ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump yeni görevine çok hevesli, durdurulamaz bir enerji ile başladı. Koltuğa oturmasının daha ilk saatlerinde iki yüzden fazla kararnameyi imzaladı.

“ABD’yi yeniden büyük yapmak” sloganı ile aldığı kararların, ağırlıklı olarak ekonomiyi güçlendirmeye dönük olduğunu görüyoruz. Peki bunu başarabilecek mi? Ayrıntılarını uzmanlarla konuştuğumda ortaya şöyle bir tablo çıkıyor: Kararları birbiriyle tutarlı ve kısa vadede ABD’ye kazanç sağlayacak gibi görünse de Trump uzun vadede kaybedebilir!

Çin’in mütekabiliyeti önemli

Trump’ın ilk imzalarında ‘Çin’e karşı gümrük vergisi’ kararı yoktu ama ekibine çalışma talimatı verdi. Kuvvetle muhtemel Nisan ayında -geçmiş dönemde olduğu gibi- alüminyum ve çeliğe yeni tarifeler gelecek.

Peki Trump bu savaşı niye açıyor? Çünkü bir trilyon doları açan dış ticaret açığını kapatmak istiyor. (2023’te Çin ile ticaretinde 278 milyar dolar, AB ile ticaretinde 201 milyar dolar açık verdi) Tüm ABD’li şirketlerin üretimlerini ülkeye çekerek tabloyu tersine çevirmek istiyor. Tabii burada asıl önemli olan, Çin’in uygulayacağı mütekabiliyet! İzmir Ekonomi Üniversitesi’nden İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Coşkun Küçüközmen ‘Ticaret savaşlarının kazananı olmuyor. Kimin daha az kaybettiğine bakılacak’ diyor.

Tesla’ya rağmen mi?

Trump elektrikli araçlar konusunda Joe Biden’ın iklim krizi ile mücadele için kurduğu ‘teşvik ve sübvansiyon sisteminden vazgeçme’ kararını, en büyük destekçisi ve Tesla araçlarının sahibi Elon Musk’a rağmen yaptığını düşünen varsa yanılıyor. ABD Başkanı bu kararıyla iki şeyi hedefliyor:

1- Krizde olan ABD otomotiv sektörünü kurtarmaya çalışıyor,

2- Yeniden dünyanın en büyük fosil yakıtlarla çalışan araç üretici pozisyonuna geri dönmek istiyor.

Türkiye Elektrikli ve Hibrid Araçlar Derneği Başkanı Berkan Bayram ‘ABD elektrikli araç üretimi yapsa bile, dünyadaki satışının yüzde 40’ının kendisinin dışında olacağına uyandı’ diyor.

Peki bu karardan Elon Musk ve Tesla’sı etkilenecek mi? Etkilenmesi beklenmiyor. Çünkü dünyadaki elektrikli araç satışının sadece yüzde 9’u ABD’de ve zaten en çok satılan iki modelden biri Tesla. Küresel pazarda her üç araçtan biri Tesla.

Malumun ilamı

Elektrikli araç konusunu sadece bir ‘ekonomi meselesi’ olarak gören Trump için, Paris İklim Anlaşması’ndan çekilmesi de tutarlı bir karar ve malumun ilamı. Peki bu karar dünya için bir şey değiştirir mi? Hayır, çünkü zaten diğer ülkeler de üzerlerine düşen sorumluluklarını yerine getirmiyor! Bu karara dönük en büyük endişe, bunun diğer ülkelerde domino etkisi yaratması.

Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği Merkezi’nden Prof. Dr. Levent Kurnaz şu riske dikkat çekiyor: ‘‘Avrupa’da Yeşiller gibi partilerin getirdiği sınırlamalara karşılık, aşırı sağ partiler ‘ekonomimiz güç kaybediyor’ diyerek oylarını artırıyor.’’ Yani sağ partilerin, iklim krizi ile mücadeleyi savunan iktidarlar üzerindeki baskıyı artıracağını söyleyebiliriz.

