Seçim sathı mailinde Türkiye siyaseti bir kez daha Kürt yokuşunda tökezlerken, Ankara kanlı patinajlar yaptığı “terörle mücadele” stratejisine Suriye ve Irak’ı ortak etmek için bütün kapıları zorluyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, NATO’nun genişlemesi konusunda ittifakın minnet duygusunu, Kürtler aleyhine bir alacağa çevirmeye çalışıyor. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın Washington’daki temaslarının kritik başlıklarından biri güney sınırlarında tampon bölge hedefini mümkün kılacak kırılmalar yakalamaktı. Beri tarafta Şam’ın Türk askerinin çekilmesi şartının arkasından dolanacak bir normalleşme için Suriye lideri Beşşar el Esad’ı ikna yolları aranıyor. Son ayların en dikkat çekici mesaisi Irak tarafında verildi. Erbil ve Bağdat’a Dışişleri, Savunma, Genelkurmay ve MİT’ten ikili-üçlü çıkarmalar yapıldı. Nihayetinde 19 Aralık 2023’te Ankara’da yapılan güvenlik zirvesinin devamı 14 Mart’ta Bağdat’ta gerçekleşti. Fidan ve Kalın’ın yanı sıra Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve İçişleri Bakan Yardımcısı Münir Karaloğlu da katıldı. Masanın diğer tarafında Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Savunma Bakanı Muhammed el Abbasi, Ulusal Güvenlik Müsteşarı Kasım el Araci, Haşd’uş Şaabi Heyeti Başkanı Falih el Feyyad, Kürdistan İçişleri Bakanı Rebwar Ahmet ve ismi paylaşılmayan Irak Muhaberat Müsteşarı vardı.
Yedi maddelik ortak bildirinin can alıcı noktalarını tek cümleye sığdırırsak; iki ülke arasında terörle mücadele, ticaret, tarım, enerji, su, sağlık ve ulaştırma alanlarında eşgüdümlü, düzenli ve sonuç odaklı çalışacak ortak daimi komitelerin ihdası kararlaştırıldı. Komitelerin bakanlar düzeyinde olması bekleniyor.
Türkiye’de heyecan yaratan maddeyi aynen aktarayım: “Taraflar PKK'nın Türkiye ve Irak için güvenlik tehdidi teşkil ettiğinin altını çizmişler ve söz konusu örgütün Irak topraklarında mevcudiyet göstermesinin Irak Anayasası'nı ihlal ettiği anlamına geldiğini kayda geçirmişlerdir. Türkiye, Irak Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından PKK'nın Irak’ta yasaklı bir örgüt olduğu yönünde alınan kararı memnuniyetle karşılamıştır. Taraflar, Irak topraklarını kullanarak Türkiye'yi hedef alan örgüt ve uzantılarına yönelik alınması gereken önlemler konusunu istişare etmişlerdir.”
Taraflar Erdoğan’ın nisanda hedeflenen Bağdat ziyaretine kadar stratejik ortaklığın çerçevesini çizecek bir mutabakat zaptı hazırlayacak. Irak’la pek çok konuda kavgalı hale gelen ve neredeyse ‘istenmeyen lider’ konumuna düşen Erdoğan’ın son ziyareti 12 yıl önceydi.
***
Erdoğan malum Suriye’den Irak’a bütün sınır boyunca 30-40 km derinliğinde güvenli ya da tampon bölge oluşturma hedefini dilinden düşürmüyor.
Hesap şu: 30-40 kilometrelik bir alanda güvenlik koridoru oluşursa, obüs toplarıyla etki alanı 60 kilometrelik derinlik kazanır. Böylece bu menzilde PKK barınamaz hale gelir.
