Siyasi iktidarlar da bütün canlılar gibi doğuyor, büyüyor, ihtiyarlıyor ve ölüyorlar. Ölmeden önce de —istisnası yok bunun— hafızalarını kaybediyorlar. Biz garibanlar olanca “local”lığımızla, siyasi iktidarlarda tutarlılık ararken onlara çocukluklarını hatırlatmak gibi beyhude bir takım işlere girişiyoruz. Oysa bizim hafızamızla, onlarınki aynı şekilde çalışmadığı gibi, bizim iktidarlardan beklentilerimizle, onların iktidarda olmaktan beklentileri arasında aşılmaz uçurumlar var.

İstanbul seçimleri bitti. İBB’nin ilk meclis toplantısında bir fotoğraf ortaya çıktı. CHP mecliste çoğunluğu ele geçirmiş. AK Parti grubu bir önceki dönemden İstanbul’da okuyan genç öğrenciler için ulaşımda bugüne kadar uygulanan yüzde 40 indirimin devamı için bir teklif veriyor. Ve teklif oylamaya sunuluyor. “Kabul edenler, etmeyenler.

Seçim sonuçlarını etkileyen önemli unsurlardan birisinin “Gazze’de işlenen bütün cinayetlere ve iktidarın, özellikle Tayyip Erdoğan’ın bütün güçlü söylemlerine rağmen İsrail’le ticaretin devam etmesi”daha da önemlisi bu ticaret kapsamında “stratejik maddelerin de yer alması” olduğu açık. Son son buna “jet yakıtı” gibi herkesin öfkesini burnuna getiren malzemelerin de eklenmesi işin tuzu biberi oldu denebilir.

Tarihe dikkat…14 Nisan 2024. Yani İran’ın İsrail’e 300 balistik füze ve İHA gönderdiği gecenin ertesi günü…Şimdi vereceğim şu haber eminim sizi de şaşırtacak:İşte o gün, yani 14 Nisan günü Adana İncirlik üssüne iki B-1B uçağı indi.Diyeceksiniz ki ne var bunda.Biraz sabredin.Ertesi gün Türk F-16’larla birlikte havalanıyorErtesi gün bu iki uçak Türk F-16’ları ile  birlikte  havalandı.

Artık şaşırmıyoruz. Jeopolitik dengeler rayından çıktı.İsrail, İran’a saldırdığında ya da Rusya Moldova’ya ait Trans-Dinyester’i de topraklarına ilhak etme yönünde çaba gösterdiğinde de şaşırmıyoruz.Tahran’ın Pakistan topraklarını füzeleriyle vurması da şaşırtmıyor, Libya’da uzun zamandır Türkiye’ye muhalefet eden Hafter kuvvetlerinin Ankara ile masaya oturması da.

Elbette Türkiye gibi farklı etnik, mezhebi, coğrafi, toplumsal, sınıfsal kimlik katmanlarının karşılıklı kesişimleri, örtüşmeleri ve karşıtlıkları ile oluşan 90 milyonluk bir ülkede sadece iki parti üzerinden siyasetin ilerlemesi mümkün değil.Ama 31 Mart sonrasında iktidar ve muhalefette nispeten daha konsolide olmuş ve göz hizasına gelmiş iki siyasi aktörün belirginleşmiş olması bazı sorunların daha ciddi ele alınmasını sağlayabilir.

Hep tekrarladığımız laftır… İki şey halkın gözü önünde yapılmaz: Sosis ve politika. Çünkü her ikisinin de yapılış şekli normal insanların midesini bulandırabilir. “Yeni anayasa” yapmak da politik bir faaliyet olduğuna göre anayasa yapımı için de benzer bir önleme ihtiyaç var. Midesi zayıfların, yaşı küçüklerin, hassas bünyelerin izlemesi sakıncalı olabilir.

Fatih Erkoç’un 1987 Eurovision finalinde seslendirdiği parçanın nakaratı kulağımda kalmış: “Dünya barışı içinse bütün çabalarımız / Dünya barışı için el ele verip kardeş olalım.” Eğer karar alıcı siyasetçi koltuğunda veya karar ve politika yapım süreçlerine katkı sunan, etki eden bürokrat konumundaysanız ne yapılmaması, daha doğrusu hangi saikle hareket edilmemesi gerektiğine ilişkin güzel bir uyarı niteliğinde bu iyi niyet beyanı dizeler.

Seçimin üzerinden üç hafta geçti. Olup bitenin -en azından- genel çerçevesini anlamak isteyenler için gayet yeterli bir süre. Çıkarılan derslere göre yeni rota belirlemek ve bu adımları görmek için ise fazla kısa. Ancak yorumcuların kalabalık bir bölümü, bu zaman parametresinin ortaya koyduğu basit hakikatin hilafına bir tutum içinde.

