Aslında radikal bir değişim olmadı. Türk toplumu yıllar önce seçtiği seçtiği yönde biraz daha yol aldı. Evet, hedef Akdeniz’di, ileri!

Bu konuyu yıllardır yazıyorum: Türkiye’nin hayat tarzı ya da yaşam biçimi olarak yaptığı sosyo-kültürel seçim “Akdenizlileşme” olarak özetlenebilir. Uzaktan bakınca İslamileşme, muhafazakarlaşma, küreselleşme vb. “pointilist” bir resimdeki fırça darbeleri olarak görülebilir. Türkiye nüfusu hem fiziksel hem de tinsel olarak Akdeniz yönünde kaymakta, uzaktan bakınca mavileşme egemen renk olarak göze çarpmaktadır.

Bu mavileşme tercihi bu kez yerel yönetim seçimleri sonuçlarına yansıdı.

Türkiye nüfusunu yüzde 60’ından fazlasının, yerelde, CHP yönetimi altında yaşayacak olması, CHP’nin seçimden birinci parti olarak çıkmasından daha önemlidir.

Ülke üretiminin yüzde 80’ninin buralardan çıkması bu olguyu daha da anlamlı kılmaktadır.

Türkiye'nin çağdaşlık sentezi

Bu yönelim, Türklerin Batılılaşma sentezinin de fotoğrafıdır. Türkler fena halde rasyonel Almanya’yı değil, daha gevşek İtalya’yı, duygusal İspanyayı, sefa düşkünü Yunanistan’ı tercih ediyorlar.

İklim olarak, mutfak olarak, insan ilişkileri olarak… Kızgın güneş ve mavi deniz fonu üzerinde kendilerini daha rahat, daha “kendi evinde” hissediyorlar.

Almanya’da sosyal güvenceler daha sağlam olsa da, yaşlılık için, “Ege kıyılarında bir ev” hayalleri kuruyorlar. Kuzey Avrupa’nın gri gökyüzü ve soğuk pragmatizmi onlara kasvetli geliyor.

Kara insanı olan Türkler, denize daha çok seyirlik bir su birikintisi olarak bakagelmişlerdi. Osmanlılarda kıyılar Rum tebanın seçimiydi, çoğu bozkır tarım toprakları ise “rençber ve asker” Türklere düşerdi.

Assos ilginç bir örnektir: Behramkale’nin Anadolu’ya bakan yamaçlarında Türkler, Ege’ye bakan tarafında ise Rumlar yaşarmış.

Ben 1950’li yıllarda küçük bir çocuk olarak Mudanya’da denize giren ilk Bursalılar arasındayım. O zamanın Burgaz ve Trilyesi’nde (İkisi de eski Rum köyleri) ilk sayfiye çadırları kurulmakta, Bursa’nin yerlileri ilk mayolarını giymekteydi.

Mutfak, sebzeden çok hamur ve et ağırlıklıydı: Evde zeytinyağından çok tereyağı kullanılır, çörekler börekleri kovalardı…

Türk evlerinde zeytinyağı kullanımı istatistikleri mutfağımızın Akdenizlileşmesi konusunda çok şey söyleyecektir. Gündelik hayatın diğer alanlarına baktığımızda da bu değişimin kanıtları çoğalacaktır. Şu anda olduğu gibi bayramlarda “memleket” yerine deniz kenarındaki sayfiyelere göç bunun örneklerinden birisidir. Giyim kuşam, eğlence yeri, müzik tercihi başka örneklerdir.

Son seçimin ardından kazanan kimi CHP’li politikacıların zaferi zeybek oynayarak kutlamaları bu değişimin en son uzantısı olarak görülebilir.

Belli ki Türkler Akdeniz’i ve Akdenizli samimiyetini ve muhabbetini seviyor. O giysi içinde kendisini rahat hissediyor.

Batı ve Doğu arasında

Bu tercihin arkasında siyasal bazı travmaların da bulunduğunu gözden ırak tutamayız. Bunların başında Avrupa Birliği’nin yarım yüzyıldır oynadığı iki yüzlü oyalama ve vazgeçirme politikaları gelir.

Türkiye’nin siyasal olarak Avrupalı olup olmadığı son yüzyılın en sahte tartışmalarından biriydi. 500 yıla yakın bir süreyle Avrupa’da toprak sahibi olan, 20. Yüzyılın başında en büyük iki kenti Avrupa kıtasında bulunan bir siyasal gücün oralı olup olmadığı örtülü bir ırkçılıktan başka bir anlam taşımamalıydı.

Bu iki yüzlü yaklaşımın Türkleri Avrupa’dan soğuttuğuna şüphe yok!

