İsrail-İran savaşı kapıda mı
İran devrimi sırasında ABD Büyükelçiliği işgal edilmiş, 52 Amerikalı 444 gün boyunca rehin tutulmuştu.
Amerika rehineleri kurtarmak için bir operasyon yaptı.
“Kartal Pençesi” adı verilen operasyon tam bir fiyaskoyla sonuçlandı. Bir C-130 uçağı ve bir helikopter infilak etti. 8 ABD askeri öldü. Amerika’nın karizması ikinci kez çizildi.
FİLMİ ÇEKİLDİ
ABD Büyükelçiliği’ne yapılan baskın sırasında kaçıp Kanada Büyükelçiliği’ne sığınan 6 diplomatı kurtarmak için yapılan operasyon daha sonra, “Operasyon Argo” adıyla filme çekildi. Cem Yılmaz’ın “Arog”u ya da “Gora”yı çağrıştırmıyor mu? Argo oldu size Arog ya da Gora... Amerikalı rehineler Cezayir’in yürüttüğü müzakereler sonucunda ABD ile İran anlaşması üzerine serbest bırakıldı. Ama ABD ile İran arasındaki diplomatik ilişkiler kesildi.
AMERİKAN HEYETİ
İrangate olayını hatırlatmamın sebebi ise ‘İsrail-İran savaşı çıkacak mı’ diye günlerin sayıldığı bir sırada ABD’den, İran’a gittiği söylenen bir heyetle ilgiliydi.
İsmail Haniye suikastından sonra 1 Ağustos Perşembe günü Ankara’dan gizlice Tahran’ın yakınındaki Kerec kentindeki Payam Havalimanı’na inen bir uçak ve burada İranlı yetkililerle 2 saat süren bir toplantı yapılıyor. Amerikalıların, “Netanyahu büyük bir bölgesel savaş istiyor. İran’ı yıkmak istiyor. Netanyahu’nun oyununa gelmeyin” dediği ifade ediliyor.
NETANYAHU’NUN TUZAĞINA DÜŞMEYİN UYARISI
Amerikalıların İran’a gitmesi spekülatif bir bilgi olabilir. Ama Amerikalıların, İranlılarla temas kurup, yatıştırmaya çalıştıkları, “Aman Netanyahu’nun tuzağına düşmeyin” diye uyarmaları şaşırtıcı olmaz. Amerika bir de Netanyahu’yu uyarmayı denese. İsrail yangın çıkarıyor, Amerika ev sahibine ‘İtfaiye çağır’ diye akıl veriyor.
KUVEYT BASINI
Haber dünyaca ünlü Amerikan basınında değil, Kuveyt’te yayın yapan Ceride gazetesinde yayımlandı. Gazete haberini İranlı bir generale dayandırıyor.
‘Efendim koskoca Amerikan basını varken, Kuveyt’teki bir gazete mi bu haberi yakalamış’ diye düşünmeyin.
İRANGATE’İ LÜBNAN BASINI YAZMIŞTI
İrangate haberi de Lübnan’da yayın yapan Ash-Shiraa adlı dergi tarafından ortaya çıkarılmıştı.
Sadece ABD- İran tarihinin değil dünya tarihinin en büyük skandallarından biridir İrangate olayı.
Humeyni devriminden sonra İran, ABD ve İsrail’i, “Büyük şeytan” ilan etti. İki ülke ile tüm ilişkilerini kesti. ABD, İran rejimine savaş açtı. Saddam’ı kışkırtıp, İran’a saldırttı. 8 yıl sürecek savaş sırasında Saddam’a silah desteği sağladı. Ama bir de baktık ki, ABD gizlice İran’a silah satışı yapmış. Skandal 1986 yılında ortaya çıktı. O sırada İran-Irak savaşı bütün şiddetiyle devam ediyordu. Başkan Reagan önce inkar etti, sonra kabul etmek zorunda kaldı. İran’a satılan silahların parasının Nikaragua’daki solcu Sandinistlere karşı savaşan kontrgerillalara gittiği söylendi.
Ama ABD’nin gerçek yüzü ortaya çıkmıştı.
O gün İran’a silah satan ABD’nin bugün İran’a heyet göndermesi şaşılacak bir şey mi?
