Gazze’deki soykırım operasyonlarına karşı ‘Direniş Ekseni’nden gelen yanıtlar İran ile İsrail arasında vaat edilmiş savaşa dair bahisleri kızıştırırken pek çok taraf reformcu Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın ayak izlerine bakıyor.

Ne değişecek? İran dış politikasındaki ince ayarlar cumhurbaşkanı değişiminden fazlasını gerektiriyor. Pezeşkiyan’ın getireceği nüanslar önemsiz olmasa da teamül “Devamlılık esastır” diyor.

Yeni cumhurbaşkanı ilk yurtdışı gezisini 11-13 Eylül tarihlerinde Irak’a yaptı. Bu tercih dış politikanın yönelim ve önceliklerine dair bir şeyler söylüyor.

Irak dini bağlar ve ticaret potansiyelinin yanı sıra İran’ın bölge politikasında kritik bir kavşak haline geliyor. 2003’ten bu yana İran’ın etkisi artsa da Irak’ın siyasal haritasındaki fay hatları Tahran açısından bütüncül bir karşılık sunmuyor. İran’a yol veren ve bloke eden parçalar aynı masanın etrafında.

İki komşu birbirine hem yakın hem uzak!

Haşd el Şaabi içinde ‘Direniş Ekseni’nin Irak ayağını oluşturan grupların eylemleri İran’la ilişkilerin kılçıklı tarafını oluşturuyor. Yanı sıra İsrail’in gizli operasyonlarına izin verdiği suçlamasıyla Kürdistan bölgesiyle ilişkiler hayli tehditkâr boyut kazandı. Buraya özel bir parantez açıldı; Pezeşkiyan Kürdistan bölgesini ziyaret eden ilk İran Cumhurbaşkanı oldu. Balistik füzelerin bıraktığı cam kırıklarını toplarcasına Kürtçe demeçler verdi. Ve bir hayli yankı uyandırdı.

Dahası Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Kürdistan Yurtseverler Birliği’ni (KYB) “Terör destekçisi” diyerek hedefe koyarken Pezeşkiyan, Erbil’den sonra Süleymaniye’ye giderek Talabani ailesini onurlandırdı. Pek çok açıdan bu ziyaret Türkiye’nin Irak’la açtığı yeni sayfayı ilgilendiriyor. Malum Irak, İran-Türkiye rekabetinin şekillendiği yerlerin başında geliyor.

***

Önce Bağdat’taki temaslara bakalım. Tahran artan ilişkileri stratejik bir çerçeveye kavuşturmak istiyor. Bu çerçeveyi şekillendirecek beklentiler söz konusu: Irak’ın Amerikan kontrolünden çıkması; Amerikan güçlerini göndermesi; Amerikan yaptırımlarını gözeten politikayı kenara bırakması; ‘Irak İslami Direnişi’ diye etiketlenen İran destekli Haşd el Şaabi gruplarını tasfiye çabasından vazgeçmesi; İsrail-Amerikan eksenine karşı daha fazla ortaklık sergilemesi; stratejik projelere izin vermesi vs.

Bu çerçevenin Kürdistan ayağında da şu var: İsrail’in Kürdistan topraklarından İran’a yaklaşmasının önlenmesi yani Mossad’ın ayağına yer açılmaması; İranlı Kürt partilerin ‘faaliyetsiz’ kılınması.

Irak siyaseti stratejik çerçeve ile ilgili gelgitler yaşıyor. İktidarda Şii partilerin belirleyici olması Irak’ı sarsılmaz müttefik yapmıyor.

Peki Irak siyasetinde İran’ın etkisinden rahatsız olan kanatlar ne istiyor?

Dedikleri:

- Irak, İran ile ABD arasındaki hesaplaşmanın arenası olmasın.

- IŞİD’e karşı ülkeyi koruyan Haşd el Şaabi tam olarak sisteme entegre edilsin ve İran’ın vekil gücü olmaktan çıksın.

- Gazze’deki savaşın Irak’a sıçramasına izin verilmesin.

- Amerikan üslerine saldırılara son verilsin.

