İsrail-İran hava savaşları, konumu nedeniyle Türkiye’yi doğrudan ilgilendiriyor.

Bugün size Ankara’nın olay karşısındaki tutumunu özetleyip ne yapılması gerektiğini yazmak istiyorum.

Türkiye, İsrail’in İran’ı hedef almasını (örneğin) Hamas’ın hedef olmasıyla aynı düzleme koymuyor. Çatışmaya, “İsrail’in bir Müslüman ülkeye saldırısı”ndan çok “çatışmanın bizzat kendisinin bölgede yaratabileceği risklere ve Türkiye’nin bu risklerden nasıl etkilenebileceği” odağından bakıyor.

Haliyle Ankara’nın İsrail-İran çatışmalarıyla ilgili açıklamalarına “BM Güvenlik Konseyi” açıklamalarının dengeli ruhu siniyor.

***

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Dışişleri Bakanı Hakan Fidan gelişmeleri yakından izliyor ve yoğun bir trafik sürdürüyor.

İsrail’le herhangi bir diyalog olmadığından Fidan’ın hedefinde, ABD ile İran arasında bir iletişim köprüsü olmak var.

Erdoğan da Trump’la iki defa telefonla konuşarak, meseleyi İsrail’le değil ABD’yle çözmek istediği sinyali veriyor.

Erdoğan ile Trump, Hollanda’daki NATO zirvesinde görüşebilir.

Trump, Erdoğan’ı Washington’da da ağırlayabilir.

***

Diplomatik kaynaklara göre Erdoğan, telefon görüşmesinde Trump’a “İran-İsrail krizinde aynı düzlemde oldukları” mesajını verdi. Erdoğan’ın Trump’a bir başka mesajı da “Tarafları anlaşmaya ikna çabanızı destekliyorum, biz de üzerimize düşeni yaparız” oldu.

Ankara, muhataplarına İsrail’in devre dışı bırakılmasını, meselenin ABD ile İran arasındaki nükleer müzakereler üzerinden çözülmesini telkin ediyor.

Trump’ın İran’ı müzakerelere yeniden başlamaya ikna etmesi durumunda İsrail’in saldırı gerekçeleri de elinden alınmış olacak.

Bu nedenle Ankara’nın bakış açısı, son derece

mantıklı.

***

Belli ki İsrail-İran krizi, Erdoğan için Trump’la ilişkileri sıkılaştırmak için fırsat yaratacak. Erdoğan ve ekibi de bunun farkında ve o fırsatı sonuna kullanmak için kolları sıvamış vaziyette.

Ancak bu defa Erdoğan’ın (yakınlaşmak vesilesiyle Trump’ın desteğini almak gibi) siyasi çıkarlarıyla Türkiye’nin çıkarları örtüşüyor.

O nedenle “Bir Müslüman ülke hedefte ve Ankara’nın tepkisi Avrupa ülkelerinden farksız” diye tepki göstermenin bir anlamı yok.

Neticede İsrail-İran krizinin uzaması, İsrail’in o krizde elde edeceği zaferlerle pervasızlaşması, Türkiye’yi de içine çekecek yeni riskler yaratabilir.

O nedenle İsrail’i ABD’nin kullandığı bir aktör olarak ikinci plana düşürecek bir yol haritası, Türkiye’nin çıkarına görünüyor.

***

Bu arada İran füzelerinin yarattığı manzara “İsrail yenilmez askeri güç” algısını büyük ölçüde yıktı. Herkes bu aralar “Ne oldu demir kubbeye” sorusunu sorarken aynı zamanda “İran’ın balistik füze gücü de hiç fena değilmiş” demeye başladı.

Bu arada krizden askerlerimizin de çıkarması gereken üç önemli ders olduğunu unutmamalıyız:

1- Hava savunma sistemi olmayan bir ülke, yeni dünyanın askeri düzeninde büyük bir sorun yaşıyor.

O nedenle Türkiye’nin Çelik Kubbe meselesini siyasi ve ekonomik çıkar gözetmeksizin bir an önce

halletmesi gerek.

2- Komuta kademesini yitiren İran’ın en büyük zaafı, istihbarat yenilgisi oldu. Ortaya çıkan manzara, İsrail dış istihbarat servisi Mossad’ın İran’da büyük bir güç bulundurduğunu, ordu ve devrim muhafızları arasından çok fazla ismi devşirdiğini ve adeta İran topraklarında cirit attığını gösteriyor.

İran-İsrail çatışmasından çıkarılacak ikinci ders ise istihbarata ve istihbarata karşı koyma meselesine kaynak ve insan gücü ayırmak gerektiği oldu.