Fakat tamponu kendi imkân ve kapasitesiyle kurması mümkün değil. Suriye tarafındaki denklemi bir kenara bırakıp Irak tarafına bakarsak; 2019’dan beri devam eden Pençe operasyonlar serisi askeri üslenme, gözetleme ve kontrol noktalarının artırılmasıyla PKK’nin hareket kabiliyetini biraz sınırladı. Ama sonuç, ilan edilen hedeflerin uzağında. İlk kez kış koşullarında erişimi çok zor tepelerde asker tutma stratejisi denendi ve ağır kayıplar verildi. Dağlık coğrafya alan hakimiyetinin önündeki en mühim engel. Irak İçişleri Bakanı Abdülemir Şemmari’ye göre Türkiye sınırdan 15-20 km derinliğindeki alanları kontrol ediyor. Fakat PKK’nin Türkiye-Irak ve İran-Irak sınırları boyunca 200 km’yi aşan bir alana yayılmış farklı dağ silsileleri üzerindeki kamp alanlarını ortadan kaldırmak ya da aralarındaki bağlantıları kesmek çok büyük bir iddia. Bu iddia potansiyel olarak Türkiye’nin bütün enerjisini tüketecek askeri harcamaları, çok büyük ölçekte askeri sevkiyat ve yığınağı, yıllarca sahada kalacak olmanın maliyetlerini, tahminlerin ötesinde insani kayıpları, bölgede kazanılacak yeni düşmanlıkları da içeriyor. Ayrıca bölgede binlerce köy ve yerleşim merkezinin savaş alanına dönmesi anlamına geliyor. Halihazırda boşalan köylerin sayısı 600’ün üzerinde. İçeride herkese kazandıracak demokratik çözümü reddeden ırkçı kibir ve siyasi bağnazlık yüzünden ülke bu korkunç yola itiliyor.
SİHA teknolojisi, sahadaki casusluk ağı ile Erbil yönetiminin işbirliği sayesinde takip ve vurma menzili genişliyor. Fakat buna paralel olarak PKK bir yandan klasik kamp düzeninden çıkıyor ve karşı stratejiler geliştiriyor, diğer yandan örgüt güneydeki alan ve şehirlere kayıyor. Bu durum Ankara’yı hem Kürdistan’ın iki yakasını yani KDP ile birlikte KYB’yi kendi hedeflerine göre hizalamaya hem de Bağdat’taki aktörleri ortak etmeye itiyor. Ankara Erbil ve Bağdat’taki görüşmelerde Süleymaniye, Kerkük, Mahmur, Musul ve Şengal yayındaki artan PKK varlığına işaret ederek “Benim savaşıma ortak olmak zorundasınız” diyor.
***
Peki taraflardan tam olarak ne isteniyor? Detaylar paylaşılmasa da demeçler ve sızdırılan bilgilerden hareketle bazı çıkarımlarda bulunmak mümkün:
- KDP’den Peşmerge güçlerini PKK’nin manevra alanını daraltacak şekilde konuşlandırması, Suriye ile geçişleri kapatmak için etkili önlemler alması ve PKK unsurlarına karşı daha fazla istihbarat desteği vermesi isteniyor. Fakat bu 1990’lardaki Kürtler arası savaşa dönülmesi riskini doğuruyor ki KDP lideri Mesut Barzani’nin meşhur sözü olası direnç noktasına işaret ediyor: “Bir daha Brakuji’ye izin vermeyeceğim.”
- Yaptırım ve tehditlerle üzerinde baskı kurulan KYB’nin PKK ile ilişkileri kesmesi, karşı önlemler alması ve MİT’le işbirliğine girmesi talep ediliyor. Ayrıca ABD’nin yönlendirmesiyle KYB’nin terörle mücadele birimi ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında kurulan ilişkinin bitirilmesi isteniyor. KYB’nin kafasına vurma siyasetinin bu partiyi daha fazla İran’ın oyununa ittiğini gördüler ve şimdi havuç-sopa taktiği güdüyorlar. Ama madalyonun öteki yüzündeki “merhametli çözüm” o kadar müşfik değil. Süleymaniye kalkış ve inişli uçaklara Türk hava sahası hala kapalı. Muhataplıkta ambargo var. Fidan, MİT Başkanı iken görüştüğü Bafıl Talabani’nin baş başa verip çözüm bulma teklifini “Benimle değil MİT ile muhatap olacaksın” diyerek geri çeviriyor. Tabii Kürdistan Başbakan Yardımcısı Kubat Talabani, KYB kökenli eski Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih ve halefi Abdüllatif Reşid üzerinden mesajlar gönderiyorlar. Bir de KDP ile KYB arasındaki sorunlar halledilirse Süleymaniye’nin İran’dan uzaklaşacağı değerlendirmesi öne çıkıyor. O yüzden Erdoğan’ın Kürdistan Başkanı Neçirvan Barzani’ye “Talabani’yle sorunlarınızı halledin” diye telkinde bulunduğu aktarılıyor.
