Siyasetin yargıya müdahale ettiği algısı İmamoğlu protestolarının da büyümesine neden oldu. Yargı tam bağımsız olsa ne İmamoğlu tutuklanır ne gösteriler yapılırdı. Hukuk arkadan gelsin anlayışı siyaseti de çürütüyor. (Foto: Cumhurbaşkanlığı)

Ana muhalefet CHP Genel Başkanı Özgür Özel 24 Mart’ta Saraçhane mitinglerini yayınlamayan bazı medya kuruluşlarına ve bağlı markalara karşı boykot çağrısını 29 Mart’ta Maltepe mitinginde genişletti. “Cumhurbaşkanı adayımız Ekrem İmamoğlu’nu, Özgürlük Mitingi meydanını görmeyenlere yüzümüzü dönüyoruz. Boykot listesinden çıkana kadar […] bize ihanet eden [yayın kuruluşlarına] […] reklam verenlerin ürünlerini almıyoruz” diyen Özel’in çağrısı sosyal medyada yayılarak 2 Nisan Salı günü genel bir alışveriş boykotu çağrısına dönüştü; bir siyaset ve hukuk tartışması başlattı.

Boykot ile ekonomik yaptırım

Özel’in boykot çağrısı biri on binlerce genç üniversite öğrencisinin katıldığı Saraçhane mitingleri ile diğeri Ramazan Bayramı arifesinde 2,2 milyon kişinin katıldığı söylenen Maltepe Mitingi olmak üzere son günlerin en önemli iki toplumsal olayını medya kuruluşlarının halka duyurmamasına karşı bir tepki. Özel ya iktidarın koşulsuz taraftarı oldukları ya iktidar vasıtasıyla elde ettikleri menfaatleri korumak gayesiyle ya da korktukları için görevlerini yapmamakla, böylelikle halkın haber alma hakkını kısıtlamakla suçladığı medya kuruluşlarını boykot yoluyla ekonomik yaptırıma uğratmayı amaçlamakta.

Gösterilerin esas sebebi: demokrasi

Çoğunluğu üniversite öğrencisi olan göstericilerin temel sebebi Ekrem İmamoğlu’nun cumhurbaşkanı adaylığından elenmesi değil. Gösterici gençler; devletin laiklik, demokrasi, hukuk devleti, güçler ayrılığı, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı ilkelerinin içi boşaltıldığından, yönetim ve yargı yetkilerinin keyfi ve kötüye kullanıldığından, yargının iktidarı hukuk ile sınırlandırmak için değil muhalefeti ve eleştirel düşünceyi bastırmak için siyasi bir alet olarak kullanıldığından, ifade özgürlüğü, seçme ve seçilme hakkı başta olmak üzere temel hak ve özgürlüklerin kısıtlandığından, Anayasa Mahkemesi kararlarına bile uyulmadığından, anayasanın emredici hükümlerinin ihlal edildiğinden, devletin demokratik bir cumhuriyetten giderek otokrasiye evrilerek nitelik değiştirdiğinden duyulan endişeler sebebiyle sokaklara dökülüyorlar. İmamoğlu’nun diplomasının iptali, siyasi kimliği öne çıkan eski Adalet Bakan Yardımcısı, yeni İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Akın Gürlek tarafından başlatılan yolsuzluk ve terör suçlaması ile ilintili soruşturmada gözaltına alınarak tutuklanması bu endişelerin hepsini birden kristalleştiriyor.

Anayasanın ihlali şüphesi

Muhalefetin ve göstericilerin sokağa çıkma sebepleri temelde iki hususta toplanmakta: Birincisi ve en önemlisi devlet güçlerini elinde bulunduranların devleti demokrasiden otokrasiye evirdikleri, yani anayasal düzeni ihlal ettikleri iddiası; ikincisi ise bu amaca yönelik olarak yasama, yürütme ve yargı yetkilerinin kötüye veya keyfi kullanıldığı, ifade özgürlüğü, seçme ve seçilme hakkı dahil temel hak ve özgürlüklerin kısıtlandığı suçlamasıdır.

Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) “Anayasayı ihlal” başlığını taşıyan 309(1) maddesine göre: “Cebir ve şiddet kullanarak, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemeye teşebbüs edenler ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılırlar.” 309(2) maddesine göre ise (1’deki) suçun işlenmesi sırasında başka suçların işlenmesi halinde, ayrıca bu suçlardan dolayı ilgili hükümlere göre cezaya hükmolunur.”

Anayasal düzen nedir?

TCK’nun 309(1)’de sözü edilen “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının öngördüğü düzen” anayasanın Başlangıç Kısmında aynen “Millet iradesinin mutlak üstünlüğü; egemenliğin kayıtsız şartsız Türk Milletine ait olduğu ve bunu millet adına kullanmaya yetkili kılınan hiç bir kişi ve kuruluşun, bu Anayasada gösterilen hürriyetçi demokrasi ve bunun icaplarıyla belirlenmiş hukuk dışına çıkamayacağı; Hiç bir faaliyetin Türk millî menfaatlerinin, Türk varlığının, Devleti ve ülkesiyle bölünmezliği esasının, Türklüğün tarihi ve manevî değerlerini, Atatürk milliyetçiliği, ilke ve inkılapları ve medeniyetçiliğinin karşısında korunma göremeyeceği ve lâiklik ilkesinin gereği olarak kutsal din duygularının Devlet işlerine ve politikaya kesinlikle karıştırılamayacağı;” şeklinde etraflıca ifade edilmiştir.

Göstericilerin endişe ederek sokaklara döküldükleri, devletimizin bekasını yakından ilgilendiren bu iki önemli şüphe hakkında – kamuoyunda bilindiği kadarıyla – bir soruşturma başlatılmış değildir.

Boykot soruşturulabilir mi?

Boykot, bir kişi, grup veya kuruluşa karşı ekonomik, sosyal veya politik bir tepki olarak mal veya hizmet almama eylemidir.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, İHA’nın 1 Nisan 2025 tarihli haberine göre “halkın bir kesiminin ekonomik etkinlikte bulunmasını engellemeye yönelik, kamuoyunda boykot çağrıları olarak bilinen, ayrıştırıcı söylemler ve bu söylemleri yayan kişilere yönelik ‘Nefret ve Ayrımcılık’ ve ‘Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik’ suçlarından re’sen soruşturma başlatıldığını” açıkladı. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç da “CHP’nin […] sistemli boykot çağrısı, […] açıkça hukuka aykırıdır. […] hukuki ve cezai sorumluluğu vardır. Bağımsız ve tarafsız yargı; esnafımızın, emekçimizin ve tüyü bitmemiş yetimin hakkını sonuna kadar savunmaya devam edecektir” diyen bir tweet yayınladı.

Boykot nefret ve ayrımcılık suçu mu?

Nefret ve ayrımcılık suçu TCK’nun 122’nci maddesinde “Dil, ırk, milliyet, renk, cinsiyet, engellilik, siyasi düşünce, felsefi inanç, din veya mezhep farklılığından kaynaklanan nefret nedeniyle; a) Bir kişiye kamuya arz edilmiş olan bir taşınmazı satmayı, devretmeyi veya kiraya vermeyi reddeden, b) Bir kişinin kamuya arz edilmiş belli bir hizmetten yararlanmasını reddeden, c) Bir kişinin işe alınmasını reddeden, d) Bir kişinin olağan bir ekonomik etkinlikte bulunmasını reddeden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır” denilerek tanımlanmıştır.

TCK 122’deki nefret ve ayrımcılık suçu açısından boykot çağrısı, bir grubu (örneğin, bir etnik veya dini kesimi) hedef alarak mal veya hizmet satın almamayı değil – satılan mal veya hizmetten mahrum bırakmayı amaçlarsa ve bu nefret saikiyle yapılırsa suç olabilir. Örneğin, “X dininden olanlara mal veya hizmet satmayın” gibi bir çağrı, nefret temelli ayrımcılık olarak değerlendirilebilir.

