Bahçeli’nin Dem Parti eşbaşkanın elini sıkması soruları birlikte getirdi:

Bir çözüm ya da barış hamlesinin eşiğinde miyiz? Bahçeli’nin tokalaşması buna mı işaret ediyor.

Yanıtı bilmiyoruz, ama umalım öyle olsun.

Şu veya bu şekilde, bir yerde Kürt meselesinin siyasi arenaya tekrar döneceğine şüphe yok.

Bu, her siyasi aktör için siyasi bir ihtiyaç ve demokrasi için bir gerek.

Ayrıca bir ağırlık meselesi var. Son yıllarda Türkiye’de siyasetin ve demokrasinin güzergâhını şekillendiren ana konu Kürt sorunu oldu.

Kürt meselesinde çözüm arayışı hep vardı.

Devlet açısından PKK isyanını dindirmek için Öcalan’la ilk temas arayışlarının Özal döneminde başladığını, 28 Şubat günlerinde askerlere sürdüğünü biliyoruz.

İkinci evrede, çatışmaların yeniden alevlenmesi üzerine 2005-2008 yılları arasında örgütle temas kurulduğunu, enformel ilişkilerin sürdürüldüğünü, 2008-2011 arasında ise Oslo Süreci adı altında kapalı bir görüşme döneminin yaşandığını da biliyoruz.

2012 sonu itibariyle bu kez daha şeffaf bir görüşme dönemi başladı ve 2015’e kadar “çözüm süreci” olarak devam etti. Bu süreç sonuç vermemekle birlikte, tabuların yıkılması, korkuların azaltılması, çözüm ışığının belirmesi ve kamuoyu tarafından benimsenmesi bakımından son derece önemli oldu.

Hatırlamak lazım: 2012 sonunda PKK’nın ilan ettiği ve o günden 2015 Temmuz’a kadar siyasete ve çözüme endeksli olarak süren ateşkes, 2013’te silahlı güçlerin çekilmesinde ilk aşamanın yaşanması, 2014’te çözüm için çerçeve bir yasanın çıkması, taraflar arası görüşmeler, İmralı-devlet, İmralı-HDP, HDP-hükümet arasında kurulan kamuoyunun bilgisine sunulan görüşmeler, 28 Şubat Dolmabahçe toplantısı, 2015 Nevruz’unda Öcalan’ın silah bırakma eşiğine gelindiğini açıklaması, ne denli farklı algılara yol açtıysa da, kritik, hatta siyasi bellek bakımından tarihi anlardı.

Tüm bunlar üç hususu öne çıkarır.

Devlette ve Kürt hareketinde çözüm arayışı ve iradesi açısından bir süreklilik vardır ve Türkiye belli bir deneyim olgunluğuna erişmiştir. Çatışma 30 yıllıktır, ancak bunun son 15 yılı çatışmaya çözüm bulma çabalarına, son 10 yılı ise bir temas-diyalog-görüşme evresine tanıklık etmiştir.

-Yol daimi kazanımlarla şekillenmiştir. Zaman, deneyim ve etkileşim, ilk temastan Dolmabahçe mutabakatına uzanan çizgide, çatışma çözümü arayışını, her geçen gün biraz daha derinleştirmiştir. Bu çerçevede kalıcı girdiler kriz dönemlerinin tahribatından daha güçlü olmuştur.

-Gerek Kürt hareketi gerek siyasi iktidar için çözüm, ülke içi siyasi gelişmelere, toplumda meşruiyet durumuna, Ortadoğu’da dengelere, yeni girdilere ve imkânlara bağlı, dolayısıyla dinamik ve değişken nitelikler taşıyan bir süreçtir. Bu durum çözüm çabalarının ilerlemesini, dinamiklerinin yeni durumlara ve taleplere uyarlanmasını zorlaştırmış, birçok kriz ve kopuş temel olarak bu nedenle yaşanmıştır.

Bugün Ortadoğu’da yeni dinamikler var.

Siyasi partiler düzeyinde yeni ihtiyaçlar var.

Toplumun yeni siyasi nefes beklentisi var.

Barış ve çözüm yeni koşullarda aynı anda demokratik ve milli çıkar olamaya ilerleyebilir.

Tokalaşmanın bu koşullarla bir anlamı olabilir.

Bahçeli's handshake with the Dem Party co-chair brought with it questions:

Are we on the verge of a solution or peace move? Is this what Bahçeli's handshake points to?

We don't know the answer, but let's hope so.

There is no doubt that, in one way or another, the Kurdish issue will return to the political arena at some point.

This is a political need for every political actor and a requirement for democracy.

There is also a matter of weight. In recent years, the main issue that has shaped the course of politics and democracy in Turkey has been the Kurdish issue.

There was always a search for a solution to the Kurdish issue.

We know that the state's initial search for contact with Öcalan in order to calm the PKK rebellion began during the Özal era and continued with the soldiers during the days of February 28th.

We also know that in the second phase, when the conflict flared up again, contact was established with the organization between 2005 and 2008, informal relations were maintained, and a period of closed talks took place between 2008 and 2011 under the name of the Oslo Process.

As of the end of 2012, a more transparent negotiation period began and continued as the “solution process” until 2015. Although this process did not yield any results, it was extremely important in terms of breaking taboos, reducing fears, revealing the light of a solution and its acceptance by the public.

It is necessary to remember: The ceasefire declared by the PKK at the end of 2012 and continued until July 2015, indexed to politics and a solution, the first stage of the withdrawal of armed forces in 2013, the enactment of a framework law for a solution in 2014, the meetings between the parties, the meetings held between İmralı-state, İmralı-HDP, HDP-government and presented to the public, the February 28 Dolmabahçe meeting, and Öcalan's announcement at Nevruz in 2015 that they were on the verge of laying down arms, were critical moments, even historical moments in terms of political memory, despite the different perceptions they caused.

All of this highlights three issues.

There is continuity in the state and the Kurdish movement in terms of the search for a solution and the will, and Turkey has reached a certain maturity of experience. The conflict is 30 years old, but the last 15 years of this have witnessed efforts to find a solution to the conflict, and the last 10 years have witnessed a phase of contact-dialogue-negotiation.

-The path has been shaped by permanent gains. Time, experience and interaction have deepened the search for conflict resolution a little more each passing day, from the first contact to the Dolmabahçe consensus. In this context, permanent inputs have been stronger than the destruction of crisis periods.

-For both the Kurdish movement and the political power, a solution is a process that depends on domestic political developments, the state of legitimacy in society, the balance in the Middle East, new inputs and opportunities, and therefore has dynamic and variable characteristics. This situation has made it difficult for solution efforts to progress and for their dynamics to adapt to new situations and demands, and many crises and ruptures have occurred primarily for this reason.

There are new dynamics in the Middle East today.

There are new needs at the level of political parties.

Society expects a new political breath.

Peace and solution can progress towards becoming democratic and national interests at the same time under new conditions.

A handshake may have meaning under these circumstances.