presidential election.

To remind those who have forgotten, Kılıçdaroğlu did not receive support beyond Erdoğan even at that time.

Over the next year or so, the government's persistent, planned, economically reckless and politically unwavering policies enabled Erdoğan to approach the 50 percent support level. The opposition's insistence on the wrong candidate, the leaders in the Six-Party Table acting with their personal expectations of power rather than social dynamics and their response at the ballot box, and the candidate crisis between March 2-6 brought the results of May 2023.

If the election results are accepted as the only data and it is not taken into consideration how valid or invalid the social trend and the dynamics that the voters take into account when making their decisions are today, a similar result can be expected in the elections approximately one month later.

However, although general and local elections are based on similar emotions and preferences, local administration elections have different voting mathematics and alternative opportunities for voters.

The most important point here is that the wrong candidate choice, which is the main reason why the opposition loses in 2023, does not take part in the March elections. Kılıçdaroğlu is no longer the Chairman of CHP. It remains unclear whether Özgür Özel's use of a less inclusive language than Kılıçdaroğlu will produce the same cost.

Another difference of local elections is that each constituency will be evaluated separately. Erdogan, who won the 2023 elections, is behind by at least 3 points in cities such as Istanbul, Ankara, Izmir, Antalya, Mersin and Adana, giving the fixture advantage to the opposition.

Erdoğan's turning of all elections into a referendum in which he is the focus may produce a dynamic against the government here, as in 2019. The fact that the names who have previously won elections in Istanbul and Ankara are figures who will carry the anti-government atmosphere confirmed in the last elections also feeds this dynamic.

For the disgruntled government voters, the fact that Erdoğan will continue to govern the country on April 1 makes it easier to make different choices in the local government. Moreover, the fact that the government's threats of "PKK members will read the meters" in the previous election were empty and the current claims of "there is no natural gas for those who did not vote for us" are unrealistic makes it difficult to undermine the legitimacy of the current opposition leaders.

The fact that the government enters the elections with politically weak figures and that the leaders of the opposition consist of genuine and experienced politicians poses a risk against the government in the eyes of the voters. It remains to be seen whether Erdoğan can fill this gap on his own.

The biggest unknown of the election is the unpredictability of how valid the alliance psychology in the last elections is. On the one hand, if the Re-Welfare Party's departure with assertive names on the ruling wing combines with the upward trend that has been going on for the last two years and turns into a stronger response address for the ruling voters, the People's Alliance may lose its feature of being an absolute guarantee of power for Erdoğan.

On the opposition voters' side, the disintegration of the alliance structure in 2019 competes with the memory of winning with an alliance. The feeling that Erdoğan should not win and party affiliations pull voters in opposite directions. How this tension plays out will be decisive for the results.

In short, do the 2023 elections indicate that the long-standing trend of discontent in society and its reaction to the government has permanently disappeared, or have the same tendencies fallen victim to the dynamics specific to that period?

There does not seem to be any change in the economy, democratic standards, or the government's inertia in communicating with other voters. The government cannot use its strong electoral economy as much as it did last year, either due to lack of resources or the choice to act rationally.

All these dynamics can produce a result that goes beyond current debates.