Siyasi hayatta her parti, vatandaşın hiç değilse bir bölümünün beklentilerine cevap vermek amacıyla kurulur, bunun gereğini yerine getirdiği sürece yoluna devam eder.

Bunu en iyi yerine getiren ve beklentilere en fazla cevap veren parti/ler iktidar olmaya da hak kazanır.

İktidar biraz da şans işidir.

Bu yazı İYİ Parti’nin bugün başlayacak kongresi vesilesiyle yazılıyor; konusu İYİ Parti ama ‘şans’ ile neyi kast ettiğimi önce AK Parti örneği ile açıklayayım.

AK Parti kurulduktan kısa süre sonra yapılan seçimle iktidara geldi.

O seçimin öncesinde parçalı bir koalisyon ve ekonomik kriz vardı, üstelik yüzde 10 barajı bulunan ülkede her eğilimden oy toplayabilecek popülist bir yeni parti -Genç Parti- dengeleri zorlamaya adaydı.

İktidarını bu özel durumlara borçlu AK Parti. CHP dışındaki bütün partiler baraja takılınca, aldığı yalnızca yüzde 34.3 oyla tek başına iktidar olabildi.

Şans işte.

Reklam

Türkiye siyasi hayatının köklü değişimler yaşadığı bir başka dönemde kurulan İYİ Parti de, kullanabilseydi, ‘şanslı’ olabilecekti.

Merkez sağın oylarına talip olarak kuruldu İYİ Parti.

İktidardaki AK Parti halkın tepkisini çeken bir yola girmekteydi ve 2015 yılında yapılan iki seçimin ilkinde Meclis çoğunluğunu kaybetmişti. Ertesi yıl bir darbe girişimine maruz kaldı siyasi sistem ve o olay AK Parti’nin vücut kimyasını da etkiledi. MHP anlaşılmayan bir hamleyle AK Parti’ye yaklaşıp birlikte sistem değişikliği yolunu açtı.

Bütün bunlar İYİ Parti için kullanılabilir bir şans aralığı teşkil etmekteydi.

CHP de, iktidarın seçime girmesinin önüne set çekmeye çalıştığı İYİ Parti’ye ödünç milletvekili vererek, ona yeni bir şans kapısı araladı.

Genel başkan Meral Akşener şansları elinin tersiyle geri çevirmeseydi…

Muhalefet ortak bir çatı adayla cumhurbaşkanlığını AK Parti’nin elinden alma girişimini başlatmışken, önceleri o çabanın içerisinde yer alan Akşener, Bir anda “Ben seçilebilirim”diyerek adaylığını ilan etti.

Hem kendi gülünç sayılabilecek bir oyla -yüzde 7.29- hüsrana uğradı, hem de partisi kamuoyu yoklamalarında en az bir misli güçte görünürken yüzde 10’un altında -yüzde 9.96- oy alabildi. 

Reklam

[Millet İttifakı içerisinde bulunmasaydı, yüzde 10 barajına takılacağı için hiç milletvekili çıkaramayacaktı İYİ Parti. İttifak sayesinde Meclis’te 43 milletvekili ile temsil edildi.] 

“Şansı elinin tersiyle geri çevirmek” derken bunu kast ediyorum.

Daha yakın bir tarihte -14 Mayıs 2023’te- yaşandığı için belleklerde taze olan en son genel seçim ile cumhurbaşkanlığı seçiminde, yine Meral Akşener’in tavrıyla, sadece İYİ Parti’nin değil Millet İttifakı’nın da şansı zedelendi. Cumhurbaşkanı yeniden Tayyip Erdoğanseçilebildi, Cumhur İttifakı da AK Parti’nin bir beş yıl daha iktidarda kalmasını sağladı.

Meral Akşener’in partisinin kendi kendini düşürdüğü şanssızlık AK Parti’nin -ve ortağı MHP’nin- şansı oldu.

Girdiği ilk genel ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde -2018- partisinin beklenenden çok uzak performansının sorumluluğunu üstlenen Meral Akşener, seçimli olağanüstü kurultay öncesinde aday olmayacağını açıklamıştı. Kurultay günü, delegelerin kendisinin partinin başında kalmasını arzu ettiği gerekçesiyle, yeniden aday oldu ama.

Bugün yapılacak kurultayda yine aday olmayacağını duyurdu Meral Akşener.

Kurultay’a en az üç başkan adayıyla gidiliyor: Müsavat Dervişoğlu, Koray Aydın ve Mehmet Tolga Akalın…

Kurucusu Meral Akşener’in 2018’deki ayrılır gibi yapıp ayrılmama hareketini tekrarlaması da mümkün. 