Bir kesimden alışveriş yapmayı boykot eden kişiler bu suçu işleyemezler. Çünkü bu suçun işlenmesi için bir kişinin olağan olarak yaptığı bir şeyi yapmaması, örneğin dükkanında mal satıyorsa bir kimseye satmaması ve bunu da satın almak isteyen kişiye duyduğu nefret nedeniyle yapması, nefretinin sebebinin de maddede sayılanlardan birisinin olması gerekir.

Halkı kin ve düşmanlığa tahrik mi?

Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik veya Aşağılama suçu da TCK’nun 216’ncı maddesinde “Halkın sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge bakımından farklı özelliklere sahip bir kesimini, diğer bir kesimi aleyhine kin ve düşmanlığa alenen tahrik eden kimse, bu nedenle kamu güvenliği açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır” denilerek tanımlanmıştır.

TCK 216’daki “Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik” suçu açısından boykot, halkın bir kesimini diğerine karşı kin ve düşmanlığa alenen tahrik ederse ve kamu güvenliğine açık/yakın bir tehlike yaratırsa suç teşkil edebilir. Yargıtay içtihatları, tahrikin “şiddet çağrısı” veya “nefret söylemi” içermesi gerektiğini vurgular. Sadece bir markayı veya politik bir durumu protesto etmek için yapılan barışçıl boykot çağrıları genellikle bu kapsama girmez.

Bu suçun oluşması için “halkın bir kesiminin diğerine karşı kin ve düşmanlığa alenen tahrik edilmesi (örneğin, bir grubu şiddete teşvik edilmesi) ve buna ilaveten bu söylemin kamu güvenliği açısından “açık ve yakın tehlike” oluşturması, yani somut bir tehlike potansiyeli aranır. Bir malı veya hizmeti bir kesimden satın almamaya davet eden boykot çağrısı “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” olarak kabul edilemez.

Barışçıl direniş ve eylemsizlik suç değil

Ceza kanunları eylemi temelde suç olarak tanımlar. Boykot, barışçıl bir tepki olarak kaldığı ve nefret/şiddet unsuru taşımadığı sürece suç değildir. Ancak, belirli bir kesimi hedef alarak düşmanlık yaratırsa veya ayrımcılık içerirse suç kapsamına girebilir. Kişilerin yapmak zorunda oldukları eylemleri örneğin bakkalın dükkanındaki malı satmaması gibi negatif eylemler de suç olabilir. Ancak istediği bakkaldan alışveriş yapmakta serbest olup alışveriş yapmak zorunda olmayan bir kişinin eylemsizliği suç oluşturmaz.

Mahatma Gandhi’nin bireyin haksızlığa sessiz kalmamasını ancak haksızlığa karşı çıkarken kin, nefret veya şiddete başvurmadan toplumsal değişim hedeflemesini amaçlayan “Satyagraha” (barışçıl direniş) ilkesi doğrultusunda eylemsizliği temel alan “boykot” TCK 122’deki “nefret ve ayrımcılık” ya da 216’daki “Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik” düzenlemesi ile çelişmez.

Nitekim, Gandhi’nin 1930’deki Hindistan Tuz Yürüyüşü’nde şiddete başvurmadan etkili olan boykot ve eylemsizlik suç sayılmadı. ABD’de Martin Luther King Jr’ın Gandhi’den ilham alarak başlattığı Montgomery Otobüs Boykotu’nda Siyahların otobüsleri kullanmayı reddetmesini ABD mahkemeleri, ifade özgürlüğü kapsamında korudu. Avrupa’da Greenpeace’in çevre için düzenlediği boykotlar şiddetsiz olduğu sürece suç sayılmadı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) de benzer durumlarda, şiddete teşvik etmeyen ifadeleri ifade özgürlüğü kapsamında korumuştur.

