Perşembe günü Bağdat'ta gerçekleşen Türkiye-Irak güvenlik zirvesinden sonra yayımlanan ortak sonuç bildirgesi ile iki ülke arasında yeni bir dönemin kapıları açıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ramazan sonrası Irak'a ziyareti ile ikili ilişkilerde "bir sıçrama" sağlanacağının vurgulandığı bildirgede ilişkilerin tüm yönleriyle "stratejik bir çerçeveye" oturtulmasına karar verildi. Bu amaçla terörle mücadele, ticaret, tarım, enerji, su, sağlık ve ulaştırma alanlarında Ortak Daimî Komiteler ihdas ediliyor. Daha önemlisi, PKK'nın Türkiye ve Irak için ortak güvenlik tehdidi olduğunda uzlaşılarak Irak Ulusal Güvenlik Konseyi bu örgütü "yasaklı örgüt" olarak nitelemekte. Bu noktaya gelinmesi için geçtiğimiz aylarda Dışişleri Bakanı Fidan, MİT Başkanı Kalın ve Milli Savunma Bakanı Güler, Iraklı muhataplarıyla yoğun bir çalışma temposu yürüttü. PKK ile mücadele için uzun yıllardır Ankara, Bağdat ile görüşüyor. Geçmişte birçok kez uzlaşmaya varılmıştı. Bu defa PKK ile mücadelede ve ikili işbirliklerinde yeni bir dönem olarak nitelenecek farklı hususun ne olduğu sorusu akla geliyor.

***

İkili ilişkilerde yeni bir döneme geçişte üç hususun öne çıktığını söyleyebilirim:

1- Pençe-Kilit Harekâtı bölgesinde Kasım-Aralık-Ocak aylarında gerçekleşen PKK saldırılarından sonra Ankara, terörle mücadelede başka bir safhaya geçiyor. Bağdat ile ortak harekât merkezi kurulmasının yanı sıra 30-40 km derinliğinde güvenlik koridoru oluşturuyor. Yine Ankara, PKK'ya desteğini kesmesi için KYB ve Bafel Talabani üzerindeki baskısını da artırıyor.

Bu gidişat hem Bağdat'ın Irak genelindeki gücünü artıracak hem de PKK'nın ülke güvenliğini tehdit etmesi engellenecektir.

2- Basra'daki Faw Limanı'ndan Ovaköy'e kadar uzanan (1200 kilometrelik demiryolu ve otoyol) "Kalkınma Yolu" projesi ikili ekonomik ilişkilerde önemli bir "sıçramaya" karşılık geliyor. Bu yolun güvenliği için Metine ve Gara bölgeleri başta olmak üzere Irak'taki PKK varlığının temizlenmesi gerekiyor. Kızıldeniz'deki istikrarsız ve güvensiz ortam düşünüldüğünde bu proje Asya-Avrupa mal aktarımında önem kazanıyor.

3- Son dönemde Irak hükümeti ABD'nin çekilmesi yönündeki gündemini yoğunlaştırdı. Washington'ın Irak'tan çekilmesi Suriye'de de kalmasını imkansız kılacağı için böylesi bir hızlı karar alınması beklenmiyor. Yine de ABD karar alıcılarının önümüzdeki 1-2 yıllık sürede, özellikle Trump'ın başkan seçilmesi durumunda, Irak ve Suriye'den çekilmeyi bir seçenek olarak tartıştıkları medyaya yansıdı.

İşte olası ABD sonrası dönemde ağır İran nüfuzunu dengelemek için de Irak'ın Türkiye ile ilişkileri stratejik düzleme oturtma ihtiyacı bulunuyor.

Bunlara Kuzey Irak'tan petrol sevkiyatının yeniden başlaması başta olmak üzere enerji konusu da eklendiğinde "yeni dönem" tanımlaması netleşmekte.

ABD'nin Irak ve Suriye'den çekilmesinin hem bölge jeopolitiği (İsrail'in güvenliği ve İran'ın nüfuzunun genişlemesi) hem de Türkiye-ABD ikili ilişkileri açısından büyük sonuçlar üretmesi beklenir.