İsrail’in 7 Ekim saldırısından sonra Gazze’de yürüttüğü savaş devam ediyor. Nisan başında İsrail’in İran’ın Şam Elçiliğini hedef alması ve peşi sıra İran’dan gelen misilleme bölgede İran’ı da içine alan yeni bir savaş mı çıkacak kaygısına neden oldu. Öte yandan, İran’ın sınırlı bir saldırıda bulunması, saldırıyı önceden haber vermesi, Tahran neden böyle bir yol izledi sorusuna neden oldu.

AK Parti’de neler yaşandığını, seçim sonuçlarının zirvede nasıl değerlendirildiğini, duyulan hiddetin bazı isimleri koltuklarından edip etmeyeceğini nasıl öğrenebilirsiniz?AK Parti’ye yakın bilinen, hemen her gün bir fırsat yakalayıp yakınlığını belli eden yazarların sütunlarından değil mi?Ben de sizler gibi yapıyorum ve daha önce ihmal etmiş olsam bile şu günlerde gözlerimi onların yazılarından alamıyorum.

Türkçede özellikle siyasilerden sıkça duyduğumuz bir söz vardır. ”İtibardan tasarruf olmaz”. Seçimlerden sonra Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in, ”Bir kuruş bile bütçe dışı ödenek verilmiyor, verilmeyecek. Kimse ek ödenek için bana gelmesin. Kamuda tasarruf dönemi başlıyor” sözleri itibardan tasarruf olup olmayacağı üzerine yeni bir  tartışma başlattı.

Son haftalarda video programımda ve sosyal medya paylaşımlarımda birkaç kez aynı eleştiriyi aldım:“Siz CHP’ye hâlâ muhalefet diyorsunuz ama son seçimler AKP’yi muhalefet yaptı.”Önce bunun bir siyasi şaka olduğunu sanmıştım.Sonraki uyarılar biraz daha okkalı gelince ne cevap vermem gerektiğini düşündüm.31 Mart seçimleri iktidarı değiştirdi de benim haberim olmadı mı?İktidar?Ah, evet, kim daha çok oy alıyorsa o iktidar oluyordu, değil mi?Bir okurun yazdığı, daha doğrusu CHP yöneticilerinden alıntıladığı gibi:“CHP’li belediyeler Türkiye nüfusunun yüzde 65’ini, ekonominin yaklaşık yüzde 80’ini temsil eden kentleri yönetme hakkı kazandı.

Genel Başkanı Özgür Özel önümüzdeki hafta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşecek. ‘Makama saygı’ manşetiyle bayram öncesi Sabah Gazetesi’ne verdiği söyleşi ile duyurmuştu ‘tercihi Çankaya Köşkü olmakla birlikte Erdoğan nerede isterse görüşebileceği’ talebini. Makam diye tarif edilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ‘cumhurbaşkanlığı’ makamı.

PARİSMontparnasse Bulvarı'nda, Rodin'in Balzac heykeline bir selam sarkıtıpLe Select kahvesinde bir köşeye otuyorum.Günün ilk kahvesini yudumlarken NYTimes'ın tepesindeThomas L. Friedmann'ın yazısına göz atıyorum.Ortadoğu'da barış ve istikrar için üç koşul belirtmiş:           İran'da,                      İsrail'de,           Filistin'te            iktidar değişimi           ve yeni liderler.

Değişim! Söylemesi kolay, uygulaması zor bir başlık. Hele konu AK Parti olunca...Devasa büyüklükte bir kitle partisinden söz ediyoruz. Hatta eriştiği etkinlik düzeyi ile yer yer hâkim parti sınırlarına kadar genişleyen bir siyasal yapı bu. Kurulduğu günden bugüne atlattığı badireler, kadrolarında yaşanan yol ayrılıkları ve zamanın ruhu da düşünüldüğünde mutlak netice verecek bir reçeteye de sığdırılamaz.

Ortadoğu'nun gündemi yine çok yoğun. Önceki gün ABD, BM Güvenlik Konseyi'nde Filistin'in tam üyeliğini veto eden tek ülke oldu. İsrail, İran'ın İsfahan'daki nükleer tesislerini vurabileceğini gösteren bir hava aracı saldırısı düzenledi. Tıpkı İran'ın kontrollü ve haber verilmiş 13 Nisan saldırısı gibi bu sald-ı rı da hasar vermedi.