Toplumsal çalkantı önlenmeli

Diplomasının iptali ile İmamoğlu’nun cumhurbaşkanlığı yarışı dışında kalması, yolsuzluk ve terör suçlamasıyla yakalanıp tutuklanması, arkasından üniversite gençlerinin etkin olduğu gösteriler, idari makamların gösterileri yasaklaması ve polisin göstericilerle çatışması anında dünya medyasına yansıyarak uluslararası alanda ülkemizin yönetimde ve ekonomide istikrarı konusunda soruların artmasına neden oldu. Uluslararası ekonomi ve finans çevrelerinde iktidar ile muhalif kesimlerin karşı karşıya geldiği, bu durumdan ülkemizin kolay çıkamayacağı, Türkiye’nin ya demokratikleşme ya da otoriterleşme yönünde ilerleyeceği konuşuluyor. Buna göre de ülkemize karşı önyargılı tavır alınıyor. Nitekim 19 Mart haftasında, bir hafta içinde İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında ilk 100 şirketin hisseleri yüzde 15’ten fazla, Türk lirası yüzde 3’ten fazla değer kaybetti. Yüksek getiri sağlayarak ülkemize getirdiğimiz sıcak para hızlıca ülkemizi terk etti. Merkez bankası zorlukla biriktirdiği döviz rezervinin önemli bir kısmını harcamak zorunda kaldı. Ülkemizin bu durumdan açıkça ve hemen zarar gördüğü ve görmeye devam edeceği ortada.

Gösterilerin sürmesi sertleştirir

Fakat ne iktidar ne de muhalefet tarafı tavrından ödün veriyor. Tersine muhalefet boykot çağrısı ile iktidar tarafı da yeni soruşturmalar açarak tutumunu sürdürüyor. Ne 300’den fazla gösterici de dahil İmamoğlu’nun tutuklanması ve diploma iptal kararlarına karşı itiraz süreci makul gerekçeli kararlarla bir çözüme kavuşturuldu ne de İmamoğlu hakkında yakalandığı hızla bir iddianame düzenlendi. İmamoğlu’nun cumhurbaşkanlığı adaylığından başka bir sebeple tutuklandığına dair kamuoyu vicdanını rahatlatacak bir bilgi veya delil ortaya konulmadı.

İşte bu şartlarda boykotun ve idari makamlarca yasaklansa da gösterilerin sürmesi, giderek sertleşerek topluma daha büyük zarar veren çalkantılara sebep olması, gençlerimiz arasındaki ayrımın 1980’den öncekine benzer bir hal alması, hatta küçük bir kıvılcımla toplumsal çalkantılar ortaya çıkarması işten bile değil.

Bu filmi 1970’lerde görmüştük

Sosyal çalkantılar durup dururken çıkmaz. Şartlar uygun olduğunda, küçük bir olay büyük sosyal çalkantıya sebep olabilir. Bunun bir örneğini 1974’te parasız yatılı öğretmen okulunda yaşadım. Öğretmen olma umuduyla okurken okulumuz bir kararla öğretmen yetiştiren okul olmaktan çıkarılıp, adı öğretmen okulu olan sıradan bir liseye dönüştürüldü. Türkiye’nin dört bir köşesindeki, her birinde bir çırpıda öğretmen olma umudunu yitiren 550 öğrencinin okumakta olduğu 95 öğretmen okulunu boykotlar sardı. Öğrenciler solcular ve sağcılar olarak ikiye bölündü, anarşi liselere kadar indi. Takip eden yıllarda ülkemiz neredeyse bir sivil savaşa sürüklendi, binlerce masum insan bir hiç uğruna öldü. İçine düştüğümüz o karanlık günler 12 Eylül 1980 darbesiyle sonuçlandı.

Tutuklamalar neye hizmet ediyor?