- IŞİD’le savaştan beri Kerkük, Musul ve Şengal’de etkisini artıran Haşd’uş Şaabi’den de Türkiye’ye karşı tutumunu değiştirmesi ve işbirliğine girmesi bekleniyor. Erdoğan ve ekibi Musul’un kurtarılması operasyonları sırasında Haşd’uş Şaabi’yi İran güdümlü terör örgütü olarak ağzına dolamıştı. Haşd’uş Şaabi bağlantılı gruplar defalarca Başika üssüne saldırıda bulundu. İran destekli grupların direncini kırmak için Feyyad’ı yakın plana aldılar. Haşd’uş Şaabi, IŞİD’le savaşta Şengal Direniş Güçleri’ne (YBŞ) destek de verdi.
- Irak sınır muhafızlarından daha yaygın bir konuşlanma bekleniyor. Bağdat-Tahran güvenlik anlaşması çerçevesinde İran-Kürdistan sınırlarını kapatmaya yönelik adımlar kuzey için de örnek teşkil ediyor. Ama coğrafyanın koşulları çok sert ve sınırları kapatmak Irak’ın boyunu aşan bir mesele. Güvenlik söz konusu olduğunda Irak kendi yırtıklarını doğru düzgün dikecek durumda değil. Ayrıca merkezi hükümetten Kerkük’te önlem alması, Şengal’de PKK ilintili YBŞ’nin tasfiye edilmesi talep ediliyor. YBŞ bir dönem hükümetten maaş aldı. Ankara bu sayfanın tamamen kapanmasını istiyor.
Ankara öteden beri askeri operasyonlara eleştiri geldiğinde “Sen yapamayacaksan ben yaparım” diye tersliyor.
Şimdi Irak hükümetinin tutumundaki dönüşüm PKK’nin yasaklı örgüt sayılmasında kendini gösteriyor. Şii grupların çatı yapılanması olan Koordinasyon Çerçevesi’nden bir lider, Şark’ul Evsat’a, “Bağdat ve Ankara, PKK’nın tehlikeleri konusunda ortak algıya ulaştı” demiş. PKK’nin Bağdat’la ilişkileri fena değildi. Bazı sivil örgütler üzerinden yürütülen çalışmalar da yasal çerçevede ele alınıyordu. Yasaklı örgüt ifadesi ‘terör örgütü’ nitelemesini karşılamıyor. Pratikte bunun ne tür önlemlerle karşılık bulacağı önemli.
***
Türkiye’nin askeri operasyonlarını egemenlik ve toprak bütünlüğünün ihlali olarak gören Bağdat’ın işbirliğinden yana müzakereye girmesi birkaç faktörle açıklanabilir. Her şeyden önce Erdoğan’ın elinde hem bel bükücü hem de ayartıcı bazı kartlar var. Bir kere terörle mücadele ile ticari-iktisadi dosyaları aynı pakete koyuyor. Havuçlar ve sopalar aynı sepette.
- Paris’teki tahkimin Türkiye’yi tazminata mahkûm etmesinin ardından Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattı’nın vanasını kapattı. Sevkiyatı yeniden başlatmak için “Tazminatı unutun” demekle kalmıyor, 'biz kuzeyden siz güneyden... Askeri operasyonlarımıza ortak olacaksınız' diyor. Vananın kapalı kalması Kürdistan’ın belini de kırıyor.
