Yerel seçim kampanyası başladığında Ankara’da işten eve eden işe giderken dikkatimi ilk çekenlerden biri AK Parti’nin reklam panolarında parti logosunun neredeyse teknik bir hata olarak görülecek kadar küçük olması idi. 

Aslında AK Parti’nin logosunun küçülmesi son seçimlerden önce başlayan bir süreç. İlk kurulduğu yıllarda partinin kurumsal kimliğinin en önemli simgesi olan ampul zaman içerisinde farklı formlara girdi. 

Özellikle başkanlık sistemine geçilmesi ile iktidar partisinin reklam görsellerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ana öğe haline geldi. 

AK Parti’nin parti kimliğinin gerek logo gerek isim anlamında aşınmasının bir sebebi başkanlık sistemine geçilmesi, cumhur ittifakının çatı kimlik olarak kodlanması, Erdoğan’ın toplumdaki kişisel karşılığının partinin karşılığının ötesine geçmesi ise diğer sebebi AK Parti kimliğinin artık eskisi kadar toplayan, çeken, birleştiren değil kimi zaman iten, ötekileştiren bir konuma evrilmesi.

Bunun en bariz örneğini İzmir’de AK Parti’nin büyükşehir belediye başkanı adayı olan Hamza Dağ’ın afişlerinde parti logosunu kullanmamasında görmek mümkün. 

Dağ, sadece AK Partililere değil tüm seçmene hitap edebilmek için İzmirlilerdeki iktidar refleksini de bilerek parti kimliğini vurgulamaktan uzak duruyor. 

Bu stratejiye barlar sokağında “bizden size zarar gelmez” turları eşlik ediyor. Benzer dil Muğla’da yine AK Parti’nin adayı Aydın Ayaydın’da da var. 

Daha önce Doğru Yol Partisi, Anavatan Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi’nde siyaset yapan Ayaydın siyasi geçmiş itibariyle kökten AK Partili bir profil değil. Zaten kampanyasında kullandığı dil de AK Partinin İstanbul adayı Murat Kurum’un kullandığı biz kazanırsak Gazze kazanacak, kaybedersek terörle iş birliği yapanlar kazanır gibi CHP’yi şeytanlaştıran dilinin fersah fersah uzağında. 

Türkiye’yi 22 yıldır yöneten bu kadar güçlü bir partinin ve siyasi çizginin hala toplumun önemli bir kesimini kimsenin yaşam tarzına karışmayacağına ikna etmeye çalışması bir şeylerin yolunda gitmediğini gösteriyor. 

Benzer bir logo saklama çabası ise CHP’de. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Adayı Ekrem İmamoğlu’nun İstanbul’daki afişlerinin bir kısmında CHP logosu değil İstanbul Gönüllüleri imzası bulunuyor. Aynısı İmamoğlu’nun reklam filmlerinde de söz konusu. 

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın reklam görsellerinde de öne çıkan Yavaş’ın kendi resmi ve “Az laf, çok iş” sloganı. 

Her iki başkan ve adayın kampanyası da sokakta karşılık buluyor. 

CHP’de parti logosundan uzak durmak, parti reklamlarında başörtülü seçmenin görünür olması da CHP kimliğinin sınırlayıcı etkisinden kurtulma çabasını yansıtıyor. Aynı yaklaşımı 2023 seçimlerinde Kemal Kılıçdaroğlu kampanyasında da görmüştük. 

İktidar ve muhalefetin iki ana aktöründeki bu trend siyasette arızi değil daha kalıcı bir değişime işaret ediyor. Her şeyden önce parlamenter sistem meclisi, partileri eskisine göre geri plana iterken liderleri, bireysel aktörleri daha etkin kıldı. 

Yerel seçimde başkan adaylarının, milletvekili seçimlerinde yarışan isimlerden daha önce çıkıyor olmasını da kenara not etmek gerek. Nitekim yerel seçimlerin, parlamentoya göre eskisine göre daha ciddi bir toplum desteği ve etkileşimi sağlaması ilk kez bu kadar çok sayıda milletvekilinin yerel yönetimlerde aday olmasını da beraberinde getiriyor. 

İkincisi ise özellikle ittifak matematiğinin partilerin tek başına yerel yönetimlerde kazanabilmelerini zora sokması adayları başka partilerden oy olmaya mecbur kıldı. Partiler hem adaylarını belirlerken bu kriteri gözetti hem kampanyalar bunun üzerinden kurgulandı. 

Son fakat en önemli dinamik ise kutuplaştırmanın ve tek bir kimlik havuzuna yaslanmanın artık Türkiye’yi yönetmeye yetmemesi. Bunu doğal olarak ilk fark eden kendi havuzu daha dar olan ve iktidara neden gelemediğini sorgulayan CHP oldu. 