Aradan 50 seneden fazla geçti; bugün de o günlere benzer bir durum ve tehlike ile karşı karşıyayız: Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tekrar aday olmak istiyor ama ancak anayasa değiştirildiği ya da Meclis erken seçim kararı aldığı takdirde olabiliyor. Toplumun önemli bir kesimi seçimi Erdoğan’ın kaybedeceğine Ekrem İmamoğlu’nun kazanacağına inanıyor. Ancak İstanbul Üniversitesi yönetimi, idari bir kararla 31 sene sonra diplomasını iptal ederek İmamoğlu’nun cumhurbaşkanı adaylığının önünü kesmiş oldu. Buna ilaveten Adalet Bakanı Yardımcılığı görevinden sonra İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına atanan Akın Gürlek’in açtığı soruşturmalarda kariyerlerinde söz sahibi olduğu sulh ceza hakimlerinin verdiği tutuklama kararları muhalefeti siyaseten bastırmaya hizmet ediyor.

Yok yere birbirimize düştüğümüz, birbirimizi kırıp döktüğümüz, çok şeyler kaybedip geri gittiğimiz 1970’li yıllardan ders almalı, içinde bulunduğumuz endişeli duruma aklıselimle kalıcı bir çözüm bulmalıyız.

Hukukun üstünlüğü ve bağımsız yargı

Aklıselim tek çözüm, ülkemizde hukukun kusursuz üstünlüğünü sağlamaktan ibarettir. Hukukun üstünlüğünü sağlamak için yargının tam bağımsız ve tarafsız olması şarttır. Bunu sağlamak için ise en başta siyasetçiden bağımsız olmayan yargının tarafsız da olamayacağını kabul etmemiz; özellikle yürütme gücüne karşı yargın gücünün tam bağımsızlığını sağlamamız; bunu boş sözde bırakmayıp içeride ve dışarıda tüm dünya kamuoyuna göstermemiz gerekiyor.

Gerçekten de kendimize bir soralım: eğer ülkemizde hukuk üstün olsaydı, bunu gerçekleştirmek zorunda olan yargı tam anlamıyla bağımsız ve yürütme gücünün etkilerine karşı bağımsızlığını ve tarafsızlığını koruyabilir olsaydı, bu günlerde hızla içine çekilmekte olduğumuz toplumsal çalkantılar olur muydu?

Siyasi kimlikle savcılık yapılır mı?

İstanbul Üniversitesi 35 sene önce yatay geçişte usulsüzlük olduğu gerekçesiyle Ekrem İmamoğlu’na 31 sene önce verilen diplomayı doğrudan iptal edemeyip de bir iptal davası açmak ve iddiasını bağımsız ve tarafsız bir yargıya kanıtlamak zorunda olsaydı adil bir yargılamada İmamoğlu’nun da savunması etraflıca araştırılsaydı ve sonuçta yine de iptal edilmiş olsaydı, İmamoğlu’nun diplomasının siyasi nedenle iptal edildiği ileri sürülebilir miydi?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Adalet Bakanı Yardımcılığına atanan ve böylece siyasi kimliği öne çıkmış bulunan Akın Gürlek’in İstanbul Başsavcılığına atanmasına dair HSK kararının iptali için bağımsız ve tarafsız bir mahkemede iptal davası açma imkanı olsaydı, Ekrem İmamoğlu ve taraftarları aleyhinde açılan yolsuzluk ve rüşvet soruşturmalarının siyasi saikle ve İmamoğlu’nun İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’ndan düşürmek ve yerine kayyım atamak için uydurulmuş olduğu ileri sürülebilir miydi?

HSK’da siyasetçinin ne işi var?

Hakimler ve Savcılar Kurulunun (HSK) 13 üyesinden 6 adedini doğrudan 7 adedini de Mecliste başkanı olduğu iktidar partisi aracılığıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan belirlemektedir. Cumhurbaşkanının atamış olduğu Adalet Bakanı HSK’nın doğal başkanı. Atadığı Adalet bakan yardımcısı HSK’nın doğal başkan vekilidir.