- Paketteki ‘su’ en hayati mesele. Dicle ve Fırat’ın suları kuraklık mevsimlerinde kriz yaratıyor. Suyun paylaşımı, su kanallarının ıslahı, yeni sulama teknikleri, kısaca ortak su yönetimi şart. Erdoğan bir ‘su çarı’ atadı, güya komiteler kuruldu lakin arpa boyu yol alınamadı.
- Bir de Kalkınma Yolu Projesi var. Türk heyeti Bağdat’taki görüşmelerde otoyol ve tren yolunu da içeren bu koridorun hayata geçirilmesi için PKK’nin tehdit olmaktan çıkarılması gerektiğini söylüyor. Basra’daki Fav limanından Bağdat ve Musul’u geçip Türkiye, Suriye, Irak üçgeninin dibindeki Ovaköy’den Türkiye’ye geçecek yol, paketin ‘kazan-kazan’ denklemindeki en önemli başlık. 1200 km’lik hat Körfez’in yükünü de taşıyacak. Haliyle Irak’ın güney komşularının bundan çıkarı büyük. İran’ın güney-kuzey koridor planına alternatif olduğu için Tahran rahatsız. Proje Bağdat’ta çelme yerse bunda İran etkisi aranabilir. Yeni koridorda Kürtler için denklem ‘kazan-kaybet’e dönüşebilir. Ovaköy Kürdistan’ın en önemli gelir kapısı Habur’un önemini düşüreceği için Kürdistan’daki aktörler tedirgin. Ovaköy’de Kürdistan’ın rolünün ne olacağı belirsiz. Ovaköy, Habur’dan 10 km ötede. Habur’u esas alıp mevcut altyapıyı genişleterek koridoru buradan kurabilirler ama bunu aynı zamanda bir güvenlik koridoruna dönüştürme, Suriye-Irak arasında geçişleri kesme, Kürdistan’ı sık boğaz etme ve Irak merkezi hükümetinin kontrolünü kuzeye taşıma niyeti barındırdığı için Ovaköy’de ısrar ediyorlar.
Bağdat açısından Türkiye ile yakınlaşmayı teşvik eden faktör 1990’dan beri merkezin kontrolünde olmayan Kürdistan bölgesinde merkezin etkisini artırmaya yarayacak bir işbirliği modelinin oluşmasıdır.
Burada ABD’nin tutumu da önemli. Amerikalılar Bağdat’taki siyasi denklemin korunması açısından Kürdistan’ın hırpalanmasını istemiyor. Fakat Türkiye’nin Irak’ta İran’ın önünü kesecek güç olması yönündeki teklifler güncelleniyor. Malum ABD üzerinde Irak’tan çekilme baskısı artıyor. ABD yarın bir gün muharip güçlerini çekerse NATO müttefiki Türkiye’nin Amerikan çıkarlarına gardiyanlık yapması beklenir. Bağdat’ta İran’ı dengelemek isteyen aktörler de meseleye bu açıdan bakıyor. Ulaşım koridoru planında Kürtler de bir şekilde memnun edilirse İran’ın etkisini kıracak bir proje olarak ABD’den de teveccüh görebilir. ABD, Suriye’de SDG’ye verdikleri desteğe karşı itirazlarını geriletmek için Irak tarafında PKK’ye karşı operasyonlara ses çıkarmıyor.
***
Erbil, Süleymaniye ve Bağdat’ın tampon bölge planına beklendiği şekliyle ortak olması çok şişirilmiş bir beklenti. Fakat Erdoğan pratikten yoksun olsa da ortak bir metin elde ederse bunu askeri operasyonları genişletmek için tepe tepe kullanabilir. Herkesi bu belgeyle susturabilir. Türkiye 2019'da Pençe ile Hakurk’da, 2020’de Pençe-Kaplan ile Haftanin’de, 2021’de Pençe-Şimşek ve Pençe-Yıldırım ile Metina, Zap ve Avaşin-Basyan bölgelerinde harekâtlar yürüttü. Nisan 2022’den beri Pençe-Kilit ile Metina, Zap ve Avaşin-Basyan’da kontrol ağını büyütmeye çalışıyor. “Ortaklık kurulur da başarı elde edilirse Türkiye’nin Irak’ta kalmasına gerek olmaz” denildiğini de duyuyoruz. Fakat Bağdat’ta inanan çıkar mı, sanmam.
