Parayı değil adaleti ve özgürlüğü önemsiyordu. "Özgürlük, yaşamak için kazandığın zamandır" diyordu

İnsanlar mutsuz. İktidara yakın olanlar da muhalif olanlar da...

Yerel seçimler için bir yarış var ama pek heyecan vermiyor.

Ne veriyor?

Sıkıntı veriyor, en kibar deyişle.

Dahası bazen kuşkunun da ötesinde iğrenme duygusu uyandırıyor.

Belli ki adayların önemli kısmı ahlak yoksunu, çıkarcı, kurnaz…

Partilerinin aday göstermediklerinin bir bölümü de öyle.

Bir kavga gürültü sürüyor ama bu, genellikle "hizmet yarışı" falan değil; iç mücadeleler, komplolar, beceriksizlikler, ego patlamaları…

Ve bu filmde bizlere verilen rol belli: Sadece tek bir sahnede kısa bir süre için görüneceğiz ve 31 Mart'ta "tıpış tıpış" gidip "saptanmış" insanların seçilmesi için pusulayı doldurup sandığa atacağız.

Ondan önce de ondan sonra da hiçbir şey söylemeyeceğiz ve yapmayacağız.

Çünkü biz "konu mankeni" gibiyiz.

Ne diyelim, yazıklar olsun! 

* * *

Bu ortamda iyimser olmak kolay değil.

Bakıyorum, birçok insan "bu işler böyledir, seçimler de adaylar da hep kirlidir" diyor.

Hayır, değil. Tüm adayların "kirli" olduğu da doğru değil, tüm seçimlerin böyle geçtiği de.

"İktidarın insanı bozduğu" öngörüsü de her zaman haklı çıkmıyor.

Bunun için çoktandır hatırlamadığım ama dün aklıma geldiği anda yüreğimin ışıldadığı bir adamdan bahsetmek istiyorum size.

Uruguaylı "Vosvos Mujica"dan. Yani Pepe'den.

Şimdi epeyce yaşlandı. Ama hayatta, Uruguay'daki eski evinde.

Bir ara Türkiye'ye gelmiş, bize güzel şeyler anlatmıştı. 

Hem de mühim anda, 1 Kasım 2015 seçimlerinin arifesinde.

O zamanlar, CHP'li belediyelerin davetiyle geldiği için mi nedir, Yeni Akit onu hemen deşifre edivermişti: "Seçim öncesi partisinde fakir bulamayan CHP, yurt dışından fakir ithal etti; bir polis katilini davet etti."

Pepe, "dünyanın en fakir cumhurbaşkanı" sıfatını taşıyordu. Ama kendisini hiç fakir saymayan biriydi o, çünkü asıl zenginliği "ruhunda ve özgürlüğünde hissediyordu":

"İnsanların gece uyuyacak bir saçak altı bile bulamadıkları bir dünyada, birilerinin devasa malikânelerde yaşamasını anlamıyorum. Evsiz ve susuz insanlar varken sen özel uçağım olsun, oraya buraya gideyim diyorsun. Asıl fakirler, hayatta elde ettikleriyle yetinmeyen insanlardır.

***

Ayağında bir kot pantolon vardı...

Sırtında asılı bir çanta...

Ne takım, ne kravat...

Bizimkiler de aynı havada karşılamış, altına bir mavi "Vosvos" vermişlerdi.

Kaldığı yer de Taksim'de, üç yıldızlı bir oteldi...

Yanlış anlaşılmasın, adam sıradan biri değil, 2010-2015 yıllarının Uruguay Devlet Başkanı idi.

Pepe'nin geliş nedeni kitap tanıtımı denmişti. Kitabın adı da şöyleydi: 

"İktidarda bir kara koyun: Saraysız Başkan Jose Mujica".

Saraysız, duydunuz mu? Ne kadar provokatif!

Bizde bırakın devlet yönetimini, ufak bir ilçenin bile belediyesini kapanlar, hatta muhtar olanlar, önce rahatını ve ihtişamını düşünüyor. Malum, "itibardan tasarruf olmaz"…

Oysa o Türkiye ziyaretinde açıkça söylemişti:

"Siyaset para biriktirmek için değildir. Parayı çok sevenlerin ticaretle ilgilenmesi gerektiğini düşünüyorum. Bildiğim kadarıyla para ve zenginlik diğer dünyaya götürülemiyor."

Solcuydu. Gerillaydı. Yakalandı. 14 yıl hapis yattı. Vücudunda polislerden yediği 6 kurşunun izleri var.

1973-1985 yıllarında tutuklu kaldığı ve işkence gördüğü Libertad Cezaevi'ni kapatıp yerine sağlık hizmeti veren bir klinik açmıştı.

2010'da iktidara gelmesinden itibaren demokratikleşme, piyasa ekonomisi, yolsuzluğa karşı önlemler adına çok şey yaptı. "Solcular anlamaz" denilen ekonomi, onun döneminde hızla gelişti, ülkedeki yoksul ve işsiz sayısı azaldı.

Mujica, bir soruyu cevaplarken, sadece Türkiye'de değil, tüm dünyada solun en büyük sorununun "birleşememek" olduğunu belirtmiş ve şunu da eklemişti:

"Mağlubiyetler, zaferlerden daha öğreticidir."

* * *

Kişisel hayatında da örnek biri Pepe. Devlet başkanlığı yaptığı dönemde, basit bir çiftlikte, barakayı andıran bir evde yaşadı. Aylık 12 bin dolar olan maaşının yüzde 90'ını hayır kurumlarına bağışlardı. 

