Bilinmeyenlerin bilenenlerden çok olduğu bir Kürt açılımı ya da çözüm sürecinin başlarındayız. Bilinenleri daha önce de birkaç kere yazdım.

Söz konusu olan, bir güvenlik stratejisi olarak “çatışma çözümü hamlesi” gibi görünüyor. Öcalan’ın serbest bırakılması veya ev hapsine karşılık örgütün lağvedilmesi, silahsızlanma ve Kürt meselesinin şiddet faslından siyaset faslına geçmesini hedefleyen bir strateji bu. Temeli ise önemli ölçüde, Ortadoğu’da, özellikle Suriye’de, Irak’ta yeni oluşan dengeler karşısında Türkiye’nin bir dizi hamle yaparak elini güçlendirme çabasına dayanıyor.

Açılım, bu niteliğine rağmen, mevcut siyasi koşullarda umut ışığı içeren bir tabloyu oluşturduğu oranda olumlu karşılandı. Burada söz konusu olan sadece bu meseleyi dert eden Kürt vatandaşlar değil, ayrı zamanda Kürt Hareketi. Öcalan’ın hapishaneden gönderdiği mesaj, Demirtaş, DEM ve örgütün açıklamaları bunu açık biçimde gösteriyor. Öcalan ve Kürt hareketinin bir çıkışa, yeni bir başlangıca olan ihtiyacı bu durum bu çerçevesinde değerlendiriliyor muhtemelen.

Kaldı ki, fazlası da var. Dünya deneyimlerinden biliyoruz ki her çatışma çözümü bir fayda, bir beklenti arayışından yola çıksa da, bir süreç olarak varlığını sürdürür. Süreç ucu açık ve yol üzerinde etkileşimlerle şekil alan öyküdür. Tek aktör değil çok aktörden oluşur, alışverişlere dayanır. Nitekim burada da bir devlet stratejisi olarak ya da başlayacak, (başlayabilirse) bu sürecin sonunda nereye varacağı, velhasıl geleceği belirsizdir. Başka bir çatışma çözümü modeline doğru evrilip evrilmeyeceğini, Kürtlere yönelik kimi haklar üzerine müzakere ve düzenlemeleri, yani gerçek anlamda Kürt sorunu boyutunu içerip içermeyeceği de ortada.

Bu açılımı etkileyebilecek bilinmeyenler de pek çok.

Öcalan devlet ne konuştu, ne konuşuyor örneğin? Öcalan “koşullar oluşursa” derken neyi kastediyor? Başlangıç için muhtemelen mutabık olan iktidar devlet bloğu unsurları, sürecin ilerleyişinde de uyumlarını koruyacaklar mı? Açılımın alacağı şekil bu sorular ya da bilinmezlerin yanıtlarıyla yakından ilgili.

Devlet ile Öcalan ve Kürt hareketini karşı karşıya getirebilecek kritik konu daha var. O da niteliğiyle ve hedefleriyle ilgilidir.

Söz konusu olan sadece Kürt hareketinin silahsızlanmasına mı yönelik kalacaktır yoksa bir noktada Kürt meselesinde ilişkin dile getirilen kimi taleplerin müzakere edilmesini de içerecek midir?

Ortak bir nokta buluşulsa, çözüm, öncelikle silahtan arınma, ardından siyaset yapma imkanı olarak tanımlansa bile, kimi somut sorun ve durumlar ortadan kalkmaz.

Örneğin silahın bırakılmasıyla birlikte siyaset evresi başladığında, bu siyaset evrenin koşulları mevcut iktidar tarafından yerine getirilebilecek midir? Bu iktidar ideolojisiyle, demokrasinin ve açık toplumun kurallarına uygun bir siyaset yapma imkanı Kürtler için söz konusu olabilecek midir? Zira açıktır ki, böyle bir durum, mevcut rejimin ve mevcut iklimin değişmesini gerektirir.

Örneğin Kürt tarafında parçalar arasında uyum sağlanabilecek midir?