Erdoğan her halükârda yaza doğru büyük bir operasyon için start vereceğe benziyor. Komutanların sınırdaki birlikleri ziyaretleri buna işaret ediyor. Pençe-Kilit Operasyonu’nu kilitlemekten söz ediyorlar. Defalarca çiğnenmiş yolu bir kez daha yürümek neyi değiştirir, o da ayrı bir konu. Baskı stratejisi PKK’nin silah bırakmasını temin eder mi? Bu noktada Murat Karayılan’ın Newroz’da yazılı olarak duyurmaktan söz ettiği müjde merak konusu oldu. Ortalık silah bırakmaktan tek taraflı ateşkese, SİHA’lara karşı yeni silahlardan serhildana varan spekülasyonlardan geçilmiyor.
Erdoğan’ın ziyaretine kadar stratejik çerçeve anlaşmasının çıkıp çıkmayacağını bekleyip göreceğiz. Unutulmaması gereken nokta; Bağdat’ta siyaset yekpare değil. Farklı bileşenler üzerinde duran hükümet kırılgan ve edilgen. Yürütmenin iradesi mutlak sayılmaz. Taahhütler ile pratikler arasındaki uyumsuzluk giderilemeyebilir. Genelde komiteler kurulur ve kurulduğu masada kalır. Anlaşmalar da öyle. O yüzden mutabakatların gerçek değeri göreceli olabilir. Kuşkusuz Irak’ın PKK’ye yönelik yeni tutumu seçim havasındaki sokaklarda iktidar lehine toz kaldırıyor. Eski Bağdat Büyükelçisi Fatih Yıldız, X platformunda Bağdat’ın ‘yasaklı örgüt’ tanımını ‘tarihi karar’ olarak niteleyip “PKK’ya büyük bir darbedir” diye yazdı.
Her şey bu kadar net olmayabilir. Dicle’de batan güneş ile doğan güneş aynı olmaz. Hep derim, Orta Doğu’nun akşamı sabahını tutmaz. Bu ülke milliyetçi zehirlenmenin etkisinden çıkmak, siyaset simsarları ve savaş baronlarının çıkarlarına göre hizalanmaktan kurtulmak zorunda. Suriye ve Irak’ta tampon ısrarı sadece kötülük sarmalının, şiddet döngüsünün ve çözümsüzlüğün büyümesine yaradı, başka bir şeye değil.
While Turkish politics is once again stumbling on the Kurdish slope on the electoral stage, Ankara is pushing all doors to make Syria and Iraq share in its bloody skid of "fighting terrorism" strategy. President Tayyip Erdoğan is trying to turn the alliance's gratitude towards NATO expansion into a debt against the Kurds. One of the critical topics of the contacts of Foreign Minister Hakan Fidan and MİT President İbrahim Kalın in Washington was to find breaks that would make the buffer zone goal possible on the southern borders. On the other hand, ways are being sought to persuade Syrian leader Bashar al-Assad for a normalization that would follow Damascus' condition for the withdrawal of Turkish troops. The most remarkable work of recent months was done on the Iraqi side. There were double-triple landings in Erbil and Baghdad from the Ministry of Foreign Affairs, Defense, General Staff and MİT. Ultimately, the continuation of the security summit held in Ankara on December 19, 2023 took place in Baghdad on March 14. In addition to Fidan and Kalın, Minister of National Defense Yaşar Güler and Deputy Minister of Internal Affairs Münir Karaloğlu also attended. On the other side of the table were Minister of Foreign Affairs Fuad Hussein, Minister of Defense Mohammed al-Abbasi, Undersecretary of National Security Kasim al-Araji, Head of Hashd al-Shaabi Delegation Falih al-Fayyad, Kurdistan Minister of Internal Affairs Rebwar Ahmet and Iraqi Undersecretary of Communications, whose name was not shared.
