Türkiye, kuvvetler ayrılığı konusunda on yıldır gerileme halinde… CB sisteminde, HSK üyelerini belirleme yetkisi partili cumhurbaşkanına ve onun Meclis grubuna verildiği için kuvvetler ayrılığı ilkesinden kuvvetler birliği ilkesine ağır bir kayma gerçekleşti.

Kuvvetler ayrılığı böyle hasar alınca, yargı bağımsızlığı da vahim surette irtifa kaybediyor.

Trump da buna özeniyor.

Merhum Burhan Kuzu “zavallı Obama” demişti. Gerçekten Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın CB sistemindeki yetkileri ve siyasi kudreti yanında Trump “zavallı” kalır.

ABD Anayasasını değiştiremez. Hiçbir hâkimi yerinden alıp başka yere tayin ettiremez. Sadece emekli olan hakimlerin yerine “partizan hakim” tayin ederek ve mevcut bağımsız hakimleri azarlayarak etkilemeye çalışıyor…

AMERİKA’DA YARGI

Trump’ın siyasi ömrü içinde Yüksek Mahkeme’de sadece iki yargıç emekli olabilecek yaşlarda: Samuel Alito (75) ve Clarence Thomas (76).

Hukuk endişesi taşıyanlar, bu iki hakimin göreve devam etmesini istiyorlar. Çünkü emekli olurlarsa yerlerine Trump’ın “partizan hakim” atamasından korkuyorlar.

Yüksek Mahkeme’de muhafazakâr hakimler çoğunlukta ama bağımsız davranıyorlar. Trump’ın atadığı hakimler, onun 2020 seçimlerine yaptığı itirazı reddettiler.

İkinci döneminde Trump’ın 22 Kararnamesi hakkında bağımsız yargı yürürlüğü durdurma kararı verdi.

Trump’ın atadığı hakimlerden Neil Gorsuch, Senato’da sorgulanırken bir soru üzerine şu cevabı vermişti:

“Kuvvetler ayrılığı!... Eğer kuvvetler karışır ve birleşik hale gelirse kurucu atalarımızın korktuğu istibdat ortaya çıkar!” (21 Mart 2017)

Amerikan sisteminde Başkan’ın bütün atamaları böyle yasama organı denetimine tâbidir. Bizim CB sisteminde “Gazi Meclis”e bu denetim yetkisi verilmedi.

YETKİLERİN SINIRI

Son olarak yargı, Trump’ın ‘tarife’ denilen gümrük kararlarını iptal etti. Ve Cato Enstitüsü’nden hukuk profesörü Ilya Somin The Atlantic dergisinde, bir makale yazdı. Başlığı şu:

“Kuvvetler ayrılığının zaferi!”

Amerika’da geçen yıl çıkan Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Kanunu, Başkan’a dış ticaret alanında yeni yetkiler veriyordu. Trump ünlü gümrük kararlarını buna dayanarak almıştı.

Fakat açılan dava üzerine ABD Dış Ticaret Mahkemesi Trump’ın kararını oybirliğiyle iptal etti. Uzun gerekçesinin özeti şu:

“Hiçbir yetki sınırsız değildir ve sınırsız kullanılamaz.”

Prof. Ilya Somin yazısında şöyle diyor:

“Karar, kuvvetler ayrılığı ilkesinin ve daha geniş bir anlamda, Amerika’da hukukun üstünlüğünün zaferidir…

Önemli hukuki kurallar net bir şekilde belirtilmeli ve bir kişinin keyfine göre ânında değiştirilememelidir. Trump’ın sınırsız tarife yetkisi iddiası ve tarifeleri uygulayıp kaldırmadaki sürekli dalgalanmaları, bu ilkeye açık bir saldırıdır…

Böyle bir tek adam yönetimi, hukuk devletine zarar verir. Yatırımcıların ve işletmelerin plan yapması için ihtiyaç duyduğu istikrarlı hukuki ortamın önemini söylemeye bile gerek yok.”

‘EN İYİ YARGIÇ’

Trump, yakın zamana kadar beraber çalıştığı muhafazakâr hukukçuların “Federalist Dernek” adlı kuruluşuna karşı da tavır almış; boyun eğmiyorlar diye! Bunlardan Leonard Leo’nun “Amerikan nefret eden bir adam” olduğunu söylüyor!

Muhalifler zaten hain… Amerika’yı sevmenin göstergesi, Trump’ı desteklemek.

Wall Street Journal, Trump’ın yargıçlarla kavgasını anlatan makalesinde şu tespiti yaptı:

“Trump’ın dünyasında iyi yargıç, her zaman onun lehine karar veren yargıçtır.” (30 Mayıs)

Amerika’da boyun eğen bir yargı olsaydı, Trump’ın ihtirasları frenlenebilir miydi?!.