Yemen’deki Ensarullah ve Hamas’ın Bağdat’ta büro açıp Iraklı gruplarla koordinasyonlarını artırması bu çevrelerde rahatsızlık yaratıyor. İki yapı da İran destekli milis güçlerinin koruması altında.

Beri tarafta Bağdat’ta siyasetin etkili bir tarafı İran’ın bölgesel gündemiyle uyumlu. Haşd el Şaabi içindeki bazı milis güçleri, ABD’nin bölgeden çıkarılması konusunda İran’la aynı hedefi paylaşıyor. Gazze ile dayanışmada da bu gruplar öne çıkıyor.

***

Peki Başbakan Muhammed Şiya el Sudani nerede duruyor? Sudani Şii partilerin oluşturduğu Koordinasyon Çerçevesi’nin desteğiyle başbakan oldu ama İran’a dilediğini yazacağı bir boş sayfa sunmadı. İran’la iyi geçinmeye çalıştığı kadar ABD’nin hassasiyetlerini de gözetiyor. İran medyasına baktığımızda Sudani hakkındaki şikayetlerin birkaç noktada toplandığı görülüyor:

ABD adına Haşd el Şaabi’yi dizginleme çabası; İran’a ödemelerde Amerikan yaptırımlarını delmekten kaçınması; Amerikan güçlerini gönderecek ortaklık anlaşması müzakerelerinde yeterince ağırlık kullanmaması.

Ayrıca Sudani’nin bazı tercihleri İran’ı dengeleme çabası olarak görülüyor. Bunların başında Türkiye ile Kalkınma Yolu Projesi ve güvenlik alanında imzalanan mutabakatlar geliyor. Sudani ayrıca Arap komşularla ilişkileri geliştirme yolunda selefinin yolundan ilerliyor. Fakat İran’ı dengeleyen bu yönelimlerin hepsinde “İran karşıtlığı” bulmak mümkün değil. Hatta Araplar arası normalleşmede İran’ın işine gelen boyutlar da var.

Komşularla ilişkileri normalleştirme yöneliminde İran ve Irak’ın tercihleri belli yerlerde çakışıyor. İran tarafından meseleyi ele aldığımızda şöyle bir tablo çıkıyor:

Pezeşkiyan dış politikada reformcu selefi Hasan Ruhani'den çok muhafazakâr selefi İbrahim Reisi’nin bıraktığı yerden ilerliyor. Bu, sistemin belirlediği bir rota. Ruhani’nin önceliği nükleer anlaşmayla ABD-AB kampıyla ilişkileri düzeltip yaptırımlardan kurtulmaktı. ABD nükleer anlaşmayı tek taraflı çöpe atınca Batı ile köprüler kurulamadı. Bunun üzerine İran-Amerikan kapışmasında ABD’den yana duran komşularla ilişkileri normalleştirmek öncelik haline geldi. Tabi “Ne Doğu Ne Batı” parolası da Doğu’dan yana esnedi. Şanghay İşbirliği Örgütü ve BRICS de stratejik öncelik haline geldi. Ruhani’nin ikinci döneminde öne çıkan bu eğilim, Reisi zamanında sonuçlar verdi. Özellikle komşularla normalleşmede Irak’ın rolü önem kazandı. Irak, İran’ın Suudi Arabistan, Ürdün ve Mısır’la normalleşme arayışında aracılık yaptı. Bu tür bir arabuluculuk, Irak’a da 2003 sonrasında İran ile Arap ülkeleri arasında yaşadığı sıkışmışlıktan kurtulma fırsatı sundu. Irak, Riyad ile Tahran arasında beş tur görüşmeye ev sahipliği yaptıktan sonra bu çabayı bir anlaşmayla sonuçlandırmak Çin’e nasip oldu. İran ile Ürdün arasında da üç tur görüşme oldu. Henüz sonuç yok. Gazze’deki soykırım savaşının yansımaları bu tarafı da olumsuz etkiliyor. Irak, Mısır ile İran arasında mesajlaşmaya da aracılık etti. Yüz yüze görüşme aşamasına geçilmedi. Irak’ta istihbarat şefliğinden başbakanlık koltuğuna geçmiş olan Mustafa Kazımi'nin Arap başkentleriyle iletişimi güçlüydü. Bağları sayesinde arabuluculuk çabasında hızlı yol aldı. Sudani bu rolü sürdürmek istese de selefi kadar güçlü ilişkilere ve diplomatik maharete sahip değil.