Melinda-Bill Gates

ABD Başkanı Donald Trump’ın ülkesini Dünya Sağlık Örgütü’nden (DSÖ) çekme kararı, kısa vadede ABD’yi etkilemeyebilir ama uzun vadede – örneğin dünya bir pandemi daha yaşarsa- bu ABD’yi de vurabilir. ABD DSÖ’nün 6,8 milyar dolarlık bütçesinin, 1,2 milyar dolarlık kısmını tek başına karşılıyor. Geçen yıl bu paranın üçte ikisi dünyada temel sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi ve akut acil durumlarla müdahalede kullanıldı. Yüzde 11,7’si ise pandemilerle mücadeleye harcandı. Bu alanlarda bir zafiyet yaşanacağı açık.

Gazi Üniversitesi’nden Prof. Nur Baran Aksakal, bundan sonra ağırlıklı olarak çocuk felci hastalığı için çalışan ve örgüte büyük katkı yapan Melinda ve Bill Gates’in pozisyonunun önemli olacağına dikkat çekiyor. Zira vakıf 830 milyon dolar destek ile Almanya’dan sonra üçüncü sırada geliyor. Elbette ABD’nin yükününün onların sırtına yüklenmesi mümkün değil ama DSÖ’nün yeni bir eylem planı yapması şart.

US President-elect Donald Trump has entered his new role with great enthusiasm and unstoppable energy, signing more than two hundred executive orders in his first hours in office.

We see that the decisions he made with the slogan of “Making the US great again” are mostly aimed at strengthening the economy. Will he be able to do this? When I talk to experts about the details, the following picture emerges: Although his decisions seem consistent with each other and will provide gains for the US in the short term, Trump may lose in the long run!

China’s reciprocity is important

Trump's first signatures did not include a "tariff decision against China" but he instructed his team to work. It is highly likely that in April - as in the past - new tariffs will come to aluminum and steel.

So why is Trump starting this war? Because he wants to close the foreign trade deficit that has opened up to one trillion dollars. (In 2023, he had a deficit of $278 billion in trade with China and $201 billion in trade with the EU) He wants to reverse the situation by drawing all US companies' production to the country. Of course, what is really important here is the reciprocity that China will implement! Prof. Dr. Coşkun Küçüközmen, a faculty member at the Faculty of Business Administration at İzmir University of Economics, says, 'There are no winners in trade wars. It is important to look at who loses less.'

Despite Tesla?

If anyone thinks that Trump made the decision to "abandon the incentive and subsidy system" that Joe Biden established to combat the climate crisis regarding electric vehicles, despite his biggest supporter and Tesla owner Elon Musk, they are wrong. The US President aims to do two things with this decision:

1- The US is trying to save the automotive sector, which is in crisis,

2- It wants to return to its position as the world's largest fossil fuel-powered vehicle manufacturer.

Berkan Bayram, the Chairman of the Turkish Electric and Hybrid Vehicles Association, says, "The US has woken up to the fact that even if it produces electric vehicles, 40 percent of its global sales will be outside of its own country."

So will Elon Musk and Tesla be affected by this decision? It is not expected to be affected. Because only 9 percent of electric vehicle sales in the world are in the US and one of the two best-selling models is Tesla. One in three vehicles in the global market is Tesla.

The known statement

For Trump, who sees the electric vehicle issue as merely an "economic issue," withdrawing from the Paris Climate Agreement is also a consistent decision and a statement of the obvious. So will this decision change anything for the world? No, because other countries are not fulfilling their responsibilities anyway! The biggest concern about this decision is that it will create a domino effect in other countries.

Prof. Dr. Levent Kurnaz from Boğaziçi University Climate Change Center draws attention to the following risk: "In response to the restrictions brought by parties like the Greens in Europe, far-right parties are increasing their votes by saying 'our economy is losing power.'" In other words, we can say that right-wing parties will increase the pressure on governments that advocate combating the climate crisis.

Melinda-Bill Gates

US President Donald Trump’s decision to withdraw his country from the World Health Organization (WHO) may not affect the US in the short term, but it could hit the US in the long term – for example, if the world experiences another pandemic. The US alone covers $1.2 billion of the WHO’s $6.8 billion budget. Last year, two-thirds of this money was used to strengthen basic health services around the world and respond to acute emergencies. 11.7 percent was spent on combating pandemics. It is clear that there will be weakness in these areas.

Prof. Nur Baran Aksakal from Gazi University points out that the position of Melinda and Bill Gates, who have been working mainly on polio and have made great contributions to the organization, will be important from now on. Because the foundation comes in third place after Germany with $830 million in support. Of course, it is not possible for the US's burden to be placed on their backs, but it is necessary for the WHO to make a new action plan.