Özellikle siyasi yönü olan davalarda verdikleri kararlar sebebiyle eleştirilen toplam 700 civarındaki sulh ceza hakimlerini yürütmenin uzantısı haline getirilmiş olan HSK tayin ediyor. Tutuklama kararlarını tutuklamaya neden olan suçlarda uzmanlaşmış mahkemeler değil sulh ceza hakimleri veriyor. Anayasa Mahkemesinin kararlarına uymayanlar haklarında derhal yasal işlem yapılarak görevden alınmıyorlar. Hakimlerin 1950’den önce olduğu gibi coğrafi teminatları bulunmuyor;  kolayca başka bir yere tayin edilebiliyorlar. Bütün bunlar olmasaydı yargının siyasi bir enstrüman haline getirildiği, İmamoğlu olayında da İmamoğlu’nu cumhurbaşkanlığı yarışından düşürmek için suistimal edildiği iddiaları ortaya atılabilir miydi?

Ekonomi başsavcının iki dudağı arasında

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 20’sini, ülkede üretilen katma değerin yüzde 40’tan fazlasını üreten 16 milyondan fazla insanın yaşadığı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı İmamoğlu hakkında yolsuzluk ve terörle ilgili soruşturma başlatmadan önce, İçişleri bakanlığından değil de bu konularda uzmanlaşmış bir mahkemeden izin almak zorunda olsaydı, izin alarak başlattığı soruşturmada İmamoğlu’nu yakalamak ve zorla getirmek için yine uzman bir mahkemeden yakalama kararı almak zorunda olsaydı, yapılan soruşturmalar ve başsavcının kendisi hakkında önyargılar oluşur muydu? Soruşturmaların siyasi saikle başlatılmış olduğu ve yargı yetkilerinin siyasi amaçlarla kötüye kullanıldığı gibi eleştiriler ileri sürülebilir miydi?

Kayyımı mahkeme değil idare atıyor

Terörle ilgili suçlardan dolayı mahkum olan veya tutuklanan seçilmiş belediye başkanlarının yerine İç İşleri Bakanlığı doğrudan kayyım atayamayıp da bağımsız ve tarafsız bir mahkemeden kayyım atanmasına karar verilmesini istese; belediye meclisleri kayyım atanması yerine içlerinden birisini geçici başkan atamanın daha uygun olacağını savunabilse, illa da kayyım atanacak ise gösterecekleri adayların da değerlendirilmesini isteme hakkı olsaydı  seçilmiş yerel yöneticilerin yerine kayyım atayarak seçmenlerin demokratik haklarının ihlal edildiği ileri sürülebilir miydi?

Yargı tam bağımsız olsa gösteriler olur muydu?

Bütün bunlar olmasaydı da tam tersine yargı, tam bağımsız, bağımsızlığını ve tarafsızlığını koruyabilir, kaliteli hizmet üretir, şeffaf ve hesapverir ve yargının idaresinde alınan her türlü karar etkin yargısal denetime tabi olsaydı, Osman Kavala’nın, Selahattin Demirtaş’ın, Ümit Özdağ’ın ve benzerlerinin muhalif oldukları için siyasi saiklerle tutuklandıkları, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ülkeyi demokrasiden otokrasiye sürüklediği, yönetim yetkilerini siyasi amaçla ve rakiplerini yok etmek için kullandığı ileri sürülebilir miydi?

Yukarıdaki sorulara olumsuz cevap verilseydi halkın toplanma ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı, ifade özgürlüğü, seçme ve seçilme hakkı gibi temel hak ve özgürlükleri devleti idare edenlerin ve onlara bağlı çalışan bürokratların iki dudağı arasında değil de yetkin, bağımsız ve tarafsız, yetkin hâkim ve savcıların güvencesi altında olduğuna inanılsaydı üniversite öğrencileri sokaklara çıkar mıydı?