***

7 Ekim sonrası yeni bir Ortadoğu'nun şekillendiği üzerine yazılıp çiziliyor. İsrail'in güvenliğinin ne kadar kırılgan olduğunun ortaya çıktığı bir dönemde ABD'nin Ortadoğu'dan çekilmesi pek mantıklı görünmüyor. Çin ve Rusya'nın ilgi duyduğu bölgeden çekilmek ve yine Irak ve Suriye'yi İran etkisine terk etmek Washington'ın tercih edeceği şeyler olmasa gerek. Körfez'i bırakmayacağı aşikâr olan ABD'nin Irak ve Suriye'de yeniden konumlanması söz konusu olabilir. Bu da iki NATO müttefiki Türkiye ve ABD arasında yeni bir birlikte çalışma iradesini gerektirir.

İsveç'in NATO üyeliği ile F-16'ların satışına verilen onaylardan sonra Fidan ve Kalın'ın gerçekleştirdiği Washington ziyaretleri Türk-Amerikan ilişkilerinde son on yılın en olumlu havasını yansıtmakta. Ankara-Bağdat ile Ankara-Washington arasındaki yeni dönem havası da birbirini destekler mahiyette. Önümüzdeki aylarda daha çok Irak ve Suriye konuşacağız.

With the joint final declaration published after the Turkey-Iraq security summit held in Baghdad on Thursday, the doors of a new era were opened between the two countries. In the declaration, it was emphasized that a "leapfrog " would be achieved in bilateral relations with President Erdoğan's visit to Iraq after Ramadan, and it was decided to place all aspects of the relations in a "strategic framework ". 

For this purpose, Joint Standing Committees are being established in the fields of counter-terrorism, trade, agriculture, energy, water, health and transportation. More importantly, it is agreed that the PKK is a common security threat for Turkey and Iraq, and the Iraqi National Security Council defines this organization as a " banned organization ". In order to reach this point, Foreign Minister Fidan, MİT President Kalın and Minister of National Defense Güler worked intensively with their Iraqi counterparts in the past months. Ankara has been negotiating with Baghdad for many years to fight against the PKK. Compromise has been reached many times in the past. This time, the question of what is different that will be described as a new era in the fight against the PKK and bilateral cooperation comes to mind.

***

I can say that three issues stand out in the transition to a new era in bilateral relations: 

1- After the PKK attacks in the Operation Claw-Lock region in November-December-January, Ankara is moving to another phase in the fight against terrorism. In addition to establishing a joint operations center with Baghdad, it creates a 30-40 km deep security corridor. Again, Ankara is increasing its pressure on PUK and Bafel Talabani to stop supporting the PKK. 

This course will both increase Baghdad's power throughout Iraq and prevent the PKK from threatening the country's security. 

2- The " Development Road " project , extending from Faw Port in Basra to Ovaköy (1200 kilometers of railway and highway), corresponds to a significant " leap " in bilateral economic relations. For the security of this road, the PKK presence in Iraq, especially in the Metina and Gara regions, must be cleared. Considering the unstable and insecure environment in the Red Sea, this project gains importance in Asia-Europe goods transfer. 

3- Recently, the Iraqi government has intensified its agenda for the withdrawal of the USA. Such a quick decision is not expected to be taken, as Washington's withdrawal from Iraq would make it impossible for it to remain in Syria. Nevertheless, it was reflected in the media that US decision-makers discussed withdrawing from Iraq and Syria as an option in the next 1-2 years, especially if Trump is elected president. 

In order to balance the heavy Iranian influence in the possible post-US period, Iraq needs to place relations with Turkey on a strategic level. 

When the energy issue, especially the resumption of oil shipments from Northern Iraq, is added to these, the definition of " new era " becomes clear. 

The US withdrawal from Iraq and Syria is expected to produce major consequences for both regional geopolitics (Israel's security and the expansion of Iran's influence) and Turkey-US bilateral relations.

***

It is written and drawn that a new Middle East was shaped after October 7. At a time when it is revealed how fragile Israel's security is, it does not seem logical for the USA to withdraw from the Middle East. Withdrawing from the region in which China and Russia are interested and leaving Iraq and Syria to Iranian influence would not necessarily be what Washington would prefer. The USA, which obviously will not leave the Gulf , may reposition itself in Iraq and Syria . This requires a new will to work together between two NATO allies, Turkey and the USA. Following the approvals given for Sweden's NATO membership and the sale of F-16s, Fidan and Kalın's visits to Washington reflect the most positive atmosphere in Turkish-American relations of the last decade. The new era atmosphere between Ankara-Baghdad and Ankara-Washington also supports each other. We will talk more about Iraq and Syria in the coming months.