Seçim sonrası bu ilk yazı, birkaç gün gecikmeli bir seçim analizi.

31 Mart seçimlerinin benim merceğimle Türk siyasetine, ülkedeki toplum-siyaset ilişkisine dair önemli sonuçları şunlar:

1.Bu seçimler serbest seçmen davranışının öne çıkmasına tanıklık yapmıştır. Siyasi partilerin varsayılı kimi seçmenleri kendi partisinin adaylarına oy vermemiş, verili kimliğinin dışında “farklı” ve “bireysel” bir tercih yapmıştır. Partileri aşan bu seçmen davranışı tablosu, ne kadar kalıcı olacağı ve genel seçimlerde tekerrür edip etmeyeceği bilinmemekle birlikte, Türk siyaseti için önemli bir gelişmedir. Yaşanan durum, esas olarak, toplumdan gelen ve siyaseti yönlendirmeye dönük bir dalgaya işaret etmektedir.

2. Yerel seçimler, bu anlamda, CHP’nin siyasetiyle seçmeni kendisine çektiği seçimler olmak çok, farklı muhalif seçmen gruplarının umut ve beklentiyle ona doğru gittiği seçimler olmuştur. Durum, bir bakıma son genel ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhalif siyasi partilerin başarısızlığını seçmenin telafi etme, siyaset ağırlığını koyma çabasıdır.

3. Seçmenin bu davranışı, ülkedeki verili, kimlik-birey ilişkisini de esnetmiştir. Seçmen aidiyeti ve kimlikleri kadar, zaman zaman onun önünde siyasi tercihleri ve beklentileri merkezli bir davranışla, kimlik kalelerini kimi duvarlarında gedikler açmışlardır. Seçim öncesi DPI için yaptığım bir çalışmada belirttiğim gibi: “Kadim kültürel kırılmalar, hemen her zaman toplumsal ve siyasal farklılaşmalarının zemini oluşturmakla birlikte, aldıkları biçimler ve öne çıkardıkları hassasiyetlerle bir dönemden diğer döneme değişkenlik taşırlar. Genel ve cumhurbaşkanlığı seçimleri bu açıdan değerlendirildiğinde siyasal davranış, beklenti ve güdülerde kültürden siyasala, mikrodan makroya doğru bir kaymadan ya da yaşanmakta olan bir kaymanın pekişmesinden söz edilebilir. Ana zemini oluşturan kadim kültürel kimlikler, bugün itibariyle kültür ve yaşam biçimi savaşlarından çok, birbirinden farklı siyasi tasavvurları, siyasi düzen beklentilerini, ideal toplum formlarını beslemekte, toplumsal enerji bu noktalara sürüklenmektedir…”

Yerel seçim sonuçları bu tabloyu bir kez daha ve kuvvetli biçimde teyit etmiştir. Bununla birlikte, Orta Anadolu’da CHP’nin seçim kazanması, AK Parti’nin kalelerini yıkması yerel seçimler dışında, ülkenin yönetimiyle ilgili bir genel seçimde tekrar edecek midir? Sorusu, bir hükme varmak için yanıt beklemektedir.

4. CHP’nin yüzde 38’e varan başarısını, yukarıdaki tespitler ortadan kaldırmaz. Böyle bir orana ulaşmak, sağın ve AK Partinin kulelerini ele geçirmek siyasi olarak son derece önemli bir başarıdır. Her şeyden önce bu sonuçla moral üstünlük, muhalefete geçirmiş, demokrasiye dönüş umutlarını yeşertmiş, kolektif depresyona ilaç olmuştur. Ancak asıl sınav ve soru şu andan itibaren şekillenecektir: CHP, kendisine akan desteği kucaklayacak, ona uygun siyaset üretebilecek, siyaseti kimliklere ve pozisyon almaya endeksleyen takıntılarından uzaklaşıp merkeze yerleşebilecek midir? Türkiye’nin geleceği biraz da bu soruya verilecek yanıta bağlıdır. Kılıçdaroğlu’yla başlayan merkeze yürüme çabası, İmamoğlu gibi birden çok değer sistemini bünyesinde temsil eden adayların varlığı bu kapıyı açmışken, seçmen bu partiye gelmesi, CHP ve Türkiye için önemli bir fırsattır.