CHP’nin kendi çeperleri esnetmesi, kurumsal kimliğinin sert yapısı nedeniyle vakit aldı. Şimdi Mansur Yavaş ve Ekrem İmamoğlu bu dönüşüme hızlandırılmış bir pratik katıyorlar. 

Son seçimleri kazandığı ve CHP’ye göre daha geniş bir seçmen havuzundan beslendiği için AK Parti bu ihtiyacı aynı şiddette hissetmiyor. Ancak Erdoğan’ın kimlik ve kutuplaştırma siyaseti sınırlarına gelmiş durumda. 

2023’te Erdoğan’ın kendisi için en belirgin “öteki” olan Kılıçdaroğlu karşısında bile %52 ile kazanabilmiş olması bunu gösteriyor. 

Eğer partiler kurumsal ve kimlik sınırlarını esnetmeyi sadece seçim kazanmak için taktik olarak değil siyasetin daha sağlıklı, çoğulcu bir zemine oturması için stratejik bir dönüşüm olarak görürlerse bundan Türkiye kazanır.

When the local election campaign started, one of the first things that caught my attention on my way to work in Ankara was that the party logo on the AK Party's billboards was so small that it was almost considered a technical error.

In fact, the shrinking of the AK Party's logo is a process that started before the last elections. The light bulb, which was the most important symbol of the party's corporate identity in its first years, took different forms over time.

Especially with the transition to the presidential system, President Erdoğan became the main element in the advertising images of the ruling party.

One of the reasons why the AK Party's party identity has eroded both in terms of logo and name is the transition to the presidential system, the coding of the People's Alliance as an umbrella identity, and Erdoğan's personal response in society going beyond the party's counterpart, and the other reason is that the AK Party's identity is no longer as gathering, attracting and uniting as it used to be. sometimes evolving into a position that repels and alienates.

It is possible to see the most obvious example of this in the fact that Hamza Dağ, the AK Party's metropolitan mayor candidate in Izmir, does not use the party logo on his posters.

In order to appeal not only to AK Party members but to all voters, Dağ, knowing the power reflex of the people of Izmir, stays away from emphasizing his party identity.

This strategy is accompanied by “we won't hurt you” tours on the bar street. Similar language is also used by Aydın Ayaydın, the AK Party's candidate in Muğla.

Ayaydın, who previously worked in the True Path Party, the Motherland Party and the Republican People's Party, is not a radical AK Party member in terms of his political background. In fact, the language he used in his campaign is a far cry from the language used by the AK Party's Istanbul candidate Murat Kurum, who demonizes the CHP as if we win, Gaza will win, and if we lose, those who cooperate with terrorism will win.

The fact that such a strong party and political line that has been ruling Turkey for 22 years is still trying to convince a significant part of the society that it will not interfere with anyone's lifestyle shows that something is wrong.

CHP is trying to keep a similar logo. Some of Istanbul Metropolitan Municipality Mayor Candidate Ekrem İmamoğlu's posters in Istanbul bear the signature of Istanbul Volunteers, not the CHP logo. The same is true in İmamoğlu's commercials.

Also prominent in the advertising visuals of Ankara Metropolitan Municipality Mayor Mansur Yavaş is Yavaş's own picture and his slogan "Less talk, more work".

The campaigns of both presidents and candidates find response on the streets.

In CHP, staying away from the party logo and the visibility of headscarved voters in party advertisements reflect the effort to get rid of the limiting effect of the CHP identity. We saw the same approach in the Kemal Kılıçdaroğlu campaign in the 2023 elections.

This trend in the two main actors of the government and the opposition points to a more permanent change in politics, rather than an incidental one. First of all, the parliamentary system has made leaders and individual actors more effective, while pushing the parties into the background compared to before.

It should also be noted that the presidential candidates in the local elections appear before the names competing in the parliamentary elections. As a matter of fact, local elections provide more serious public support and interaction with the parliament than before, and this is the first time that such a large number of MPs have become candidates in local governments.

Secondly, the mathematics of alliance made it difficult for parties to win in local governments on their own, forcing candidates to get votes from other parties. Parties took this criterion into account when determining their candidates and campaigns were designed based on this.

The last but most important dynamic is that polarization and relying on a single identity pool is no longer enough to govern Turkey. Naturally, the first person to notice this was the CHP, which has a narrower pool and questioned why it could not come to power.

It took time for the CHP to stretch its boundaries due to the rigid structure of its corporate identity. Now Mansur Yavaş and Ekrem İmamoğlu are adding an accelerated practice to this transformation.

Since it won the last elections and draws from a wider voter pool than the CHP, the AK Party does not feel this need as strongly. However, Erdoğan's politics of identity and polarization have reached their limits.

The fact that Erdoğan was able to win with 52% in 2023 even against Kılıçdaroğlu, who is the most obvious “other” for him, shows this.

If parties see stretching institutional and identity boundaries not only as a tactic to win elections but also as a strategic transformation for politics to sit on a healthier, more pluralistic basis, Turkey will win from this.