12 Eylül askeri darbesinden bu yana 44 yıl geçti. Bu darbenin ektiği kötülük tohumları ürettiği zehirli bitkiler hala yaşıyor. Hala bu darbenin, darbecilerin anayasasının pek çok hükmü altında yaşıyoruz

Bu askeri darbenin bilançosu gerçekten çok ağırdır.

Toplumsal ve siyasal bellekte ciddi bir yer tutar.

12 Eylül, işkenceleriyle, idamlarıyla, kayıplarıyla, tasfiyeleriyle, ağır insanlık suçları işlemiş bir rejimdi. 18 yaşını bitirmemiş çocukların asıldığı, hapishanelerde insanlara dışkı yedirildiği, “besleyecek değiliz ya, asarız” sözünün şiar olduğu bir rejim...

O gün bugündür Türkiye’de ne toplum, ne siyaset, ne basın, ne yargı 12 Eylül rejimiyle yüzleşebildi.

Belki, darbeci generallerden hayatta kalanlar sadece anayasal düzeni yıkmaktan yargılandılar.

Gelin görün ki, insanlığa karşı işlenen suçların üzerine sünger çekildi. Türkiye, Arjantin, Şili gibi bile olmadı.

Madalyonun siyasi, kanuni yüzü de vahimdir

Darbe sadece o anı vurmadı, ülkenin geleceğini de ipotek altına aldı. Korkunç bir anayasal düzen öngördü. Siyasi Partiler Yasası’ndan Sendikalar Yasası’na ülkenin 11 ciltlik mevzuatını elden geçirdi, hak ve özgürlükleri, güvenlik karşısında istisna haline getirdi, kurumsal özerlik fikrini yok etti.

Üzerinden bunca yıl geçmesine, 1987’den 2017’ye kadar 19 değişiklik görmesine rağmen hala arınamadık 12 Eylül anayasasından ve ideolojisinden. Bu değişiklerin (HSYK düzenleyen madde hariç 25 maddeyle) en önemlilerini sağlayan 2010 referandumunun bugün yerden yere vuruluyor olması, o referandumda “evet” diyenlerin “simgesel sanık” sandalyesine oturtulması demokrasi kültürümüz bakımından son derece manidardır.

Neden zor ve az değiştiğimize işaret eden bir zihniyet göstergesidir.

Hakim siyaset anlayışı da bunu besler.

12 Eylül milli güvenlik ideolojisinin en kritik düzenlemelerinden biri, 1983’te çıkarılan 2945 sayılı Millî Güvenlik Kurulu Kanunu’ydu, örneğin. Kanunun 2. maddesi, millî güvenliği, ‘Devletin anayasal düzeninin, millî varlığının, bütünlüğünün, siyasî, sosyal, kültürel ve ekonomik dâhil bütün menfaatlerinin ve ahdi hukukunun her türlü dış ve iç tehditlere karşı korunması ve kollanması’ şeklinde tanımlardı.

Ve bu kanun 2018’e tadar yürürlükte kalmıştır.

Yasa tasarısının genel gerekçesi de şöyleydi üstelik.

“12 Eylül 1980 öncesi devlete müteveccih iç tehditlerin ulaştığı boyutlar ve tehditler karşısında Millî Güvenlik Kurulu’nun tetkik, araştırma ve incelemeleri sonucu tespit ettiği ve büyük çoğunlukla 12 Eylül’den sonra uygulanan tedbirlerin, zamanın yürütme, yasama ve yargı organlarınca yerine getirilmemesi veya istenen şekil veya düzeyde uygulamaya konmaması sonucunda hasıl olan durumlarla tekrar karşılaşmayı önlemek için anayasanın öngördüğü esaslar çerçevesinde Kurulun ve Genel Sekreterliğin görev, yetki ve çalışma usulleri yeni tasarıda yer almış bulunmaktadır...’

2016 darbe girişimi belki kanunun kalkmasını sağlamış, ancak asayişçi bir mantığı iyice dayatarak 12 Eylül siyasetini kendi bakımından sürdürmüştür.

Bunun en önemli kanıtı, yasama ve yargı fiilen yürütmeye bağlayan son anayasal değişiklikler ve başkanlık sistemidir.

Hep aynı, her şey aynı.

Değişen sadece failler…

It has been 44 years since the September 12 military coup. The seeds of evil planted by this coup and the poisonous plants it produced are still alive. We are still living under many provisions of this coup and the coup plotters' constitution.

The toll of this military coup is very heavy indeed.

It holds a serious place in social and political memory.

September 12 was a regime that committed serious crimes against humanity with its tortures, executions, disappearances, and liquidations. A regime where children under the age of 18 were hanged, where people in prisons were made to eat feces, where the motto was "we won't feed them, we'll hang them"...

Since that day, neither society, nor politics, nor the press, nor the judiciary in Turkey have been able to confront the September 12 regime.

Perhaps the survivors of the coup generals were tried only for overthrowing the constitutional order.

However, crimes against humanity have been swept under the rug. Turkey has not even become like Argentina or Chile.

The political and legal side of the coin is also serious.

The coup did not just strike at that moment, it also mortgaged the country's future. It envisioned a terrible constitutional order. It overhauled the country's 11-volume legislation, from the Political Parties Law to the Trade Unions Law, made rights and freedoms an exception to security, and destroyed the idea of ​​institutional autonomy.

Despite all these years passing, despite 19 amendments from 1987 to 2017, we still have not been able to purify ourselves from the September 12 constitution and its ideology. The fact that the 2010 referendum, which provided the most important of these amendments (with 25 articles, excluding the article regulating the HSYK), is being slammed today and that those who said “yes” in that referendum are being seated in the “symbolic defendant” seat is extremely meaningful in terms of our democratic culture.

It is a mentality indicator that points to why we find it difficult and little to change.

The dominant political understanding also feeds this.

One of the most critical regulations of the September 12 national security ideology was the National Security Council Law No. 2945, enacted in 1983, for example. Article 2 of the law defined national security as 'the protection and preservation of the constitutional order, national existence, integrity, political, social, cultural and economic interests of the State, and its contractual law against all kinds of external and internal threats'.

And this law remained in force until 2018.

Moreover, the general justification of the draft law was as follows.

"In order to prevent the recurrence of situations that arose as a result of the failure of the executive, legislative and judicial organs of the time to implement or to implement in the desired manner or level the measures determined by the National Security Council as a result of its investigations, research and examinations against the dimensions and threats that the internal threats directed at the state before September 12, 1980 had reached, and which were largely implemented after September 12, the duties, authorities and working procedures of the Council and the General Secretariat have been included in the new draft within the framework of the principles stipulated by the constitution..."

The 2016 coup attempt may have resulted in the abolition of the law, but it continued the September 12 politics from its own perspective by further imposing a security-oriented logic.

The most important evidence of this is the recent constitutional changes and the presidential system, which effectively connect the legislature and judiciary to the executive.

Always the same, everything is the same.

Only the perpetrators change…