Pezeşkiyan da Batı ile ilişkileri geliştirmek istese de mevcut koşullarda bir açılım şansı yok. İsrail’le yüksek gerilim, Direniş Ekseni’nin artan angajmanı ve Ukrayna savaşında Rusya’dan yana tutum Batı’yla gerilimi besliyor. Ayrıca İran uranyum zenginleştirme ve balistik füze programlarında kendi yolunda ilerliyor. Bu faktörler müzakerelere izin vermiyor. Pezeşkiyan da Batı kapısı kapalıyken mecburen önceliği komşulara veriyor. Ve Sudani’den özellikle Mısır ve Ürdün’le yarım kalan sürece el atmasını bekliyor. Bu arada Riyad, Abu Dabi ve Manama ile kurulan köprüleri sağlamlaştıracak fırsatlar da kollanıyor.

***

Öte yandan ticari ilişkilerde bir sıçrama olmakla beraber ödemelerde sorunlar yaşanıyor. ABD'nin bankacılık sektörüne yaptırımları İran’ın alacaklarına erişimini zorlaştırıyor. Bağdat, yaptırımları delmeyi göze alamıyor. Hatta Irak’ta Merkez Bankası Başkanı Ali Muhsin el Altak dolar transferine kısıtlama getirdiği için ‘Amerikan memuru’ olmakla suçlanıyor. Bu sorun özellikle doğalgaz ve elektrik ithalatından dolayı biriken borçlarla ilgili. Kazımi yaptırımları baypas eden bazı alternatif yöntemlere izin vermişti. Mesela İran'ın Türkmenistan'a olan borcunun bir kısmı Irak tarafından karşılanmıştı. Yine Irak Ticaret Bankası'nda tutulan İran’a ait fonların bir kısmı İran'ın yaptığı ithalat için kullanılmıştı. Kazımi’nin kafasında başka bir proje vardı: Türkmenistan, İran ve Irak arasında üçlü bir anlaşma öneriyordu. Plana göre Irak Türkmenistan'dan gaz satın alacak, bu gaz İran'ın kuzeyine gönderilecek, İran da güneydeki sahalarından çıkardığı gazı Irak'a verecekti. Hem transfer maliyetleri azalacak hem de yaptırımlar atlatılacaktı.

Kazımi ayrıca İran'la stratejik projeleri yönetmekle görevli özel bir birim kurmuştu. Sudani, Kazımi’den daha fazla İran’a yakın ama ne yaptırım atlatmaya yarayan mekanizmalara sıcak bakıyor ne de Tahran’la ilişkilere stratejik boyut kazandıracak bir yaklaşım sergiliyor. Pezeşkiyan’ın 10 milyar dolarlık İran varlığının serbest bırakılması için pazarlık yaptığı aktarılıyor.

***

Ayrıca stratejik çerçeve derken üzerinde durulan konuların başında Basra-Şelemçe demiryolu projesi geliyor. Topu topu 32 km uzunluğunda bir hat ama bir türlü yol alınamıyor. Yol kısa ama çerçeve stratejik. Haliyle ‘bozucu’ faktörler devreye giriyor. İran bu projeyi, Irak’ı İran üzerinden Rusya ve Orta Asya’ya bağlayacak bir rota olarak sunuyor. Proje, İran’ın çok önem verdiği kuzey-güney koridoruyla bağlantılı olarak ele alınıyor. Fakat Irak tarafı önceliği Fav limanını karayolu ve demiryoluyla Türkiye’ye, buradan Akdeniz limanlarına ve Avrupa’ya bağlayacak Kalkınma Yolu’na vermek istiyor. Anladığımız kadarıyla Kalkınma Yolu’nun sabote edilmesini önlemek için İran’a da ortaklık teklif ediyor. İpe un seren Basra-Şelemçe demiryolu projesi de İran’ı Kalkınma Yolu’na bağlayacak çözümlerden biri olabilir. Irak bu hattın sadece yolcu taşımacılığı ile sınırlı olmasını istiyordu. Şiiliğin kutsal mekanlarına akan milyonlarca ziyaretçiyi taşıyacak bir alternatife ihtiyaç var. Kalkınma Yolu Projesi’nde İran’ın yeri belirsiz olduğu için mesele koridor savaşları bağlamında gündeme geliyor. Ziyaret sırasında Basra-Şelemçe’nin tamamlanması konusunda uzlaşıldığı belirtiliyor.