If we condense the crucial points of the seven-article joint declaration into one sentence; It was decided to establish joint standing committees between the two countries that will work in a coordinated, regular and result-oriented manner in the fields of counter-terrorism, trade, agriculture, energy, water, health and transportation. The committees are expected to be at ministerial level.
Let me quote verbatim the article that created excitement in Turkey: “The parties underlined that the PKK poses a security threat to Turkey and Iraq and noted that the presence of the said organization on Iraqi territory means that it violates the Iraqi Constitution. Turkey welcomed the decision taken by the Iraqi National Security Council that the PKK is a banned organization in Iraq. "The parties consulted on the measures to be taken against the organizations and their extensions that target Turkey using Iraqi territory."
The parties will prepare a memorandum of understanding that will outline the strategic partnership until Erdoğan's planned visit to Baghdad in April. The last visit of Erdoğan, who became at odds with Iraq on many issues and almost became an 'unwanted leader', was 12 years ago.
***
Erdogan always talks about his goal of creating a 30-40 km deep safe or buffer zone along the entire border from Syria to Iraq.
The calculation is this: If a security corridor is formed in an area of 30-40 kilometers, the area of effect with howitzer cannons gains a depth of 60 kilometers. Thus, the PKK becomes inhospitable in this range.
However, it is not possible for him to install the buffer with his own means and capacity. If we leave the equation on the Syrian side aside and look at the Iraqi side; The Claw operations series, which has been continuing since 2019, has somewhat limited the PKK's mobility by increasing military bases, surveillance and checkpoints. But the result is far from the declared goals. For the first time, the strategy of keeping soldiers on hills that were very difficult to access in winter conditions was tried and heavy losses were suffered. Mountainous geography is the most important obstacle to domination of the area. According to Iraqi Interior Minister Abdulemir Shammari, Turkey controls areas 15-20 km deep from the border. However, eliminating PKK's camp sites on different mountain ranges spread over an area of more than 200 km along the Turkey-Iraq and Iran-Iraq borders or cutting off the connections between them is a huge claim. This claim also includes military expenditures that will potentially consume all of Turkey's energy, military shipments and build-ups on a very large scale, the costs of staying in the field for years, human losses beyond expectations, and new hostilities that will be won in the region. It also means that thousands of villages and settlements in the region turn into battlefields. The number of villages currently vacated is over 600. The country is being pushed down this terrible path because of racist arrogance and political bigotry that reject the democratic solution that would win for everyone.
Thanks to UCAV technology, the espionage network in the field and the cooperation of the Erbil administration, the tracking and hitting range is expanding. However, in parallel with this, the PKK, on the one hand, is leaving the classical camp order and developing counter strategies, on the other hand, the organization is shifting to the southern areas and cities. This situation pushes Ankara to both align the two sides of Kurdistan, that is, the KDP and the PUK, according to its own goals, and to make the actors in Baghdad partners. During the meetings in Erbil and Baghdad, Ankara points to the increasing PKK presence in Sulaymaniyah, Kirkuk, Makhmur, Mosul and Shengal and says, "You have to be a partner in my war."
***
So what exactly is required from the parties? Although the details are not shared, it is possible to make some inferences based on the statements and leaked information:
- KDP is asked to deploy Peshmerga forces in a way that will narrow the PKK's maneuver area, take effective measures to close the crossings with Syria, and provide more intelligence support against PKK elements. But this poses the risk of returning to the inter-Kurdish war of the 1990s, and the famous words of KDP leader Masoud Barzani indicate the possible point of resistance: “I will not allow Brakuji again.”