İsrail’in “İran’ın yanıtına” yanıtı çok zayıf oldu. Çünkü İran’ın mesajlarını doğru okuyan ABD, “bölgesel savaş kışkırtmaya” çalışan Netanyahu’yu dizginlemek zorunda kaldı. Görüldüğü üzere asıl mücadele İran ile İsrail arasında değil, İran ile ABD arasında. Peki neydi İran’ın ABD’ye mesajları? İnceleyelim:İRAN’IN ASKERİ MESAJI 1) İsrail’in İran’ın 13 Nisan saldırısına yanıtı İsfahan’a zayıf bir dron saldırısı oldu.

Bu hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın grup toplantısında Hamas için kullandığı Kuvâ-yi Milliye benzetmesi tartışma yarattı ama ben bugün Erdoğan’ın aynı konuşmadaki ‘Filistin davasının lideri misafirim olacak’ sözlerine dikkat çekmek istiyorum. Erdoğan, isim vermediği için İsrail-Filistin meselesinin geçmişini bilenlerin aklına ilk olarak Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas gelmiş olabilir ama aslında Erdoğan’ın kastı Mahmud Abbas değil Hamas lideri İsmail Haniye’ydi.

Beni en çok rahatsız eden ifadelerden birine yıllar önce Harp Akademileri Komutanlığı’nın bir yayınında rastlamıştım. 1995 baskısı, “Alçak Yoğunluklu Çatışma (Savaş Dışı Hareket)” başlıklı kitabın 9. sayfasında yer alıyordu bu ifade. Şöyleydi: “Genel seçimler her zaman meşruiyeti yansıtmaz.”Kitabın her satırına sinen bir mantığın itirafı gibiydi, bu cümle.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın benzetmesi tartışılıyor.Şöyle dedi:“Milli Mücadele sırasında Türkiye›deki Kuvayi Milliye ne ise Hamasda işte aynen odur.”Kemalistlerden epey tepki alıyor bu benzetme.CHP’li siyasetçiler, profesörler, gazeteciler ateş püskürüyor günlerdir.Bu tepkilere bakınca Türkiye’de ne Kuvva-i Milliye’nin ne de Hamas’ın pek de iyi bilinmediği sonucuna varmak mümkün.

Avrupa Birliği’nin 17 Nisan’daki özel Konsey oturumunda uzun bir süreden sonra Türkiye ile ilişkiler ele alındı. Gerçekten ele alındı mı onu saptamak zor. Zira Zirve sonrasındaki açıklamayı okuyunca Türkiye’nin ciddiyetten uzak yüzeysel bir şekilde değerlendirildiğini anlıyorum. Geçtiğimiz yaz AB liderleri, dış politikadan sorumlu Yüksek Temsilci Josep Borrell’den Türkiye ile ilişkilerin nasıl düzeltilebileceğine ilişkin bir rapor istedi.

İsrail’in 13 Nisan saldırısına misilleme olarak 19 Nisan erken saatlerde İran’ın İsfahan şehrine hava saldırısı düzenlediği haberlerini ilk duyuran ne İsrail ne İran ama ABD medyası oldu. 19 Nisan İran dini lideri Ali Hamaney’in 85’inci doğum günüydü, İsrail misillemeyi böyle bir günde yapmıştı. İsfahan stratejikti; hava kuvvetleri üssü ve Natanz nükleer santrali vardı.

Seçime katılım oranının 1961 genel seçimlerinden beri en düşük seviyede olduğu tespiti yapılmakta ve bu düşüklükte ağırlıklı olarak AK Parti seçmeninin etkili olduğu ileri sürülmekte. AK Parti’nin yenilgisinde bunun payı var mıdır? Başka hangi dinamiklerin etkili olduğunu düşünüyorsunuz? AK Parti, seçmeninin verdiği mesaj(lar)ı almış görünüyor mu? 2028 seçimlerine kadar bu mesajları alarak hayata geçirecek kurumsal ve söylemsel kapasiteyi inşa edebilir mi? 31 Mart yerel seçimleri Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AK Parti’nin büyük yenilgisiyle sonuçlanırken, aynı zamanda, siyasi dengeleri değiştiren ve kimlik, modernite ve demokrasi üzerine yeni tartışmaların başlayacağının ipuçlarını veren bir dönemi de başlattı.

Dün TBMM’de önemli bir Meclis Araştırma Önergesi verildi.Araştırma önergesi ne demek?Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin hükümetlerin yaptığı işleri denetleyebilmesi ve icraatlerin içeriğini öğrenebilmesi için yüce Meclis’e tanınan bir yetki.Dün Saadet Partisi grubunun verdiği araştırma önergesi de son haftalarda çokça tartışılan İsrail ile yapılan ticaretin araştırılması ile ilgili idi.