En büyük maddi birikimi genellikle kendisinin kullandığı bir Vosvos'tu. 1987 model mavi bir otomobil.

Parayı değil adaleti ve özgürlüğü önemsiyordu. "Özgürlük, yaşamak için kazandığın zamandır" diyordu. 

Başkanlık dönemi sonrasında senatör olarak çalışmayı sürdürdü. 2020'de aktif siyaseti bıraktığını söyleyerek istifa etti. 

Çıkardığı derslerden birini şöyle özetlemişti: "Yıllardır bahçeme nefret ekmedim, hayatın bana verdiği zor dersi aldım; nefret aptallaştırıyor."

Onunla ilgili son haberlerde, şimdi 88 yaşındaki örnek insanın, 70 yaşında evlendiği eşi Lucia Yenge ve 3 ayaklı köpeği Manuela ile aynı basit evde yaşamayı sürdürdüğü yolundaydı. 

Umarım üçü de iyidir.

Ve umarım bu gerçek yaşam öyküsünden birileri (tek bir belediye başkanı adayı bile olsa) ders çıkarmayı başarır.

He cared about justice and freedom, not money. "Freedom is the time you earn to live" he said

People are unhappy. Both those close to the government and those in opposition...

There is a race for local elections, but it is not very exciting.

What does it give?

It's annoying, to say the least.

Moreover, it sometimes arouses disgust beyond doubt.

Apparently, a significant portion of the candidates are immoral, self-serving, cunning...

So are some of those whose parties did not nominate candidates.

There is a fight going on, but this is generally not a "service race" or anything like that; Internal struggles, conspiracies, incompetence, ego explosions…

And the role given to us in this movie is clear: We will appear for a short time in only one scene, and on March 31, we will go "together", fill out the ballot paper and throw it into the ballot box to elect the "determined" people.

We won't say or do anything before or after that.

Because we are like "plot models".

What can we say, shame on you!

* * *

It is not easy to be optimistic in this environment.

I see that many people say, "this is how things are, elections and candidates are always dirty."

No it is not. It is not true that all candidates are "dirty", nor is it true that all elections are like that.

The prediction that "power corrupts people" is not always justified.

For this reason, I would like to tell you about a man whom I do not remember for a long time, but who made my heart shine when I thought of him yesterday.

  José Mujica

From Uruguayan "Vosvos Mujica". So from Pepe.

He's quite old now. But he's alive, in his old home in Uruguay.

He came to Turkey once and told us nice things.

And at a crucial moment, on the eve of the November 1, 2015 elections.

At that time, was it because he came with the invitation of CHP municipalities? Yeni Akit immediately deciphered it: "The CHP, which could not find poor people in its party before the elections, imported poor people from abroad and invited a police murderer."

Pepe had the title of "the poorest president in the world". But he was someone who did not consider himself poor at all, because he "felt the real wealth in his soul and freedom":

"I don't understand why people live in huge mansions in a world where people can't even find a place to sleep at night. While there are homeless and thirsty people, you want to have a private plane and go here and there. The real poor are the people who are not satisfied with what they have achieved in life."

* * *

He was wearing jeans...

A bag hanging on his back...

Neither suit nor tie...

Our people welcomed him in the same atmosphere and gave him a blue "Vosvos".

The place he stayed was a three-star hotel in Taksim...

Don't get me wrong, the man was not an ordinary person, he was the President of Uruguay between 2010 and 2015.

Pepe's reason for coming was said to be a book promotion. The name of the book was as follows:

"A black sheep in power: Palaceless President Jose Mujica".

Palaceless, have you heard? How provocative!

In our country, those who control the municipality of even a small district, let alone the state administration, and even those who become headmen, think first of their comfort and magnificence. As you know, "there is no saving on reputation"...

However, he said clearly during his visit to Türkiye:

"Politics is not for saving money. I think those who love money very much should be interested in trade. As far as I know, money and wealth cannot be taken to the other world."

He was leftist. He was a guerrilla. Caught. He spent 14 years in prison. There are traces of 6 bullets from the police on his body.

He closed the Libertad Prison, where he was detained and tortured between 1973 and 1985, and opened a clinic providing health services instead.

Since coming to power in 2010, he has done a lot for democratization, market economy and measures against corruption. The economy, which "leftists do not understand", developed rapidly during his period, and the number of poor and unemployed in the country decreased.

While answering a question, Mujica stated that the biggest problem of the left, not only in Turkey but all over the world, is "not being able to unite" and added the following:

"Defeats are more instructive than victories."

* * *

Pepe is also an exemplary person in his personal life. While he was president, he lived on a simple farm in a house resembling a shed. He would donate 90 percent of his monthly salary of $12,000 to charities.

His biggest financial possession was a Vosvos, which he usually used. A 1987 model blue car.

He cared about justice and freedom, not money. "Freedom is the time you earn to live," he said.

After his presidential term, he continued to work as a senator. He resigned in 2020, saying he was leaving active politics.

He summarized one of the lessons he learned as follows: "I have not planted hatred in my garden for years, I have learned the hard lesson that life gave me; hatred makes you stupid."

The latest news about him was that the exemplary man, now 88, continues to live in the same simple house with his wife Aunt Lucia, whom he married at the age of 70, and his 3-legged dog Manuela.

I hope all three are okay.

And I hope someone (even a single mayoral candidate) manages to learn from this real-life story.