- The PUK, which is under pressure with sanctions and threats, is requested to cut off relations with the PKK, take countermeasures and cooperate with the MİT. In addition, they want to end the relationship established between the PUK's anti-terrorism unit and the Syrian Democratic Forces (SDF), under the guidance of the USA. They saw that the policy of hitting PUK on the head pushed this party further into Iran's game, and now they are pursuing carrot-and-stick tactics. But the “compassionate solution” on the other side of the coin is not so compassionate. Turkish airspace is still closed to planes taking off and landing in Sulaymaniyah. There is an embargo on the business partner. Fidan rejects the offer of Bafıl Talabani, whom he met while he was the head of MİT, to find a solution by saying, "You will be dealing with MİT, not me." Of course, they are sending messages through Kurdistan Deputy Prime Minister Kubat Talabani, PUK-origin former Iraqi President Barhem Salih and his successor Abdüllatif Rashid. Also, the assessment that Sulaymaniyah will move away from Iran if the problems between KDP and PUK are resolved comes to the fore. That's why it is reported that Erdogan suggested to Kurdistan President Nechirvan Barzani, "Solve your problems with Talabani."
- Hashd al-Shaabi, which has increased its influence in Kirkuk, Mosul and Shengal since the war with ISIS, is also expected to change its attitude towards Turkey and cooperate. Erdoğan and his team labeled Hashd al-Shaabi as an Iranian-controlled terrorist organization during the operations to liberate Mosul. Groups affiliated with Hashd al-Shaabi have repeatedly attacked the Bashiqa base. They kept Feyyad in close proximity to break the resistance of Iranian-backed groups. Hashd al-Shaabi also supported the Shingal Resistance Forces (YBŞ) in the war against ISIS.
- A more widespread deployment of Iraqi border guards is expected. The steps to close the Iran-Kurdistan borders within the framework of the Baghdad-Tehran security agreement also set an example for the north. But the geographical conditions are very harsh and closing the borders is a matter beyond Iraq's ability. When it comes to security, Iraq is not in a position to properly sew its own tears. In addition, the central government is requested to take precautions in Kirkuk and liquidate the PKK-related YBŞ in Shengal. YBŞ received salaries from the government for a while. Ankara wants this page to be closed completely.
Ankara has always said "If you can't do it, I will do it" when criticism comes to military operations.
Now, the transformation in the Iraqi government's attitude manifests itself in the PKK being considered a banned organization. A leader from the Coordination Framework, the umbrella organization of Shiite groups, told Sharq'ul Evsat, "Baghdad and Ankara have reached a common perception about the dangers of the PKK." PKK's relations with Baghdad were not bad. Work carried out through some civil organizations was also handled within the legal framework. The term banned organization does not meet the definition of 'terrorist organisation'. It is important what kind of measures this will respond to in practice.
***
Baghdad's entry into negotiations in favor of cooperation, which sees Turkey's military operations as a violation of sovereignty and territorial integrity, can be explained by several factors. First of all, Erdoğan has some damaging and seductive cards in his hands. First of all, it puts the fight against terrorism and commercial-economic files in the same package. Carrots and sticks are in the same basket.
- He closed the valve of the Kirkuk-Yumurtalık Oil Pipeline after the arbitration in Paris sentenced Turkey to compensation. To restart the shipment, he not only says "Forget about compensation", but also says 'we from the north, you from the south... You will be a partner in our military operations'. The fact that the valve remains closed breaks Kurdistan's back.
- The 'water' in the package is the most vital issue. The waters of the Tigris and Euphrates create crises during drought seasons. Sharing of water, improvement of water channels, new irrigation techniques, in short, joint water management are essential. Erdoğan appointed a 'water czar', committees were supposedly established, but no progress was made.