Altına imza atılan 14 belgenin stratejik açılımı karşılayıp karşılamayacağı belirsiz. Şu aşamada kapsamlı stratejik plan geliştirmek için bir çalışma grubunun oluşturulması kararlaştırıldı. Bir sonraki buluşmada ilgili belgenin imzalanması temenni ediliyor. Irak tarafı, Amerikan yeşil ışığını arama gereği duyabilir.

***

Bir diğer mesele; İran Mart 2023’te imzalanan güvenlik anlaşmasına göre daha fazla adım atılmasını istiyor. İran önce Mahsa Jina Amini gösterilerine paralel olarak Kürdistan’da belli hedefleri bombalamış, ardından güvenlik anlaşması imzalamış, Erbil bu anlaşmaya destek vermiş, bu şekilde İranlı Kürt gruplar sınırlara yakın kamplardan çıkartılmıştı. Hedefteki üç grup; İran Kürdistan Demokrat Partisi (İKDP), Kürdistan Özgürlük Partisi (PAK) ve Komala. İran, Kürdistan Özgür Yaşam Partisi’ni (PJAK) Bağdat’tan ziyade Kandil’le konuşuyor.

Bu partiler için Kürdistan güvenli sığınak olmaktan çıkıyor. Tahran, İranlı Kürt partilerin tamamen silahsızlandırılması ve üçüncü ülkelere gönderilmesi konusunda ısrar sürüyor.

Ayrıca Irak'tan 118 örgüt üyesinin iadesini istiyor. Birkaç gün önce Süleymaniye’de yaşayan İKDP üyesi Behzad Hosravi İran’a gönderildi. Yani bu grupların İran içine yönelik faaliyetlerini tamamen önleyecek bir iş birliği istiyor. Kürdistan yönetimi açısından talepler çok sert ama bunlar bu kez Kürtçe olarak dile geliyor. Buradan Kürdistan temaslarına geçelim.

***

Pezeşkiyan Erbil’de Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Başkanı Mesut Barzani, Kürdistan Yönetimi Başkanı Neçirvan Barzani, Başbakan Mesrur Barzani ve diğer hükümet yetkilileriyle görüşmeler yaptı.

Mesut Barzani'yi İran'a davet etti. Pezeşkiyan ile Mesut Barzani'nin ortak bir tarafı var: İkisi de İran'da Mahabad Kürt Cumhuriyeti’ne başkent olmuş Mahabad’da doğdu. Pezeşkiyan Kürtçeyi doğup büyüdüğü bu şehirde öğrenmiş. Neçirvan Barzani ile ortak basın toplantısında da Pezeşkiyan Kürtçe konuştu. Barzani de Farsçasını konuşturdu. Rudaw’a verdiği röportajın dili de Kürtçeydi.

Neçirvan Barzani ziyareti ve ilişkileri tarihi olarak niteleyip Kürdistan’ın komşu ülkelere yönelik herhangi bir tehdidin kaynağı olmayacağı güvencesini verdi. İran-Irak arasındaki güvenlik anlaşmasına bağlılığı teyit etti. Pezeşkiyan da tüm alanlarda ilişkileri ilerletme ve sorunları çözme sözü verdi. Pezeşkiyan siyasi partilerin yanı sıra dini ve etnik grupların temsilcileriyle bir araya geldi.