AKP döneminde iki büyük Anayasa değişikliği yapıldı. Biri 2010’da diğeri 2017’de…2007 yılında Cumhurbaşkanı’nın halk tarafından seçilmesi için Anayasa değişikliği yapıldı ama o AKP’nin inisiyatifi dışında gelişti.Dönemin siyasal şartları nedeniyle mecburiyetten oldu…AKP ilk büyük Anayasa değişikliğini 2010 yılında yaptı.

CHP’yi anlamaya çalıştıkça seçimin ardından yaptıklarının anlamsızlığını fark ediyorum.Mart ayının son günü yapılan yerel seçimden Özgür Özel’in genel başkan olduğu CHP birinci parti olarak çıktı. CHP bu seçimde yalnızca İstanbul ve Ankara’nın büyükşehir belediye başkanlıklarını elinde tutmayı başarmakla kalmadı, Türkiye genelinde kazandığı Büyükşehir, il ve ilçe belediye başkanlığı sayısını 208’den 351’e çıkardı.

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, parlamentoda grubu bulunan partilerin Meclis Başkan Vekilleri, Grup Başkanları ve kâtip üyeleriyle toplantı yaptı ve Anayasa değişikliği çalışmaları için destek istedi.Serkan Demirtaş'ın dün T24'te yayımlanan haberine göre Kurtulmuş, yeni Anayasa çalışmalarında "konsensüsün sağlanmasının önemli" olduğunu vurgulamış.

31 Mart'ta el değiştiren belediyelerden işten çıkarma, sürgün,mobbing haberleri geliyor.Şikâyetler yalnızca başkanlığın rakip partilere geçtiği belediyelerden gelmiyor, aynı partiden koltuğu devralan başkanlar bile kimsenin gözünün yaşına bakmıyor.Devraldıkları belediyenin bütçesini afişlerle ilan eden başkanlar, göreve geldikten sonra kaç işçi çıkardıklarını da ilan etsinler.

AK Parti ve CHP, 31 Mart seçim sonuçlarını değerlendirerek önümüzdeki dönem için yol haritası hazırlıyor. Bu durum, "siyaset yapma rekabetinin" hızlanacağı yeni bir ortama gireceğimizi gösteriyor. Elbette bu ortam hem parti siyaseti hem de ekonominin gidişatı ve dış politikadaki gelişmelerin ülkemize yansımaları ile şekillenecek.

Öyle anlaşılıyor ki “Şahsım Devleti” rejimini “İyileştirme” adı altına “Yerleştirme” atılımının liderliğini Numan Kurtulmuş yüklenmiş:Numan Kurtulmuş eski HAS Parti Genel Başkanı iken, Erdoğan/ AKP iktidarını “Harun gibi geldiler, Karun gibi oldular” diyerek eleştiren, ama iktidara transfer olduktan sonra onun sözcülüğüne atanan ve şimdi de Meclis Başkanı olan, bir zamanlar kendi mahallesinde saygınlığı bulunan bir akademisyen.

İşler yolunda giderken seçmen iktidarın küçük hatalarını umursamaz, iddialara kulak asmaz, kara propagandaya, algı operasyonlarına aldanmaz. Muhalefet tabanında infiale yol açan nice olay, iktidar seçmeninin kılını dahi kıpırdatmaz. Zira seçmen, münferit hadiselere, küçük meselelere değil, büyük fotoğrafa bakar.Eğer ekonomide işler yolunda gidiyorsa, enflasyon kontrol altındaysa, paranın değeri korunuyor, pazarlar canlıysa, teröre, diğer güvenlik tehditlerine karşı tedbir alınıyorsa, seçmen maceraya girişmez, işleyen bir çarkı durdurmaz, sudan sebeplerle tercihini değiştirmez.

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek “enflasyonun düşeceği konusunda halkı ikna etmemiz gerekiyor” demiş. Bu açıklamayı tek başına ele alırsanız Şimşek’in “beklenti yönetimine” atıfta bulunduğunu düşünebilirsiniz. Ancak iktidarın diğer üyelerinden gelen açıklamalarla birlikte okursanız, aslında sizi neye ikna etmeye çalıştıklarını daha iyi anlayabilirsiniz.

