Bakan Mehmet Şimşek, bu satırlar yazılırken bugün Singapur’a gitmesi bekleniyordu. İki gün sürecek FAFT (Mali Eylem Gücü) toplantılarına katılacak. FATF, kara para ile mücadele için hukuki ve kurumsal standartları denetleyen uluslararası bir kurumdur.

21 Ekim 2021’de Türkiye’yi “Gri Liste”ye almıştı. FATF Başkanı Marcus Pleyer, “Türkiye'de mali sektörün, emlakçı ya da değerli maden ticareti yapan kişiler gibi farklı aktörlerin daha sıkı denetlenmesi gerektiğini” söylemişti.

Süleyman Soylu ise şu açıklamayı yapmıştı:

“Osman Kavala’yı serbest bırakmadık, Demirtaş’ı serbest bırakmadık, PKK ve FETÖ ile mücadelede kimseden talimat almadık diye Türkiye’yi gri listeye aldılar.” (22 Ekim 2021)

Boş hamasetle gerçeklerin üstü nasıl örtülüyor, görüyorsunuz. Şimşek ise, geçen yıl, FAFT’ın tespit ettiği 7 eksiklikten 5’inin giderildiğini, son ikisinin de giderileceğini söylemişti. (15 Temmuz 2023)

Şimdi Türkiye’nin bu utanç verici listeden çıkarılması bekleniyor.

MİLLİ VE YERLİ MODEL

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak 29 Eylül 2020’de “milli ve yerli” olarak nitelediği YEP’i (Yeni Ekonomik Program) açıklamıştı. 303 Sayılı CB Kararnamesiyle yayınlanmıştı. 22. sayfadaki grafiğe göre enflasyon 2023 yılında yüzde 4.9’a inecekti:

Halbuki 2023’te enflasyon TUİK’e göre yüzde 64, ENAG’a göre yüzde 127 oldu!

Neden bu kadar yanılmışlardı? Çünkü “kapitalist” dedikleri, “dayatılan paradigma” dedikleri, “mandacı” dedikleri ortodoks iktisat açısından bakmıyorlar, faizi indirtirlerse enflasyonun düşeceğini sanıyorlardı. Bu uğurda “128 milyar dolar” harcandı. Merkez Bankası’nın rezervleri tüketildi, ihtiyat akçesi bile bütçeye aktarıldı.

Cumhurbaşkanı’nın “nas var” sözü bütün bu politikaların özetidir. Gelinen durum ortada.

ARTI’LAR NELER?

Tam duvara çarpacakken, seçimlerden sonra Haziran 2023’te şimşek getirildi. Ali Babacan ve Şimşek, 2014’ten itibaren emirle faiz indirtme politikasını karşı çıkmışlar, defalarca istifanın eşiğinden dönmüşlerdi. Şimşek’in tekrar göreve çağrılması 2014’ten beri, hele de CB sisteminde izlenen politikaların yanlışlığının tescilidir.

Mehmet Şimşek “para ve maliye politikaları” alanıyla sınırlı ortodoks politikalar uyguladı. Türkiye ödemeler dengesi krizi tehlikesinden kurtuldu. Merkez Bankası net rezervleri artı’ya geçtiği gibi risk pirimi de düştü. Enflasyonda da bir miktar düşme bekleniyor.

Bunlar Şimşek’in başarılarıdır. Listeye başka maddeler de eklenebilir. Fakat…

Şimşek göreve geldiğinde Turgut Özal ve Kemal Derviş gibi bir “istikrar programı” ortaya koymadı. OVP ile yetindi. Ekonomi yönetiminde sadece Merkez Bankası yönetimini değiştirdi, güvenilir, rasyonel bir ekip getirdi. Başka? Başka yok…

Bu durum Şimşek’in yetkisinin “para ve maliye” hatta esasen “para politikası” ile sınırlı olduğunu gösteriyor. “Yapısal reformlar” diyor ama adını koymuyor.

‘REFORM’ YAPMAK

Turgut Özal 3 Aralık 1979’da Başbakanlık Müsteşarlığına atanmış, DPT de kendisine bağlanmıştı. 24 Ocak 1980’de, yani 52 günde “24 Ocak Kararları”nı açıklamıştı. Resmi Gazete’de 50 sayfa tutan, kurumsal yapıda düzenlemeler yapan, Türkiye’yi açık piyasa ekonomisine geçiren esaslı reformlardı.

Kemal Derviş 2 Mart 2001’de Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanlığa getirildi, 14 Nisan’da, yani 43 günde programını açıkladı; içinde 15 kanun değişikliği de vardı. En önemlileri Merkez Bankası’nın bağımsızlığı ile Kamu İhale Kanun’u idi. İkisi de bugünkü iktidarın elinde tanınmaz hale geldi.