Siyasi liderler resmi ziyaretlerde Erbil’le yetiniyor. Fakat Pezeşkiyan, Süleymaniye’ye geçip eski Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin Debaşan’daki mezarını ziyaret etti. Hatıra defterine “Vatanının özgürlüğü ve bağımsızlığı için verdiği mücadelesini anıyor, birlik ve beraberlik için verdiği amansız çabasından dolayı kendisine teşekkür ediyorum” notunu düştü.

Ardından KYB Başkanı Bafel Talabani ile görüştü. Malum KDP ile KYB arasında sert rüzgarlar esiyor. Pezeşkiyan’ın Kürdistan’ın her iki yakasına gitmesi bir denge güdüldüğünü gösteriyor. KDP yıllardır Türkiye ile yol alırken KYB İran’la ilişkileri sıcak tutuyor. İran Devrim Muhafızları’nın balistik füzelerle düzenlediği saldırılar ilişkileri sarsmış, KDP yönetimi saldırıyı “korkakça” diye kınamıştı. Fakat son aylarda KDP de hem İran’la hem de Iraklı Şii partilerle ilişkileri düzeltme yoluna gitti. İran’ın saldırıları ilişkileri gerse de ekonomik bağlar üste çıktı. Paris’teki Uluslararası Tahkim’in tazminat kararından sonra Türkiye boru hattından petrol sevkiyatını durdurunca Kürdistan petrolü tankerlerle İran’a yöneldi. Ayrıca Bağdat’taki bütçe krizini aşmak ve petrolün satışıyla ilgili ortak bir formül bulmak için de Şii yetkililerle ilişkiler önem kazandı. İran da Kürt partilerin Bağdat’la yakın mesaisini kendi hesabına yazıyor.

KYB hem İran hem de Bağdat’taki aktörlerle iyi ilişkileri sayesinde Kerkük’te valilik koltuğunu garantiledi. Bu durum İran’ı memnun ederken Türkiye’nin öfkesini çekti. Fakat Türkiye’nin aksine İran’ın ‘tehditkâr dostluğunun’ istediği sonuçları verdiği görülüyor. Tabii KDP yönetimi Ankara ve Washington’la bağlarını İran’a feda etme eğiliminde değil. Talabani de İran’a yakın dursa da ABD ile ortaklığa önem veriyor. Farklı eksenlerin dayatmaları arasında ilişkileri dengeleme çabası.

Pezeşkiyan’ın temasları Kürdistan’la ilişkileri ısıtabilir. Fakat İran’ın bölge siyasetinin sert tarafına Devrim Muhafızları hükmediyor. Pezeşkiyan’ın Kürtçe ile süslenen dostluğu diğer tarafın pratiklerini önlemeyebilir.

Özetlersek; Irak-İran ilişkileri olgunlaşma sorunu yaşıyor. İlişkiler istikrarlı ve tutarlı bir rota tutturamıyor. Aynı şey güvenlik mutabakatıyla tarih yazdığını sanırken birkaç gün sonra Kerkük’te SİHA’sı düşürülen Türkiye için de geçerli.

As the responses from the 'Axis of Resistance' to the genocidal operations in Gaza intensify the bets on the promised war between Iran and Israel, many parties are looking in the footsteps of reformist President Masoud Pezeshkian.

What will change? Fine-tuning Iranian foreign policy will require more than a change of president. While the nuances that Pezeshkian will bring are not insignificant, tradition dictates that “continuity is essential.”

The new president made his first trip abroad to Iraq on September 11-13. This choice says something about the orientation and priorities of foreign policy.

In addition to its religious ties and trade potential, Iraq is becoming a critical junction in Iran's regional policy. Although Iran's influence has increased since 2003, the fault lines on Iraq's political map do not offer a holistic response from Tehran's perspective. The pieces that give way to Iran and those that block it are around the same table. The

two neighbors are both close and distant!

The actions of the groups that form the Iraqi leg of the "Axis of Resistance" within Hashd al-Shaabi constitute the thorny side of relations with Iran. In addition, relations with the Kurdistan region have gained a rather threatening dimension due to the accusation that it has allowed Israel's covert operations. A special parenthesis was opened here; Pezeshkian became the first Iranian President to visit the Kurdistan region. He made statements in Kurdish as if he were picking up the broken glass left by ballistic missiles. And it caused quite a stir.