- There is also the Development Road Project. During the talks in Baghdad, the Turkish delegation says that the PKK must be removed from being a threat in order to realize this corridor, which also includes the highway and railway. The road that will pass from the Fav port in Basra, past Baghdad and Mosul, and from Ovaköy at the bottom of the Turkey, Syria, Iraq triangle to Turkey, is the most important title in the 'win-win' equation of the package. The 1200 km line will also carry the burden of the Gulf. Naturally, Iraq's southern neighbors benefit greatly from this. Tehran is uncomfortable because it is an alternative to Iran's south-north corridor plan. If the project fails in Baghdad, Iranian influence may be sought. In the new corridor, the equation may turn into a 'win-lose' situation for the Kurds. Actors in Kurdistan are worried because Ovaköy will reduce the importance of Habur, Kurdistan's most important source of income. It is unclear what the role of Kurdistan will be in Ovaköy. Ovaköy is 10 km away from Habur. They can establish the corridor from Habur by expanding the existing infrastructure, but they also insist on Ovaköy because it has the intention of turning it into a security corridor, cutting off the passages between Syria and Iraq, straddling Kurdistan and moving the control of the Iraqi central government to the north.
For Baghdad, the factor that encourages rapprochement with Turkey is the formation of a cooperation model that will increase the influence of the center in the Kurdistan region, which has not been under the control of the center since 1990.
The attitude of the USA is also important here. Americans do not want Kurdistan to be harmed in order to preserve the political equation in Baghdad. However, proposals for Turkey to be the power to block Iran in Iraq are being updated. As it is known, the pressure on the USA to withdraw from Iraq is increasing. If the USA withdraws its combat forces one day, NATO ally Turkey is expected to guard American interests. Actors in Baghdad who want to balance Iran also look at the issue from this perspective. If the Kurds are somehow satisfied with the transportation corridor plan, it may also receive favor from the USA as a project that will break Iran's influence. The USA remains silent on the operations against the PKK on the Iraqi side in order to reduce their objections to their support for the SDF in Syria.
***
Erbil, Sulaymaniyah and Baghdad's participation in the buffer zone plan as expected is a very inflated expectation. But even if Erdogan lacks practice, if he obtains a common text, he can use it to expand military operations. He can silence everyone with this document. Turkey carried out operations in Hakurk with Claw in 2019, in Haftanin with Pence-Kaplan in 2020, and in Metina, Zap and Avaşin-Basyan regions with Claw-Şimşek and Claw-Yıldırım in 2021. Since April 2022, Claw-Kilit and Metina have been trying to expand their control network in Zap and Avaşin-Basyan. We also hear it said, "If the partnership is established and success is achieved, there will be no need for Turkey to stay in Iraq." But I don't think there will be any believers in Baghdad.
In any case, it looks like Erdogan will launch a major operation towards the summer. The commanders' visits to the troops on the border indicate this. They're talking about locking down Operation Claw-Lock. What difference will it make to walk the path that has been trodden many times once again? That is another matter. Will the pressure strategy ensure that the PKK lays down its arms? At this point, the good news that Murat Karayılan talked about announcing in writing on Newroz became a matter of curiosity. There is a lot of speculation, ranging from disarmament to unilateral ceasefire, from new weapons against UAVs to serhildan.
We will wait and see whether the strategic framework agreement will be reached before Erdogan's visit. The point to remember is; Politics in Baghdad is not monolithic. The government, which stands on different components, is fragile and passive. The will of the executive is not considered absolute. The mismatch between commitments and practices may not be resolved. Generally, committees are established and remain at the table where they were established. So are agreements. Therefore, the real value of consensuses may be relative. Undoubtedly, Iraq's new attitude towards the PKK is raising dust in favor of the government in the election atmosphere. Former Baghdad Ambassador Fatih Yıldız described Baghdad's definition of 'banned organization' as a 'historic decision' and wrote, "It is a big blow to the PKK" on the X platform.
Things may not be so clear. The sun setting and the sun rising in the Tigris are not the same. I always say that the evening in the Middle East does not last as long as the morning. This country has to get out of the influence of nationalist poisoning and get rid of being aligned with the interests of political brokers and war barons. The insistence on buffers in Syria and Iraq only served to increase the spiral of evil, the cycle of violence and deadlock, nothing else.