SİYASİ İHTİRAS

Merhum Ali Fuat Başgil’in dediği gibi:

“Siyaset insan ihtiraslarının en çok kabardığı bir sahadır. Her kanundan çok anayasanın kabaran ihtiraslara rol oynama imkanını vermeyecek bir mükemmellikte olması lazımdır.” (Vatan, 29 Ocak 1949)

Bizde ilk dört maddede ihtilaf yok. Dikkat kesilmemiz gereken temel ilke kuvvetler ayrılığıdır. ‘Darbe anayasası’ falan gibi siyasi sloganların kuvvetler ayrılığı, yargı bağımsızlığı, denetim ve denge gibi temel prensipleri unutturması fevkalade yanlış olur.

Hiç unutmayalım, kuvvetler ayrılığı yoksa, anayasa yoktur. 

Turkey has been regressing in terms of separation of powers for ten years. Since the Presidential System gives the authority to appoint the members of the HSK to the party president and his parliamentary group, there has been a serious shift from the principle of separation of powers to the principle of unity of powers.

When the separation of powers is damaged in this way, the independence of the judiciary also loses altitude in a serious way.

Trump also emulates this.

The late Burhan Kuzu said, “poor Obama.” Indeed, Trump seems “poor” next to the powers and political power of the President of the Republic of Turkey in the Presidential System.

He cannot change the US Constitution. He cannot remove any judges and transfer them to other places. He only tries to influence the retiring judges by appointing “partisan judges” and by reprimanding the current independent judges…

JUDICIARY IN AMERICA

During Trump's political lifetime, only two Supreme Court justices are old enough to retire: Samuel Alito (75) and Clarence Thomas (76).

Those concerned about the law want these two judges to continue in office because they fear that Trump will appoint “partisan judges” to replace them if they retire.

The Supreme Court is dominated by conservative justices but they act independently. Trump-appointed justices rejected his objection to the 2020 election.

During his second term, an independent judiciary ruled to stay the execution of Trump's Executive Order 22.

Neil Gorsuch, one of the judges appointed by Trump, gave the following answer to a question during questioning in the Senate:

“Separation of powers!... If the powers are mixed and united, the tyranny that our founding fathers feared will emerge!” (March 21, 2017)

In the American system, all appointments of the President are subject to such legislative control. In our Presidential system, the “Gazi Assembly” was not given this control authority.

LIMITS OF AUTHORITIES

Finally, the courts annulled Trump's customs decisions called 'tariffs'. And Cato Institute law professor Ilya Somin wrote an article in The Atlantic magazine. The title is:

“The triumph of separation of powers!”

The International Emergency Economic Powers Act, passed in the United States last year, gave the President new powers in the field of foreign trade. Trump made his famous customs decisions based on it.

However, following the lawsuit filed, the US Court of Foreign Trade unanimously overturned Trump’s decision. The summary of its long reasoning is as follows:

“No authority is unlimited and cannot be used without limits.”

Prof. Ilya Somin says in his article:

“The decision is a triumph of the separation of powers and, more broadly, the rule of law in America…

Important legal rules must be clearly stated and cannot be changed on the fly at the whim of one person. Trump’s claim of unlimited tariff authority and his constant fluctuations in imposing and removing tariffs are a clear assault on this principle…

"Such one-man rule undermines the rule of law. It goes without saying that a stable legal environment is essential for investors and businesses to make plans."

'THE BEST JUDGE'

Trump has also taken a stance against the conservative legal organization he worked with until recently, called the "Federalist Association"; because they do not bow down! He says that one of them, Leonard Leo, is "a man who hates America"!

The opposition is already traitors… Supporting Trump is a sign of loving America.

The Wall Street Journal made the following observation in its article about Trump's fight with the judges:

“In Trump’s world, the good judge is always the one who rules in his favor.” (May 30)

If there was a submissive judiciary in America, could Trump's ambitions be curbed?!

POLITICAL AMBITION

As the late Ali Fuat Başgil said:

"Politics is a field where human passions are most swollen. More than any law, the constitution must be of such perfection that it will not allow the swollen passions to play a role." (Vatan, January 29, 1949)

There is no dispute in our opinion on the first four articles. The fundamental principle that we must pay attention to is the separation of powers. It would be extremely wrong for political slogans such as 'coup constitution' to make us forget fundamental principles such as the separation of powers, judicial independence, checks and balances.

Let us never forget that if there is no separation of powers, there is no constitution.