Moreover, while President Tayyip Erdoğan targeted the Patriotic Union of Kurdistan (PUK) by calling it a “sponsor of terrorism,” Pezeshkian went to Sulaymaniyah after Erbil to honor the Talabani family. In many ways, this visit concerns the new page Turkey has opened with Iraq. As is known, Iraq is one of the places where the Iran-Turkey rivalry is taking shape.

***

First, let's look at the contacts in Baghdad. Tehran wants to bring the increasing relations into a strategic framework. There are expectations that will shape this framework: Iraq getting out of American control; sending American forces; putting aside the policy that observes American sanctions; abandoning the effort to eliminate the Iran-backed Hashd al-Shaabi groups labeled as the 'Iraqi Islamic Resistance'; demonstrating more partnership against the Israel-American axis; allowing strategic projects, etc. The

Kurdistan leg of this framework also includes the following: Preventing Israel from approaching Iran from Kurdistan territory, in other words, not making room for Mossad; rendering Iranian Kurdish parties 'inactive'.

Iraqi politics is experiencing ups and downs regarding the strategic framework. The fact that Shiite parties are decisive in power does not make Iraq an unshakable ally.

So what do the wings that are disturbed by Iran's influence in Iraqi politics want?

What they say:

- Iraq should not be the arena of the showdown between Iran and the US.

- Hashd al-Shaabi, which protects the country against ISIS, should be fully integrated into the system and cease to be a proxy force for Iran.

- The war in Gaza should not be allowed to spread to Iraq.

- Attacks on American bases should be stopped.

The fact that Ansarullah and Hamas in Yemen have opened offices in Baghdad and increased their coordination with Iraqi groups is causing discomfort in these circles. Both structures are under the protection of Iranian-backed militia forces.

On the other hand, an influential side of politics in Baghdad is in line with Iran's regional agenda. Some militia forces within Hashd al-Shaabi share the same goal with Iran regarding the removal of the US from the region. These groups are also prominent in solidarity with Gaza.

***

So where does Prime Minister Mohammed Shia al-Sudani stand? Sudani became prime minister with the support of the Coordination Framework formed by Shia parties, but he did not offer Iran a blank page on which to write whatever it wanted. While he tries to get along with Iran, he also takes into consideration the sensitivities of the US. When we look at the Iranian media, we see that the complaints about Sudani are concentrated on several points:

his efforts to rein in Hashd al-Shaabi on behalf of the US; his refraining from violating US sanctions in payments to Iran; his failure to use enough weight in negotiations for a partnership agreement that will send US forces.

In addition, some of Sudani’s preferences are seen as an effort to balance Iran. The most important of these are the Development Path Project with Turkey and the agreements signed in the field of security. Sudani is also following his predecessor’s path in developing relations with Arab neighbors. However, it is not possible to find “anti-Iran” in all of these tendencies that balance Iran. In fact, there are dimensions in the normalization between Arabs that benefit Iran.

The preferences of Iran and Iraq overlap in certain areas in the tendency to normalize relations with neighbors. When we consider the issue from the Iranian perspective, the following picture emerges:

Pezeshkian is progressing in foreign policy from where his conservative predecessor Ebrahim Raisi left off rather than his reformist predecessor Hassan Rouhani. This is a route determined by the system. Rouhani’s priority was to improve relations with the US-EU camp through the nuclear agreement and get rid of sanctions. When the US unilaterally scrapped the nuclear agreement, bridges could not be built with the West. Thereupon, normalizing relations with neighbors who sided with the US in the Iran-US conflict became a priority. Of course, the slogan “Neither East Nor West” was also stretched in favor of the East. The Shanghai Cooperation Organization and BRICS also became strategic priorities. This tendency, which came to the fore in Rouhani’s second term, yielded results during Raisi’s time. Iraq’s role in normalization with neighbors in particular gained importance. Iraq mediated Iran’s search for normalization with Saudi Arabia, Jordan and Egypt. This type of mediation also offered Iraq the opportunity to escape the squeeze it experienced between Iran and Arab countries after 2003. After hosting five rounds of talks between Riyadh and Tehran, Iraq was able to conclude the effort with an agreement by China. There have also been three rounds of talks between Iran and Jordan. There are no results yet. The repercussions of the genocidal war in Gaza are also negatively affecting this side. Iraq has also mediated messaging between Egypt and Iran. Face-to-face talks have not yet been reached. Mustafa Kadhimi, who went from being the head of intelligence to the prime minister in Iraq, had strong communication with Arab capitals. Thanks to his connections, he made rapid progress in the mediation effort. Although Sudani wants to continue in this role, he does not have the strong relationships and diplomatic skills of his predecessor.