İfade özgürlüğü sorunu

İdari makamlar ve valilikler doğrudan kendileri karar vermek yerine bu konularda uzman bir mahkemeye başvurarak bazı yerlerde halkın toplanmasını ve gösteri yürüyüşü yapılmasını yasaklamak gerektiğini kanıtlamak zorunda olsalar, gerekli ise yasaklamaya bağımsız ve tarafsız bir mahkeme karar verseydi Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu DİSK’in 1 Mayıs 2016’da Taksim’de yapmak istediği gösteriyi yasaklamanın hak ihlali olduğu aradan 7 yıl geçtikten sonra ve Anayasa Mahkemesi kararıyla mı ortaya çıkardı?

DİSK’in başvurusunda 12 Ekim 2023 tarihinde verilen “ihlal” kararından idare ve valilikler gerekli dersleri çıkarmış olsaydı; Saraçhane’deki mitinglerde gencecik öğrenciler ile gencecik toplum polisleri arasında çatışma çıkar mıydı? Gencecik beyinler ülkeleri için endişeye kapılıp, demokratik haklarını kullandıkları sırada devletin sert yüzü toplum polisleri ile karşı karşıya gelerek haksızlık ve adaletsizlik duyguları içine düşerler miydi? Hayatları boyunca suç işlemeyecek kadar zeki olan gençlerimiz demokratik gösteri ve ifade özgürlüğü haklarını kullandıkları için tutuklanıp tutukevinde parmaklıklar ardını tecrübe etmek durumunda kalırlar mıydı?

Cumhurbaşkanlığı sistemi otokratik değil mi?

2017 yılında olağanüstü hal (OHAL) şartlarında alelacele ve yeteri kadar düşünmeden oluşturulan Türk usulü Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde, Cumhurbaşkanına yürütme gücünü tek başına ve hiç bir kısıta veya kontrole tabi olmadan kullanma yetkisi verildi. İlaveten, devletin yargı gücüne de partisi vasıtasıyla hakim olma imkanı verilmemiş olsaydı; örneğin, Adalet bakanı ve yardımcısı başta atayacağı başkan yardımcıları, bakanlar ve kilit kamu kurum ve kuruluşlarının başları, mecliste güvenoyu alarak göreve başlayabilir, güvensizlikle düşürülebilir olsalardı, oylamalarda muhalefetin etkili olacağı bir denge sistemi kurulmuş olsaydı adalet bakanı ve doğal başkanı olduğu HSK’nın yürütmenin bir uzantısı haline gelmiş ve iktidar yanlısı olduğu, genel olarak hakimlerin coğrafi teminatları olmadığı için iktidarın baskısına boyun eğeceği düşünülür müydü?

Cumhurbaşkanlığı dengelenmiş olsaydı

Eğer yukarıda saydığım bütün bu hususlar olması gerektiği gibi olsa ve işleseydi, İmamoğlu’nun diplomasının iptali, arkasından yolsuzluk ve terörle suçlanarak yakalanıp tutuklanması, hemen arkasından gençlerin sokağa çıkması olayları olur muydu? Elbette olmazdı! Bütün bu olayların olduğu bir hafta içinde Borsa’daki hisselerin değeri yüzde 15’den fazla, Türk lirasının değeri de yüzde 3’ten fazla oranda düşer miydi? Elbette düşmezdi! Ülkemize zor şartlarda gelen sıcak para hızla ülkemizi terk eder miydi? Elbette etmezdi! Merkez Bankası, zorlukla biriktirdiği döviz rezervlerinin önemli bir kısmını birkaç gün içinde elden çıkarmak zorunda kalır mıydı? Elbette kalmazdı, tersine ülkemiz sıcak paraya muhtaç olmazdı!

O halde, toplumsal huzurumuzu tesis ederek çalkantıları önlemek, ülkemize kendi kendimize mücadele ederken ülkemize zarar vermekten kaçınmak için en kısa zamanda aşağıdakileri yapmamız zorunlu değil mi?