Cumhurbaşkanı Erdoğan seçim gecesinden itibaren AK Parti’de değişim işaretlerini veriyor.Seçimlerde yaşanan yenilgiden sonra kamuoyunda da bir değişim beklentisi oluştu. Hem parti yönetiminde hem de kabinede değişim talebi yaşanıyor.GEREĞİ YAPILACAKCumhurbaşkanı Erdoğan önceki gün yapılan MKYK toplantısında seçim sonuçlarına ilişkin kapsamlı bir değerlendirme yapıyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın emekliler sesini yükselttikçe cebine gidip gidip gelen elini tutmayı nasıl başardı?Bir görüşe göre para yoktu.Nasıl para olmaz? Darphanenin kâğıdı, mürekkebi de mi yok. Bas parayı, olsun para.Ben şu zamana kadar devletin para sıkıntısı çekmesine akıl erdiremeyen birkaç insanla karşılaştım.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, işi biliyor. “Halkı enflasyonun düşeceğine ikna etmemiz gerekiyor” dedi.Doğru! Halk, hesabını yüksek enflasyon beklentisiyle yapmaya devam ederse enflasyon düşmez.Kısır döngünün kırılması, piyasanın o döngüden çıkmasına bağlı. Onun için halk, düşük enflasyon hesabından zararlı çıkmayacağına güvenmeli.

Her ne kadar seçim yenilgisinin ardından AK Parti’de işlerin fena halde karıştığı gibi bir algı varsa da açıkçası ben çok o kanaatte değilim, muhtemelen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da bu konuda endişeli değil.Nitekim Çarşamba günkü grup toplantısında “31 Mart seçimleri yüzde 40,5 oy oranıyla Cumhur İttifakı’nın üstünlüğüyle sonuçlandı” diyerek bir bakıma AK Parti’nin yeni bir zafer kazanmış olduğunun altını çizmiş oldu.

Yerel seçimlerde kazandığı başarı CHP’ye büyük bir sorumluluk da yüklüyor. Belediye hizmetlerinin, CHP’ye oy versin vermesin her kesime eşit şekilde götürülmesi ve belediyelerin dürüst ve şeffaf şekilde yönetilmesi. CHP’li belediyelerin süt kadar lekesiz olmaları büyük önem taşıyor. CHP’li belediye başkanları, Türkiye nüfusunun yüzde 60’nın yaşadığı il, ilçe ve beldelere hizmet verecekler.

Dünya Bankası bugünlerde Türkiye’de iki nedenle gündeme geldi. Önce 2024-2028 dönemi için Türkiye’ye 18 milyar ABD doları proje finansmanı sağlama kararı, daha sonra da bu finansmanın yarısının Suriyeli sığınmacılar ve LGBTİQ+ toplulukların istihdamı koşuluyla kullandırılacağı haberleri nedeniyle. Hazine Ve Maliye Bakanlığının yalanmasına rağmen dikkatler bu iddialara döndü ve Dünya Bankasının destek vadettiği projelerin 2023 deprem hasarlarının telafisinden gelir dağılımı eşitsizliğine çare olup olmayacağına, daha fazla çevre kirliğine yol açıp açmayacağına dair sorulması gereken konular ikinci plana düştü.

İran füzeleri İsrail semalarında görüldüğü andan itibaren, yine o koro harekete geçti; “tiyatro” dedi, “oyun” dedi, “danışıklı dövüş” dedi...Olaylara bu tür yaklaşım tutumu son yıllarda fazlasıyla yaygınlaştı. Hiçbir şeye inanmıyorlar, her şey kurgu onlara göre. “Büyük resmi” görüyorlar, “büyük oyunu” çözüyorlar hep.

Dünkü yazımda 31 Mart yerel seçimlerine katılım oranının düşüklüğünü değerlendirmeye çalışırken, Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerindeki rakamlar özellikle dikkatimi çekti ve beni bu bölgeye biraz daha yakından bakmaya yöneltti.Tabii bu amaçla yola koyulurken, her seçimde bu bölgelerde katılımın genellikle ülke ortalamasının altında seyrettiği belirtilerek, bu durumun olağan karşılanması gerektiği görüşü öne sürülebilir.

PROF. DR. NURAY MERT-SİYASET BİLİMCİSeçime katılım oranının 1961 genel seçimlerinden beri en düşük seviyede olduğu tespiti yapılmakta ve bu düşüklükte ağırlıklı olarak AK Parti seçmeninin etkili olduğu ileri sürülmekte. AK Parti’nin yenilgisinde bunun payı var mıdır? Başka hangi dinamiklerin etkili olduğunu düşünüyorsunuz? AK Parti, seçmeninin verdiği mesaj(lar)ı almış görünüyor mu? 2028 seçimlerine kadar bu mesajları alarak hayata geçirecek kurumsal ve söylemsel kapasiteyi inşa edebilir mi?Muhalif seçmenin daha çok motivasyonun olduğu belli.