Pezeshkian also wants to develop relations with the West, but under current conditions there is no chance of an opening. High tensions with Israel, the increasing engagement of the Axis of Resistance and the pro-Russian stance in the Ukraine war are feeding tensions with the West. In addition, Iran is proceeding on its own path in uranium enrichment and ballistic missile programs. These factors do not allow for negotiations. Pezeshkian is also obliged to give priority to neighbors while the Western door is closed. And he expects Sudan to intervene in the unfinished process, especially with Egypt and Jordan. In the meantime, opportunities are being sought to strengthen the bridges established with Riyadh, Abu Dhabi and Manama.

***

On the other hand, there has been a leap in trade relations, but there are problems with payments. US sanctions on the banking sector make it difficult for Iran to access its receivables. Baghdad cannot afford to break the sanctions. In fact, the Governor of the Central Bank of Iraq, Ali Mohsen al-Altaq, is accused of being an "American official" because he has imposed restrictions on dollar transfers. This problem is particularly related to debts accumulated due to natural gas and electricity imports. Kazimi had allowed some alternative methods to bypass the sanctions. For example, some of Iran's debt to Turkmenistan was covered by Iraq. Again, some of the Iranian funds held in the Iraqi Trade Bank were used for Iran's imports. Kazimi had another project in mind: Turkmenistan was proposing a trilateral agreement between Iran and Iraq. According to the plan, Iraq would buy gas from Turkmenistan, this gas would be sent to the north of Iran, and Iran would give the gas it extracted from its fields in the south to Iraq. Both transfer costs would be reduced and sanctions would be circumvented.

Kazimi had also established a special unit with Iran to manage strategic projects. Sudani is closer to Iran than Kadhimi, but he neither looks favorably on mechanisms that will help circumvent sanctions nor displays an approach that will add a strategic dimension to relations with Tehran. It is reported that Pezeshkian negotiated for the release of $10 billion worth of Iranian assets.

***

In addition, when we say strategic framework, the Basra-Shalemcha railway project comes first among the issues that are being discussed. It is a line that is only 32 km long, but no progress can be made. The route is short, but the framework is strategic. Naturally, 'spoiling' factors come into play. Iran presents this project as a route that will connect Iraq to Russia and Central Asia via Iran. The project is being considered in connection with the north-south corridor that Iran attaches great importance to. However, the Iraqi side wants to give priority to the Development Path that will connect the Fav port to Turkey by road and railway, and from there to the Mediterranean ports and Europe. As far as we understand, they are also offering Iran a partnership in order to prevent the Development Path from being sabotaged. The Basra-Shalemcha railway project, which is being put on a rope, could also be one of the solutions that will connect Iran to the Development Path. Iraq wanted this line to be limited to passenger transportation only. An alternative is needed that will carry the millions of visitors who flock to the holy places of Shiism. Since Iran's place in the Development Path Project is unclear, the issue comes to the agenda in the context of corridor wars. It is stated that during the visit, an agreement was reached on the completion of Basra-Shalemcha.

It is unclear whether the 14 documents signed will meet the strategic opening. At this stage, it was decided to form a working group to develop a comprehensive strategic plan. It is hoped that the relevant document will be signed at the next meeting. The Iraqi side may feel the need to seek the American green light.