Öcalan durumu, silahtan sonra siyaset üzerinden politika yürütmek ve hapishaneden imkanı olarak tanımlayabilir. İlk çözüm sürecinde de Öcalan militanların Türkiye’den çekilmesini neredeyse ön koşulsuz olarak kabul etmişti. Örgüt ise bugün kimi alanları kontrol ediyor. Bunların başında Rojava denilen Kuzey Suriye bölgesinin önemli bir kısmı var. Burası Kürt hareketi için geleceğe yönelik özerk bir alan, umudu oluşturan bir saha. Örgüt burada Öcalan’ın çağrısı üzerine silahsız bir varlığa geçer mi? Devlet sözüne güvenir mi? Dahası Öcalan, böyle bir çağrı yapar mı? İmralı’dan gelen “koşullar oluşursa” vurgusu, KCK’nın açıklamaları, hatta TUSAŞ’a yapılan saldırı akla tüm bu soruları, Kürtlerin çözüme bakışlarını ve Kürt alanı içi siyaseti getiriyor.

Görmek ve anlamak için zaman

gerekiyor.

We are at the beginning of a Kurdish initiative or solution process where the unknowns outweigh the knowns. I have written about the knowns several times before.

What is in question appears to be a “conflict resolution move” as a security strategy. This is a strategy that aims to release Öcalan or disband the organization in exchange for house arrest, disarmament and the transition of the Kurdish issue from a violent phase to a political phase. Its basis, however, is largely based on Turkey’s efforts to strengthen its hand by making a series of moves in the face of the newly emerging balances in the Middle East, especially in Syria and Iraq.

Despite this quality, the initiative was received positively to the extent that it created a picture that contained a ray of hope in the current political conditions. What is in question here is not only the Kurdish citizens who are concerned about this issue, but also the Kurdish Movement. The message that Öcalan sent from prison, the statements of Demirtaş, DEM and the organization clearly show this. The need for a new beginning, for Öcalan and the Kurdish Movement, is probably being evaluated within this framework.

Moreover, there is more. We know from world experience that although every conflict resolution starts from a search for a benefit, an expectation, it continues to exist as a process. The process is an open-ended story that takes shape with interactions along the way. It consists of many actors, not a single actor, and is based on exchanges. Indeed, here too, as a state strategy, or if it will start, where this process will eventually lead, in short, its future, is uncertain. It is also clear whether it will evolve towards another conflict resolution model, whether it will include negotiations and arrangements on certain rights for the Kurds, in other words, whether it will include the dimension of the Kurdish problem in the real sense.

There are many unknowns that could affect this expansion.

What did Öcalan and the state talk about, for example? What does Öcalan mean when he says “if conditions are met”? Will the elements of the ruling-state bloc, who probably agreed to begin with, maintain their harmony as the process progresses? The shape the initiative will take is closely related to the answers to these questions or the unknowns.

There is another critical issue that could bring the state, Öcalan and the Kurdish movement face to face. That is related to its nature and goals.

Will it remain solely about the disarmament of the Kurdish movement, or will it also include, at some point, the negotiation of some of the demands that have been voiced regarding the Kurdish issue?

Even if a common ground is found and the solution is defined as first disarmament and then the possibility of doing politics, some concrete problems and situations will not disappear.

For example, when the political phase begins with the laying down of arms, will the conditions of this political phase be fulfilled by the current government? With this ideology of power, will it be possible for the Kurds to conduct politics in accordance with the rules of democracy and open society? Because it is clear that such a situation requires a change in the current regime and the current climate.

For example, can harmony be achieved between the parts on the Kurdish side?

Öcalan can describe the situation as conducting politics through weapons and the opportunity to leave prison. In the first solution process, Öcalan had almost unconditionally accepted the withdrawal of militants from Turkey. However, the organization controls certain areas today. First and foremost among these is a significant part of the Northern Syrian region called Rojava. This is an autonomous area for the Kurdish movement for the future, a field that creates hope. Will the organization switch to an unarmed existence here upon Öcalan's call? Will the state trust his word? Moreover, will Öcalan make such a call? The emphasis from İmralı on "if conditions are met", the statements of the KCK, and even the attack on TUSAŞ bring to mind all these questions, the Kurds' perspective on the solution and the politics within the Kurdish area.

Time to see and understand

It is necessary.