Her aday ciddi bir yarışa hazır görünüyor.

İYİ Parti kamuoyu ile İYİ Parti seçmeni üzerinde yapılan bir anketten Akalın’ın diğerlerinden fazla ilgi gördüğü sonucu alınıyor.

Adaylardan hangisi kazanırsa kazansın şansını büyük çapta kaybetmiş bir partiyi devralacak.

Yazının başında ‘şans’ konusunda AK Parti örneğini aktarmıştım; ilk şansı yakalayıp sonrasında yaptıkları yanlışlar yüzünden sonları iyi olmamış sayısız örnek de var. O örneklerden hareketle bir genelleme yapmakta mahzur yok: Şansını iyi kullanamayan partilerin o şansı bir daha yakalaması pek nadir bizim siyasi hayatımızda.

Bakalım İYİ Parti o kısır döngüyü tersine çevirebilecek mi?

In political life, every party is established to meet the expectations of at least some of the citizens, and continues on its path as long as it fulfills the requirements.

The party/s that fulfill this best and respond to expectations the most are entitled to come to power.

Power is also a matter of luck.

This article is being written on the occasion of the IYI Party's congress, which will start today; The subject is the İYİ Party, but let me first explain what I mean by 'luck' with the example of the AK Party.

AK Party came to power in the elections held shortly after its establishment.

Before that election, there was a fragmented coalition and economic crisis, and a new populist party - the Young Party - that could collect votes from all tendencies in the country with a 10 percent threshold, was a candidate to challenge the balance.

The AK Party owes its power to these special circumstances. Since all parties except CHP met the threshold, it could come to power alone with only 34.3 percent of the votes.

Here's your chance.

Advert

The İYİ Party, which was founded in another period when Turkey's political life was experiencing radical changes, would have been 'lucky' if it had been able to use it .

İYİ Party was founded to seek the votes of the centre-right.

The ruling AK Party was on a path that drew public reaction and lost its parliamentary majority in the first of two elections held in 2015. The following year, the political system was subjected to a coup attempt, and that event also affected the AK Party's body chemistry. In an incomprehensible move, MHP approached the AK Party and paved the way for system change together.

All of these constituted a usable opportunity for the İYİ Party.

CHP also opened a new door of opportunity by loaning MPs to the İYİ Party, which the government was trying to prevent from entering the elections.

If the chairman, Meral Akşener, had not turned down the chances...

While the opposition had started an attempt to take the presidency from the AK Party with a common umbrella candidate, Akşener , who was previously involved in that effort , suddenly declared her candidacy by saying "I can be elected" .

Not only was he disappointed with his own ridiculous vote - 7.29 percent - but his party was able to get less than 10 percent - 9.96 percent - of votes, even though it appeared to be at least twice as strong in opinion polls. 

Advert

[ If the İYİ Party had not been in the Nation Alliance, it would not have been able to elect any MPs because it would have been stuck in the 10 percent threshold. Thanks to the alliance, it was represented in the Parliament with 43 deputies. ] 

This is what I mean when I say "turning away the chance" .

In the last general election and the presidential election, which is fresh in memory because it took place more recently - on May 14, 2023 - Meral Akşener 's attitude damaged the chances of not only the İYİ Party but also the Nation Alliance. President Tayyip Erdoğanwas re -elected, and the People's Alliance ensured that the AK Party remained in power for another five years.

The misfortune that Meral Akşener 's party brought upon itself became the luck of the AK Party - and its partner MHP.

Meral Akşener, who took responsibility for the far-from-expected performance of her party in the first general and presidential elections - 2018- , announced that she would not be a candidate before the extraordinary elective congress. On the day of the congress, he became a candidate again, on the grounds that the delegates wanted him to remain at the head of the party.

Meral Akşener announced that she will not be a candidate again at the congress to be held today .

There are at least three presidential candidates going to the congress: Müsavat Dervişoğlu, Koray Aydın and Mehmet Tolga Akalın ...

It is also possible for its founder , Meral Akşener, to repeat the move of 2018, pretending to leave but not leaving. 

Each candidate seems ready for a serious race.

A survey conducted on İYİ Party public opinion and İYİ Party voters shows that Akalın received more attention than others .

Whichever candidate wins, they will take over a party that has largely lost its chances.

At the beginning of the article, I gave the AK Party example regarding 'luck' ; There are also countless examples of people who got the first chance and then did not end well because of the mistakes they made. There is no harm in making generalizations based on those examples: It is very rare in our political life for parties that did not use their chances well to get that chance again.

Let's see if İYİ Party can reverse that vicious circle.