2024 yerel yönetim seçimleri, 2023-2024 seçimler zincirinin son halkasını oluşturacak.

Bu seçimlerin önemi, belediye hizmetlerini kimin yöneteceğini kadar, genel seçim sonuçlarını teyit edip etmeyeceğinden, İstanbul’u CHP’nin elinde tutup tutamayacağından, bunların taşıyacağı siyasi anlamdan oluşuyor.

AK Parti, Cumhur İttifakı ve Erdoğan’ın tekrarlanacak bir başarısı, örneğin İstanbul seçimlerini kazanmaları yukarıda altını çizdiğimiz ruh halini iyice pekiştirecektir. Tersi olur, muhalefetin direnci belli sınırları geçerse, İstanbul’u İmamoğlu alır, genel bir çıkış yakalanırsa, toplumsal psikoloji bakımından kartların yeniden karılma ihtimali bulunuyor. Yerel seçimlerin, elbette meclise ittifak sonucu giren kimi küçük siyasi partilerin var olma meselesi bakımından da önemi var. Kimi siyasi partiler yükselme yaşarken, kimilerinin yok olmaya gitmesi pek âlâ mümkün görünüyor.

Siyasi aktörler ve seçmen grupları bu seçime hangi durumda ve siyasi iklimde katılacaklar? Diğer bir ifadeyle toplumsal ve siyasal bakımdan 2023 seçimlerinin toplum ve siyaset üzerindeki etkileri, bunun Mart 2024’e muhtemel yansımaları nasıl değerlendirilmeli?

2023 seçimleri Türkiye’nin siyasi ruh hali üzerinde herhangi bir seçim sonucundan daha derin etkiler yarattı. Muhalif kesimde seçim öncesi, son günler hariç, beklenti ve koşullanma, iktidar değişikliği varsayımı üzerinden yaşanmıştı. Ekonomik kriz, iktidarın örselenmesi, muhalif partilerin Türk siyasi tarihinde nadir görülen biçimde, kimi uzlaşma sorunlarına rağmen “demokrasi ve restorasyon cephesi” oluşturup bir araya gelmeleri, yüzde 10 civarında seçmen gücü olan Kürt siyasi partisi HDP’nin desteğini almaları, yıllar sonra ilk kez esas hedefi Erdoğan iktidarına son vermek olan muhalefetin psikolojik üstünlüğü ele geçirmesine yol açmıştı. Ne var ki, seçim sonuçları tersi bir istikamette tecelli etti.

Bu durum beklentilere oranla muhalif kesimde bir “şok”, iktidar kesimde bir “özgüven katlanması” etkisi yaptı. Şok, çeşitli sonuçlara yol açtı.

İlk sonuç, muhalif kesimde umutsuzluğun kronikleşmesi, özgüven kaybı ve siyasi motivasyon düşüklüğü, dolayısıyla, “partisel siyasette görece mesafe hali” oldu. İkinci sonucun yine seçmen düzeyinde siyasete yönelik algıda yaşandığı söylenebilir. Sık tekrarlanan, aynı sonucu veren seçim ve referandumlar, siyaseti ve siyasi oyunu, seçim yarışmasına indirgemeye, bu oranda içini boşaltmaya, “kazanan” sorusuna endekslenmeye başladı. Siyaseti seçime, seçimi ittifaklara ve dönemsel pazarlıklara indirgeyen, söylem ve imaj kampanyalarına dayanan akış, “siyaset-seçim-siyasetsizlik” üçgenini beslemeye başladı.

İktidar tarafında ise muhafazakarlık, milliyetçilik, otoriterlik üçlüsünün iyiden iyiye doğal toplumsal-siyasal hal olarak kabul görmesi olarak ifade edilebilecek bir özgüven yükselmesi yaşandı. Sonuçta, bir tarafta zorunlu kabul ve endişe, diğer tarafta özgüven ve coşku esasen aynı istikamete yöneldiler: Güçlü siyasi irade/siyasi lider endeksli disiplinli toplum, otoriter/milliyetçi siyaset modeli Türkiye’nin mevcut konjonktürde yeni ve doğal yolu görülmeye başladı.

Bu ikili durum onlara “verilen anlam bakımından” temsili demokrasinin Türkiye’ye has krizi olarak ele alınabilir.

The 2024 local government elections will constitute the last link in the 2023-2024 election chain. 

The importance of these elections consists of who will manage municipal services, whether they will confirm the general election results, whether CHP will be able to keep Istanbul, and the political meaning they will carry.

A repeated success of the AK Party, the People's Alliance and Erdoğan, such as winning the Istanbul elections, will further reinforce the mood we underlined above. If the opposite happens, if the opposition's resistance exceeds certain limits, if İmamoğlu takes Istanbul and there is a general exit, there is a possibility that the cards will be shuffled again in terms of social psychology. Local elections, of course, are also important in terms of the existence of some small political parties that entered the parliament as a result of alliance. While some political parties are on the rise, it seems very possible that some will disappear.

In what situation and political climate will political actors and voter groups participate in this election? In other words, how should the social and political effects of the 2023 elections on society and politics and their possible repercussions on March 2024 be evaluated?

The 2023 elections had a deeper impact on Turkey's political mood than any other election result. The opposition segment's expectations and conditioning before the election, except for the last days, were based on the assumption of a change in power. The economic crisis, the weakening of the government, opposition parties coming together to form a "democracy and restoration front" despite some compromise problems, which is rare in Turkish political history, and receiving the support of the Kurdish political party HDP, which has a voter power of around 10 percent, led to the main opposition parties for the first time in years. This caused the opposition, whose goal was to end Erdoğan's rule, to gain psychological superiority. However, the election results were manifested in the opposite direction.

Compared to expectations, this situation had the effect of a "shock" in the opposition group and a "double of self-confidence" in the ruling party. The shock led to a variety of consequences.

The first result was chronic despair among the opposition, loss of self-confidence and low political motivation, and therefore, "a state of relative distance in party politics". It can be said that the second result is experienced in the perception of politics at the voter level. Frequently repeated elections and referendums that yield the same results have begun to reduce politics and the political game to an election contest, thus emptying itself and indexing it to the question of the "winner". The flow, which reduces politics to elections, elections to alliances and periodic negotiations, and is based on discourse and image campaigns, has begun to feed the triangle of "politics-election-non-politics".

On the government side, there was a rise in self-confidence that can be expressed as the trio of conservatism, nationalism and authoritarianism being fully accepted as the natural socio-political state. As a result, forced acceptance and anxiety on one side, and self-confidence and enthusiasm on the other, essentially headed in the same direction: Disciplined society with strong political will/political leader index, authoritarian/nationalist political model. Turkey's new and natural path in the current conjuncture began to be seen.

This dual situation can be considered as a crisis of representative democracy specific to Turkey "in terms of the meaning given to them".