Trump çıldırır, yardımcısı JD Vance dengeler diye düşünüyorduk. Tersi oldu.

JD Vance ilk işareti Münih Güvenlik Konferansı’nda verdi. Avrupa ülkelerini ifade özgürlüğünü anlamamakla, seçim yapmayı bilmemekle falan suçladı. Avrupalılar şok oldu.

Vance, Elon Musk’ın eski ortağı Peter Thiel’in adamı ve Thiel-Musk ekibi Avrupa’nın sosyal medyayı regüle eden dijital yasalarına karşı. Bu yasaların X gibi şirketlerin önünü kapattıklarını düşünüyor. Dolayısıyla Vance’in saldırısı ideolojik olduğu kadar kâr odaklıydı da…

***

İkinci büyük skandalı tüm dünya Oval Ofis’te canlı izledi. Trump ve Vance ikilisi Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski’yi kameraların önünde dövmekten beter etti. Ağız dalaşını ilk başlatan ve Zelenski’ye en sert hamleleri yapan Trump’tan önce Vance oldu. Vance, Zelenski’yi propaganda turu yapmak ve bunun için de Beyaz Saray’ı kullanmakla suçladı. Vance, Zelenski’ye “Elinde kartın yok, askerin yok, insanları zorla askere alıyorsun” dedi. Zelenski, Vance’e hiç Ukrayna’ya gelip gelmediğini sordu. Gelmemişti ama önemli değildi! İş rezaletle sonuçlandı. Zelenski apar topar Beyaz Saray’dan ayrıldı.

Hemen İngiltere’de bir Ukrayna konferansı düzenlendi. Bütün Avrupalı liderler Zelenski’ye destek açıkladı. Ancak bu iş ABD olmadan olmayacaktı. ABD Ukrayna’ya tüm yardımları durdurunca durum daha da netleşti.

Zelenski, dolaylı olarak özür diledi, “Trump’ın liderliğinde barış için çalışmaya hazırız” dedi. Utanç verici bir an. Zelenski hem ülkesinin stratejik hammadde rezervlerini ABD ile paylaşacak anlaşmayı imzalıyor hem üstüne üstlük bir de özür diliyor.

***

Yaşananlar Avrupa için bir uyanış anı. Avrupa uzun bir süre sonra karşısındaki dev aynasının çekildiğini gördü. Güvenliği için sırtını yaslayacağı bir ABD şu anda yok. Yeni Amerikan yönetimi böyle bir Avrupa istemiyor, kendi gibi bir Avrupa istiyor. Yani ya Avrupa, Avrupa olmaktan çıkacak ya da silkinip kendine gelecek.

AB Komisyonu Başkanı Von Der Leyen bugünkü AB zirvesi öncesi, AB ülkelerine savunma harcamaları için destek paketi açıkladı. Paket muhtemelen zirvede kabul edilecek. Almanya savunma harcamalarını arttırabilmek için borç freni mekanizmasını reforme etti. Almanya deveye hendek atlatmaktan daha zor bir şeyi başardı demek lazım.

Bu hızlı adımların nedeni Avrupa’nın bir savaşın eşiğinde olduğunu düşünmesi. Avrupa, Putin’in bu durumu bir fırsat olarak da göreceği kanısında.

Rusya’nın uzun süredir stratejik hedefi NATO’yu dağıtmak. Bunun için daha savunmasız Baltık ülkelerinden birini işgal edebilir, ABD 5’inci maddeyi işletmeyince ittifak zaten anlamsızlaşır.

***

Trump-Vance yönetimi neyi öncelediklerini açıkça ortaya koymuşken, Avrupa Rusya’nın bir işgal girişiminde bulunabileceğini düşünüyor. Bu nedenle uzun süredir istenmeyen kişi ilan edilmiş Türkiye, yeniden baş köşede. Türkiye için tarihi bir fırsat ancak Trump’la ilişkilerini riske atma şansı da yok.