5. Son husus AK Parti’nin zemin kabıyla ilgilidir. Zemin kaybı her anlamda (aslında oy oranlarının uzun süredir gösterdiği üzere) muhakkaktır. Yerel seçimlerde AK Parti’nin güçlü oldu yerlerde katılımın düşmesi, AK Parti’nin İstanbul’da 9 puan gerilemesi, bu partinin has seçmendeki memnuniyetsizliğin artışını göstermektedir. İktidar partisi, iddialarının hilafına yeni Türkiye’nin dinamiklerinin oluştuğu merkezleri de kaybetmeye başlamıştır. Bu durum oy oranları ötesi kritik husustur. Hatem Ete bu tespiti, Medyascop’taki kuvvetli seçim analizinde şu sözlerle yapıyordu: “AK Parti’nin en önemli sorunu yeni sosyolojiyi kaybediyor olmasıdır, büyük şehirleri ve merkez ilçeleri kaybetmesi AK Parti’nin geleceği tüketmeye başladığına dair işaret çanlarıdır. Türkiye’nin geleceğini etkileyecek ana dinamiklerin oluştuğu yerleri kaybedip, ilk endokrine ettiği yerlere ve Anadolu ve taşra çekilmesi anlamlıdır”. Şüphe yok ki, bu durum sosyolojik bakımdan son derece önemlidir. CHP bakımından da bir fırsattır ve önümüzdeki dönem gelişmeleri takip bakımından için önemlidir.

Ancak genel değil, yerel bir seçim yaşandığı da hep akılda tutulmalıdır.

Seçim sonrası ilk tespitler işte böyle..

This first article after the election is an election analysis a few days late.

The important consequences of the March 31 elections, through my lens, on Turkish politics and the relationship between society and politics in the country are as follows:

1. These elections witnessed the emergence of free voter behavior. Some hypothetical voters of political parties did not vote for their own party's candidates, but made a "different" and "individual" choice outside of their given identity. This picture of voter behavior that transcends parties is an important development for Turkish politics, although it is not known how permanent it will be and whether it will repeat itself in general elections. The current situation essentially points to a wave coming from society and aiming to direct politics.

2. Local elections, in this sense, were not elections in which the CHP attracted voters with its politics, but were elections in which different opposition voter groups went towards it with hope and expectation. In a way, the situation is an effort by voters to compensate for the failure of opposition political parties in the last general and presidential elections and to exert their political influence.

3. This behavior of the voters has also stretched the given identity-individual relationship in the country. They have sometimes opened breaches in some of the walls of their identity castles, with a behavior centered on their political preferences and expectations, as well as their voter affiliation and identity. As I stated in a study I conducted for DPI before the election: “Although ancient cultural ruptures almost always form the basis of social and political differentiation, they also vary from one period to another with the forms they take and the sensitivities they highlight. When the general and presidential elections are evaluated from this perspective, we can talk about a shift in political behavior, expectations and motivations from culture to politics, from micro to macro, or the consolidation of an ongoing shift. Ancient cultural identities, which constitute the main basis, feed different political visions, expectations of political order, and ideal social forms rather than cultural and lifestyle wars, and social energy is dragged to these points.

Local election results have once again and strongly confirmed this picture. However, will the CHP's election victory in Central Anatolia and the destruction of the AK Party's strongholds be repeated in a general election regarding the administration of the country, other than local elections? The question awaits an answer to make a decision.

4. The findings above do not eliminate CHP's success of up to 38 percent. Reaching such a rate and capturing the towers of the right wing and the AK Party is an extremely important political achievement. First of all, this result gave the opposition moral superiority, raised hopes for a return to democracy, and became a cure for collective depression. However, the real test and question will take shape from now on: Will the CHP be able to embrace the support flowing to it, produce politics in line with it, move away from its obsessions that index politics to identities and position-taking, and settle at the center? Turkey's future partly depends on the answer to this question. While the effort to march to the center that started with Kılıçdaroğlu and the existence of candidates representing multiple value systems such as İmamoğlu have opened this door, the voters' coming to this party is an important opportunity for the CHP and Turkey.

5. The last issue is about the AK Party's ground pot. The loss of ground is certain in every sense (as, in fact, the voting rates have shown for a long time). The decrease in participation in the local elections in places where the AK Party is strong and the AK Party's decline of 9 points in Istanbul show the increase in dissatisfaction among the voters of this party. Contrary to its claims, the ruling party has begun to lose the centers where the dynamics of the new Turkey were formed. This is a critical issue beyond vote rates. Hatem Ete made this determination in his strong election analysis in Medyascop with the following words: “The most important problem of the AK Party is that it is losing the new sociology, losing big cities and central districts are signs that the AK Party is starting to consume the future. "It makes sense for Turkey to lose the places where the main dynamics that will affect its future occur and to retreat to the places where it was first endocrine, Anatolia and the provinces." There is no doubt that this situation is extremely important from a sociological perspective. It is also an opportunity for CHP and is important for following the developments in the coming period.

However, it should always be kept in mind that this is a local election, not a general one.

Here are the first findings after the election...