İRAN’IN DONDURULMUŞ PARASI
Hatırlarsanız 7 Ekim’de Gazze’deki saldırıdan kısa bir süre önce İran’ın o tarihlerde dondurulmuş olan paralarından 6 milyar doları serbest bırakılmıştı. Para Güney Kore’den, Katar’daki bir bankaya havale edildi. Oradan İran’ın hesabına geçti. Bu olay eylül ayında gerçekleşti. 7 Ekim’de de Gazze savaşı başladı.7 Ekim’i tamamen buna bağlamıyorum ama kafamdaki soru işaretlerinden birini oluşturuyor. Temel kuraldır, “Paranın ve kadının izini sür o seni faile götürür”.
İran’la ABD ve İsrail arasındaki ilişki diplomasi bilimi ile izah edilemeyecek kadar karmaşıktır.
SİYASİ MÜHENDİSLİK
Bu tür büyük haberler devlet içindeki birimlerin savaşı ya da istihbarat servisleri arasındaki çekişmeler nedeniyle servis edilir. Ya da İran, İsrail’e karşı yapacağı operasyonu yumuşatmak için, ‘Amerikalılar bile bizi uyardı, ‘aman Netanyahu’nun oyununa gelmeyin’ dedi biz de bu tuzağa düşmemek için İsrail’le savaşa neden olacak bir yanıt vermedik. O nedenle sınırlı bir saldırı ile yetindik’ diye bir gerekçe oluşturmak için sızdırmış olabilirler.
Bu bir mühendislik haberi olabilir.
ÜRDÜN VE LÜBNAN HEYETİ
Ama Haniye suikastından sonra Ürdün’den ve Lübnan’dan İran’a bir heyet gitmiş. Ürdün heyetinin ABD ve İsrail’den mesaj taşıdığı söyleniyor.
Bu tür kriz anlarında heyetlerin devreye girmesi, arka kapı diplomasisinin işlemesi kadar doğal bir şey olamaz.
DAVUL ZURNA İLE OLMAZ
Davul zurna ile bir saldırı olmaz. Olursa da etkili olmaz. İsrail, adres vererek mi Haniye suikastini düzenledi? Hayır. Netanyahu, eylül ayında BM’de yaptığı konuşmada “İran’a sürprizlerimiz olacak” demişti. Bu tür suikastların hazırlığı aylar hatta yıllar önceden başlar. 15 Temmuz darbe girişiminin düğmesine 2009 yılında Erdoğan’ın Davos’ta İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres’e, “One minute” çekmesinden sonra basılmıştı.
İRAN’IN CEVABI NE OLACAK?
Ama İran’ın İsrail’e bir cevap vermesi bekleniyor. Çünkü İran’ın karizması fena halde çizildi. Misafirini koruyamayan bir ülke konumuna düştü.
Sadece İran halkı değil, İran’a bağlı vekil unsurlar olan Husiler ve Hizbullah içinde Tahran yönetimine yönelik eleştiriler yükselmeye başladı.
İran hem vekil unsurlarını susturmak hem itibarını kurtarmak için İsrail’e yönelik bir harekât düzenleyecek.
SAVAŞ BÖLGEYE YAYILACAK MI?
Borsa deyimiyle ‘İran saldırısı satın alındı’. Saldırının bu hafta içinde gerçekleşmesi bekleniyor. 13 Nisan’da kendi toprakları üzerinden dron saldırısı düzenlemişti. Ama o bir gösteri maçı gibiydi. Zaten adına ‘gösteri saldırısı’ denildi. İran bir cevap verecek ama bu nasıl olacak? İsrail-İran savaşının başlamasına neden olacak mı? Savaşın bölgeye yayılmasını sağlayacak mı?
Asıl kritik noktalar burası.
İRAN-İSRAİL SAVAŞI ÇIKMAZ
İran hep vekil unsurları üzerinden, İsrail ise doğrudan saldırdı. İran’ın etkili bir menzil imkânı sağladığı için Lübnan üzerinden saldırma ihtimali de konuşuluyor. Belki riskli olacak ama İran- İsrail savaşının çıkmasını beklemiyorum. Ama İran ve İsrail, iki düşman kardeş olarak savaş ateşini bölgede yakmaya devam edecekler.