3- Son bir ders de şu: İçeride demokrasiyi tahkim edememişseniz, Molla Rejimi gibi otoriter bir yönetim tarzınız varsa, bir saldırı karşısında birlik ve beraberliği sağlayamazsınız. Otoriter rejiminizin baskısı altında inleyen kesimler, düşman saldırısını sizden kurtulmanın yolu olarak görebilir. İran’da muhaliflerin yaptığı açıklamalar, İranlıların dahi İsrail saldırısı sonunda Molla Rejiminin devrilmesini arzuladığını gösterdi.

***

Durum ortada. İktidar, sadece kısa vadeli siyasi çıkarlarını ön planda tutarsa İsrail-İran krizinden olumsuz etkilenebiliriz.

İktidar, bu kriz ve çatışmadan gerekli dersleri çıkarırsa, Türkiye, İran ve İsrail’in bu çatışmayla bölgede yaratacağı kaostan çıkışın anahtarı olabilir.

“Erdoğan ve kabinesi, bu detayların farkında mı?” derseniz...

Evet farkında.

Ancak kendi siyasal çıkarlarının etkisiyle bu tarihi fırsatı kullanabilecekleri konusunda benim kuşkularım var.

The Israeli-Iranian air wars directly concern Türkiye due to its location.

Today, I would like to summarize Ankara's stance on the incident and write about what needs to be done.

Turkey does not equate Israel's targeting of Iran with (for example) targeting Hamas. It views the conflict from a perspective of "the risks that the conflict itself could create in the region and how Türkiye could be affected by these risks" rather than "Israel's attack on a Muslim country".

Naturally, the balanced spirit of the "UN Security Council" statements permeates Ankara's statements on the Israel-Iran conflict.

***

President Tayyip Erdoğan and Foreign Minister Hakan Fidan are following the developments closely and maintaining heavy traffic.

Since there is no dialogue with Israel, Fidan's goal is to be a bridge of communication between the US and Iran.

Erdogan also spoke to Trump twice on the phone, signaling that he wants to resolve the issue with the United States, not Israel.

Erdogan and Trump may meet at the NATO summit in the Netherlands.

Trump may also host Erdoğan in Washington.

***

According to diplomatic sources, Erdoğan gave Trump the message in the phone call that “they are on the same level regarding the Iran-Israel crisis.” Another message Erdoğan sent to Trump was, “I support your efforts to persuade the parties to reach an agreement, and we will do what is necessary.”

Ankara suggests to its counterparts that Israel should be left out of the picture and the issue should be resolved through nuclear negotiations between the US and Iran.

If Trump convinces Iran to resume negotiations, Israel will be deprived of the justification for the attack.

Therefore, Ankara's perspective is extremely

logical.

***

It is clear that the Israel-Iran crisis will create an opportunity for Erdoğan to tighten relations with Trump. Erdoğan and his team are aware of this and are rolling up their sleeves to take full advantage of that opportunity.

However, this time, Erdoğan's political interests (such as gaining Trump's support by getting closer to him) and Türkiye's interests coincide.

Therefore, there is no point in reacting by saying, “A Muslim country is being targeted and Ankara’s reaction is no different from European countries.”

As a result, the prolongation of the Israel-Iran crisis and Israel's recklessness with the victories it achieves in that crisis could create new risks that would also draw Türkiye into it.

Therefore, a road map that will relegate Israel to the background as an actor used by the US seems to be in Türkiye's interest.

***

Meanwhile, the image created by Iranian missiles has largely destroyed the perception that "Israel is an invincible military power." While everyone is asking the question "What happened to the Iron Dome?", they are also starting to say "Iran's ballistic missile power is not bad at all."

Meanwhile, we should not forget that there are three important lessons that our soldiers should learn from the crisis:

1- A country without an air defense system has a big problem in the military order of the new world.

Therefore, Türkiye should resolve the Steel Dome issue as soon as possible, without considering political or economic interests.

needs to be resolved.

2- Iran's biggest weakness, which has lost its command structure, has been its intelligence defeat. The picture that has emerged shows that Israel's foreign intelligence service Mossad has great power in Iran, has recruited many names from the army and the revolutionary guards, and is practically running wild on Iranian soil.

The second lesson to be learned from the Iran-Israel conflict is the need to allocate resources and manpower to intelligence and counter-intelligence.

3- One last lesson: If you have not been able to strengthen democracy domestically, if you have an authoritarian style of government like the Mullah Regime, you cannot provide unity and solidarity in the face of an attack. The segments that are groaning under the oppression of your authoritarian regime may see the enemy attack as a way to get rid of you. The statements made by the opposition in Iran showed that even Iranians want the Mullah Regime to be overthrown as a result of the Israeli attack.

***

The situation is obvious. If the government only prioritizes its short-term political interests, we may be negatively affected by the Israel-Iran crisis.

If the government learns the necessary lessons from this crisis and conflict, Turkey could be the key to solving the chaos that Iran and Israel will create in the region through this conflict.

If you ask, “Are Erdoğan and his cabinet aware of these details?”...

Yes, he is aware.

However, I have doubts that they will use this historic opportunity under the influence of their own political interests.