Amerikan hegemonyası altındaki Ortadoğu İslam coğrafyasının “mevali” Türklere yaklaşımı da çok davetkar olmadı. Türkler iki arada bir derede kaldıklarını yoğun bir biçimde farkettiler.

Bu durumu şu sloganla açıklamıştım: Batı’ya gittik almadı, Doğu’ya döndük olmadı!

Bu arada yalnız Akdeniz “Gel, nasıl olursan ol, farketmez!” diyordu.

50 yıldır hayli yol aldık. 31 Mart sonuçları bunun ilanıdır!

Ya demokrasi?

Şunu da belirtmeden geçmeyeyim:

Akdenizlileşmenin, Kuzey Avrupa rasyonalizmi gibi, kesin demokrasi vaadi yoktur. Avrupalı Akdenizliler ehli keyif oldukları için dinsel totalitarizm tuzağına düşmezler, ama duygusal zaafları nedeniyle milliyetçi diktatörlüklerle, sonu kötü biten maceraları çoktur.

Öyle ya da böyle: 31 Mart’in da gösterdiği gibi bizim buralarda heyecan eksik olmaz!

Actually, there was no radical change. Turkish society has made further progress in the direction it chose years ago. Yes, the target was the Mediterranean, forward!

I have been writing about this subject for years: Turkey's socio-cultural choice as a lifestyle or way of life can be summarized as "Mediterraneanization". From a distance, Islamization, conservatism, globalization, etc. can be seen as brush strokes in a “pointilist” painting. Turkey's population is shifting towards the Mediterranean both physically and spiritually, and when viewed from a distance, blue stands out as the dominant color.

This preference for going blue was reflected in the local government election results this time.

The fact that more than 60 percent of Turkey's population will live locally under CHP rule is more important than CHP emerging as the first party in the elections.

The fact that 80 percent of the country's production comes from here makes this phenomenon even more meaningful.

Turkey's synthesis of modernity

This orientation is also the picture of the Westernization synthesis of the Turks. Turks do not prefer the grossly rational Germany, but the more laid-back Italy, the emotional Spain, the voluptuous Greece.

In terms of climate, cuisine, human relations... They feel more comfortable, more "at home" against the backdrop of the hot sun and blue sea.

Even though social security is stronger in Germany, they still dream of "a house on the Aegean coast" for their old age. The gray skies and cold pragmatism of Northern Europe seem bleak to them.

Turks, who were land people, had always viewed the sea as a puddle of water for viewing. In the Ottoman Empire, the coasts were the choice of the Greek subjects, while most of the steppe agricultural lands fell to the "farmers and soldiers" Turks.

Assos is an interesting example: Turks lived on the slopes of Behramkale facing Anatolia, and Greeks lived on the side facing the Aegean.

I was among the first people from Bursa to swim in the sea in Mudanya as a little child in the 1950s. At that time, the first summer resort tents were being set up in Burgaz and Trilyesi (both old Greek villages), and the natives of Bursa were wearing their first swimsuits.

The cuisine was based on dough and meat rather than vegetables: Butter was used more than olive oil at home, buns followed pastries…

Statistics on olive oil use in Turkish homes will tell a lot about the Mediterraneanization of our cuisine. When we look at other areas of daily life, the evidence of this change will increase. Migration to summer resorts by the sea instead of the "homeland" during holidays, as is the case now, is one example of this. Clothing, entertainment venues, and music preferences are other examples.

The fact that some CHP politicians who won the last election celebrated their victory by playing zeybek can be seen as the latest extension of this change.

Apparently, Turks love the Mediterranean and Mediterranean sincerity and conversation. He feels comfortable in that clothing.

Between West and East

We cannot ignore that there are some political traumas behind this choice. Chief among these are the two-faced policies of distraction and dissuasion that the European Union has been playing for half a century.

Whether Turkey is politically European or not was one of the most fake debates of the last century. Whether or not a political power that owned land in Europe for nearly 500 years and whose two largest cities were on the European continent at the beginning of the 20th century was from there should have no meaning other than veiled racism.

There is no doubt that this two-faced approach alienates the Turks from Europe!

Its approach to the Turks, the "descendants" of the Islamic geography of the Middle East under American hegemony, was not very inviting either. The Turks intensely realized that they were torn between two choices.

I explained this situation with the following slogan: We went to the West and it didn't work, we went back to the East and it didn't work!

Meanwhile, only Akdeniz said, "Come, no matter how you are, it doesn't matter!" he said.

We have come a long way in 50 years. March 31 results are the announcement of this!

What about democracy?

Let me also mention this:

Mediterraneanization, like Northern European rationalism, does not have the definitive promise of democracy. European Mediterranean people do not fall into the trap of religious totalitarianism because they are good-natured people, but due to their emotional weaknesses, they have many adventures with nationalist dictatorships that end badly.

One way or another: As March 31 shows, there is always excitement around us!