Şimşek göreve geleli bir yıl doldu, para ve maliye politikalarıyla ihracatın teşviki dışında “yapısal” denilecek bir reform yok. Zorunlu vergi reformu, yeni konuşuluyor ve sorunlu gözüküyor.

Mesele sadece gecikme değil. Şimşek’in yetkilerinin sınırlı ve süresinin belirsiz olması baştan beri piyasalarda tereddütler yaratıyor, enflasyonla mücadeleyi ve yatırım gelmesini zorlaştırıyor. Bu da enflasyon beklentisinin kırılmasını geciktiriyor. Bu yüzden, “en zoru”geride kalmış değil.

Minister Mehmet Şimşek was expected to go to Singapore today when these lines were written. He will attend the two-day FAFT (Financial Action Force) meetings. FATF is an international body that oversees legal and institutional standards to combat black money.

On October 21, 2021, Turkey was included in the "Grey List" . FATF President Marcus Pleyer said, "The financial sector in Turkey and different actors such as real estate agents or precious metal traders should be more closely supervised . "

Süleyman Soylu made the following statement:

“They put Turkey on the gray list because we did not release Osman Kavala, we did not release Demirtaş, we did not receive instructions from anyone in the fight against PKK and FETO.” (October 22, 2021)

You see how the facts are covered up with empty rhetoric. Şimşek, on the other hand, said last year that 5 of the 7 deficiencies identified by FAFT had been corrected, and that the last two would be corrected. (July 15, 2023)

Now Turkey is expected to be removed from this shameful list.

NATIONAL AND LOCAL MODEL

Minister of Treasury and Finance Berat Albayrak announced the YEP (New Economic Program), which he described as "national and local", on September 29, 2020. It was published by CB Decree No. 303. According to the graph on page 22, inflation would decrease to 4.9 percent in 2023:

However, in 2023, inflation was 64 percent according to TURKSTAT and 127 percent according to ENAG!

Why were they so wrong? Because they did not look at it from the perspective of orthodox economics, which they called "capitalist" , "imposed paradigm" , and "mandatory" , they thought that if they reduced the interest rate, inflation would decrease. “128 billion dollars” were spent for this purpose . The Central Bank's reserves were consumed, and even the reserve fund was transferred to the budget.

The President's "how is it" statement is the summary of all these policies. The current situation is obvious.

WHAT ARE THE PROS?

Just as he was about to hit the wall, lightning was brought in June 2023, after the elections. Ali Babacan and Şimşek had opposed the policy of reducing interest rates by order since 2014 and had repeatedly come back from the brink of resignation. Şimşek's call to duty again is a confirmation of the wrongness of the policies followed since 2014, especially in the CB system.

Mehmet Şimşek implemented orthodox policies limited to the field of "monetary and fiscal policies" . Türkiye has escaped the danger of a balance of payments crisis. As the Central Bank's net reserves became positive, the risk premium also decreased. A slight decrease in inflation is also expected.

These are Şimşek's achievements. Other items can be added to the list. But…

When Şimşek took office , he did not put forward a "stability program" like Turgut Özal and Kemal Derviş . He was satisfied with the OVP. In economic management, he only changed the Central Bank management and brought in a reliable, rational team. Another? There's no other…

This situation shows that Şimşek's authority is limited to "monetary and fiscal" and even essentially "monetary policy". He says "structural reforms" but does not name them.

MAKING 'REFORM'

Turgut Özal was appointed as Undersecretary of the Prime Ministry on December 3, 1979, and DPT was subordinated to him. He announced the "January 24 Decisions" on January 24, 1980, that is, in 52 days . These were fundamental reforms that took up 50 pages in the Official Gazette, made arrangements in the institutional structure, and transitioned Turkey to an open market economy.

Kemal Derviş was appointed to the Ministry of Economy on March 2, 2001, and announced his program on April 14, that is, in 43 days; It also included 15 amendments to the law. The most important ones were the independence of the Central Bank and the Public Procurement Law. Both of them have become unrecognizable in the hands of today's government.

It has been a year since Şimşek took office, and there is no reform that can be called "structural" other than the promotion of exports through monetary and fiscal policies. Mandatory tax reform is just being talked about and seems problematic.

It's not just about delay. The fact that Şimşek's powers are limited and their duration is uncertain has created hesitations in the markets from the beginning, making it difficult to fight inflation and attract investment. This delays the breaking of inflation expectations. Therefore, the “hardest” is not over.