31 Mart yerel seçimleri demokratik bir olgunluk içinde gerçekleşti. Siyasi rekabetin sandık sonucu ile belirlenmesi ülkemizde demokrasinin pekiştiğinin yeni bir göstergesi oldu. Katılım oranının yüzde 78.55 olduğu seçimlerde yüzde 37.76 oy, 14 büyükşehir, 21 il ile CHP birinci parti çıktı. İlk dikkat çeken husus CHP'nin yeni oy almasından ziyade katılım düşüklüğü ve AK Parti seçmenindeki kayıplar. CHP oylarını 3.3 milyon artırırken AK Parti 4.2 milyon düşürdü.

Büyükşehirlerde "tabanda ittifak" hedefinin çalıştığı, DEM Parti ve İYİ Parti'nin oylarının çoğunluğunun CHP'li adaylara gittiği ortada.CHP hem kendi seçmenini konsolide edebildiği gibi hem de yakın partilerin tabanından güçlü destek aldı. Bu sonuçlarla yerel seçimlerde yatırımlar ve projelerden ziyade soysal belediyeciliğin,adayların ve hepsinden önemlisi ekonomik duruma verilen tepkinin öne çıktığı söylenebilir. CHP, 2019 ve 2023 ittifaklarını seçmennezdinde farklı bir modelle de olsa sürdürebildi.

İmamoğlu ve Yavaş'ın oluşturduğu menfaat ve propaganda ağları yakın partilerin seçmenine ulaşabildi. Yine, büyükşehirlere ek olarak CHP'nin bazı muhafazakâr Anadolu şehirlerinde belediyeleri alması yeni bir realiteye işaret ediyor.

CHP Genel Başkanı Özel, seçim sonuçlarını "yeni bir siyasi iklimin kapısının aralanması" ve dahası "tüm siyasi partiler için bir milat" olarak niteledi. Değişim iddiasıyla yola çıkan yeni CHP yönetiminin bu olguyu bir trende çevirip çeviremeyeceğini önümüzdeki yıllarda göreceğiz.

***

Mayıs 2023 seçimlerinin galibi AK Parti ise bu yerel seçimlerde yüzde 35.48 oy, 12 büyükşehir, 12 il ile siyasi hayatında ilk defa ikinci parti konumuna düştü. Seçime katılmayanların ve geçersiz oyların 15 milyona vardığı bu seçimlerde AK Parti beklemediği bir seçmen tepkisi ile karşılaştı. Ders verme veya cezalandırma olarak okunan bu tepkinin detaylı mahiyeti yapılacak çalışmalarla netleşecektir. Pandemiden bu yana ekonomide yaşanan sorunlara (enflasyon ve emeklilerin şikâyetleri gibi) verilen tepkiyle ilk akla gelen husus. Bir anlamda Mayıs 2023 ve Mart 2024 seçimlerininekonomiye dair faturalarının birleştiği dahi söylenebilir.

AK Parti seçmeninin tepkisini anlamak için il bazlı aday profilleri (iç çekişmeler, başka partilere geçenler), YRP faktörü (yüzde 6.19), kampanya ve seçimlerde başat söylemin olmaması gibi hususlar da eklenebilir. Malum bir süredir bu seçmen grubu iktidara ders vermeyi ertelemişti.

***

Cumhurbaşkanı Erdoğan seçim akşamı yaptığı balkon konuşmasıyla 31 Mart seçimlerini "bir bitiş değil, bir dönüm noktası" olarak niteledi. Milli iradeye saygısını bir kez daha gösteren Erdoğan, kapsayıcı bir dille demokrasinin erdeminden bahsetti.

AK Parti'nin yenilenme ve ders alma zorunluluğuna da işaret ederek "cesaretle özeleştiri" yapacaklarını açıkladı. Önümüzde dört yıllık icraat dönemine yine yoğun bir tempo ile devam edeceğini söyleyen Erdoğan hem olası erken seçim tartışmalarını etkisiz kıldı hem de tabanına ve teşkilatına moral verdi. AK Parti açısından "dönüm noktası," CHP açısından "milat" olan 31 Mart yerel seçimleri 2028'e kadar çok hareketli bir dönem yaşayacağımızı gösteriyor.

AK Parti yenilenmeyi sağlar ve dar gelirliler lehine gelir dağılımını düzeltirse tepki koyan seçmenini geri çekebilir. CHP ise bu seçimdeki kazanımlarını tahkim edebilmek için şimdi daha ağır bir siyaset yükü altında.

The 31 March local elections were held in democratic maturity. Determining political competition by ballot box results has become a new indicator of the consolidation of democracy in our country. In the elections, where the participation rate was 78.55 percent, CHP emerged as the leading party with 37.76 percent of the votes, 14 metropolitan cities and 21 provinces. The first thing that draws attention is the low turnout and losses in AK Party voters rather than the CHP receiving new votes. While CHP increased its votes by 3.3 million, AK Party decreased its votes by 4.2 million.

It is obvious that the goal of "alliance at the grassroots" is working in the metropolitan cities, and the majority of the votes of the DEM Party and İYİ Party went to CHP candidates. CHP was able to consolidate its own voters and also received strong support from the base of nearby parties. With these results, it can be said that social municipalism, candidates and, most importantly, the reaction to the economic situation came to the fore in the local elections rather than investments and projects. CHP was able to maintain its 2019 and 2023 alliances with voters, albeit with a different model.

The interest and propaganda networks created by İmamoğlu and Yavaş were able to reach voters of close parties. Again, in addition to the metropolitan cities, CHP's acquisition of municipalities in some conservative Anatolian cities points to a new reality.

CHP Chairman Özel described the election results as "opening the door to a new political climate" and moreover, "a milestone for all political parties". We will see in the coming years whether the new CHP administration, which set out with the claim of change, can turn this phenomenon into a trend.

***

AK Party, the winner of the May 2023 elections, became the second party for the first time in its political life with 35.48 percent of the votes, 12 metropolitan cities and 12 provinces in these local elections. In these elections, where absentees and invalid votes reached 15 million, the AK Party encountered an unexpected voter reaction. The detailed nature of this reaction, which can be interpreted as teaching a lesson or punishing, will become clear with further studies. The first thing that comes to mind is the reaction to the problems experienced in the economy (such as inflation and retirees' complaints) since the pandemic. In a sense, it can even be said that the economic issues of the May 2023 and March 2024 elections have been combined.

To understand the reaction of AK Party voters, issues such as province-based candidate profiles (internal conflicts, those who switched to other parties), the YRP factor (6.19 percent), and the lack of a dominant discourse in the campaigns and elections can also be added. As you know, this group of voters had postponed teaching the government a lesson for a while.

***

In his balcony speech on the election evening, President Erdoğan described the March 31 elections as "not an end, but a turning point." Showing his respect for the national will once again, Erdoğan spoke about the virtue of democracy in an inclusive language.

He also pointed out the AK Party's obligation to renew and learn lessons and announced that they would "boldly self-criticise". Stating that he will continue with an intense tempo in the next four-year action period, Erdogan both neutralized possible early election discussions and boosted the morale of his base and organization. The March 31 local elections, which are a "turning point" for the AK Party and a "milestone" for the CHP, show that we will experience a very active period until 2028.

If the AK Party ensures renewal and improves the income distribution in favor of low-income people, it can withdraw its voters who react. CHP, on the other hand, is now under a heavier political burden in order to consolidate its gains in this election.