***

Another issue is that Iran wants more steps to be taken according to the security agreement signed in March 2023. Iran first bombed certain targets in Kurdistan in parallel with the Mahsa Jina Amini demonstrations, then signed a security agreement, Erbil supported this agreement, and in this way, Iranian Kurdish groups were removed from camps close to the border. The three targeted groups are the Iranian Kurdistan Democratic Party (IKDP), the Kurdistan Freedom Party (PAK) and Komala. Iran is talking to Qandil rather than Baghdad about the Kurdistan Free Life Party (PJAK).

Kurdistan is no longer a safe haven for these parties. Tehran continues to insist that Iranian Kurdish parties be completely disarmed and sent to third countries.

He also wants the extradition of 118 members of the organization from Iraq. A few days ago, Behzad Hosravi, a member of the KDPI living in Sulaymaniyah, was sent to Iran. In other words, he wants cooperation that will completely prevent the activities of these groups within Iran. The demands are very harsh from the perspective of the Kurdistan administration, but this time they are expressed in Kurdish. Let's move on to the Kurdistan contacts from here.

***

In Erbil, Pezeshkian held meetings with the Chairman of the Kurdistan Democratic Party (KDP) Masoud Barzani, the President of the Kurdistan Administration Nechirvan Barzani, the Prime Minister Masrour Barzani and other government officials.

He invited Massoud Barzani to Iran. Pezeshkian and Massoud Barzani have something in common: They were both born in Mahabad, the capital of the Kurdish Republic of Mahabad in Iran. Pezeshkian learned Kurdish in this city where he was born and raised. Pezeshkian also spoke Kurdish at a joint press conference with Nechirvan Barzani. Barzani also spoke Persian. The language of the interview he gave to Rudaw was also Kurdish.

Nechirvan Barzani described the visit and relations as historic and assured that Kurdistan would not be a source of any threat to neighboring countries. He confirmed his commitment to the security agreement between Iran and Iraq. Pezeshkian also promised to advance relations in all areas and resolve problems. Pezeshkian met with representatives of political parties as well as religious and ethnic groups.

Political leaders limit themselves to Erbil for official visits. However, Pezeshkian went to Sulaymaniyah and visited the grave of former Iraqi President Jalal Talabani in Debashan. He wrote in his diary, “I remember his struggle for the freedom and independence of his homeland and thank him for his relentless efforts for unity and solidarity.”

He then met with PUK Chairman Bafel Talabani. As is known, there are strong winds blowing between the KDP and the PUK. Pezeshkian’s visits to both sides of Kurdistan show that a balance is being sought. While the KDP has been making progress with Turkey for years, the PUK has kept warm relations with Iran. The attacks carried out by the Iranian Revolutionary Guard Corps with ballistic missiles had shaken relations, and the KDP administration had condemned the attacks as “cowardly.” However, in recent months, the KDP has also sought to improve relations with both Iran and the Iraqi Shia parties. Although Iran’s attacks have strained relations, economic ties have prevailed. After the compensation decision of the International Arbitration in Paris, when Turkey stopped the oil shipment from the pipeline, Kurdistan oil headed to Iran in tankers. In addition, relations with Shiite authorities gained importance in order to overcome the budget crisis in Baghdad and to find a common formula regarding the sale of oil. Iran also attributes its own account to the Kurdish parties' close cooperation with Baghdad.

The PUK secured the governor's seat in Kirkuk thanks to its good relations with both Iran and the actors in Baghdad. This situation pleased Iran and drew Turkey's anger. However, unlike Turkey, it seems that Iran's 'threatening friendship' is yielding the desired results. Of course, the KDP administration is not inclined to sacrifice its ties with Ankara and Washington for Iran. Talabani, although he also remains close to Iran, attaches importance to partnership with the US. An effort to balance relations between the impositions of different axes.

Pezeshkian's contacts may warm relations with Kurdistan. However, the tough side of Iran's regional politics is dominated by the Revolutionary Guard. Pezeshkian's friendship, embellished with Kurdish, may not prevent the other side's practices.

To summarize; Iraq-Iran relations are experiencing maturation problems. Relations cannot maintain a stable and consistent course. The same applies to Turkey, whose UAV was shot down in Kirkuk a few days later while thinking it was making history with the security agreement.