7 maddede hukuk ve siyaset

En başta ve acil olarak siyasi kimliği öne çıkan İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına her iki tarafından itimat edeceği, tarafsız ve munis bir hukukçu getirilmeli; İmamoğlu hakkındaki soruşturmalar en kısa zamanda sonuçlandırılmalı bir an önce ya iddianame düzenlenmeli ya da takipsizlik kararları verilmelidir.

Sayıları 20 bine yaklaşan hakimler arasında ayrı bir grup teşkil eden, kararları toplumsal tartışma ve güvensizliğe neden olan 700 civarındaki sulh ceza hakimlikleri kaldırılmalı, tutuklama ve sair adli tedbirlere atılan suçlara bakmakta uzmanlaşan mahkemelerin nöbetçi hakimleri tarafından karar verilmelidir.

Bağımsız ve tarafsız olması gereken yargının idaresi için toplumun tüm paydaşlarını, meslek mensuplarını siyasetçileri temsil eden ancak kimsenin çoğunluk olmayacağı bir kurum oluşturulmalı, Adalet Bakanlığı ve HSK bu kuruma dönüştürülmelidir.

Adalet Bakanı ve yardımcısı HSK’da yer almamalıdır. Adalet Bakanı ve yardımcısı başta olmak üzere cumhurbaşkanı tarafından atanan başkan yardımcıları ve bakanlar muhalefetin de kısmi katkısını zaruri kılan Meclis’ten nitelikli güvenoyu almak kaydı ile göreve başlayabilmeli, salt çoğunlukla alınacak güvensizlik oyu ile düşürülebilir olmalıdır.

Yargı kurumlarının ve tüm özerk kurumların oluşumunda cumhurbaşkanına tanınan bütün yetkiler kaldırılmalı; bu yetkiler sembolik yetkili devlet başkanına verilmelidir.

Yargı kurumları ile özerk kurumlarda tarafsızlık, liyakat ve hesapverirliği güvence altına alan bir yöntem geliştirilmeli, devlet kurumlarının ahenkli çalışmasını sağlayacak sembolik yetkili bir devlet başkanlığı ihdas edilmelidir. Devlet başkanı yürütme işlerine müdahale edememelidir.

Cumhurbaşkanının yetkileri sadece yürütme konuları ile sınırlandırılmalıdır.

The perception that politics is interfering with the judiciary has also caused the İmamoğlu protests to grow. If the judiciary were completely independent, neither İmamoğlu would be arrested nor would the demonstrations be held. The understanding that law should follow is also corroding politics. (Photo: Presidency)

The main opposition CHP Chairman Özgür Özel expanded his call for a boycott against certain media outlets and affiliated brands that did not broadcast the Saraçhane rallies on March 24 at the Maltepe rally on March 29. Özel’s call, which stated, “We turn our faces to those who did not see our presidential candidate Ekrem İmamoğlu and the Freedom Rally Square. Until they are removed from the boycott list […] we will not buy the products of the advertisers [of the broadcasting outlets] […] who betrayed us,” spread on social media and turned into a general shopping boycott call on Tuesday, April 2; it started a political and legal debate.

Economic sanctions with boycott

Özel's boycott call is a reaction to the media organizations' failure to publicize the two most important social events of recent days, one of which was the Saraçhane rallies attended by tens of thousands of young university students, and the other, the Maltepe Rally on the eve of the Ramadan Feast, which was reportedly attended by 2.2 million people. Özel aims to impose economic sanctions through boycotts on media organizations that he accuses of either being unconditional supporters of the government, or of not doing their jobs to protect the interests they have gained through the government, or of restricting the public's right to receive news.

The main reason for the demonstrations: democracy

The main reason for the protesters, most of whom are university students, is not Ekrem İmamoğlu being eliminated from the presidential candidacy. The young protesters are taking to the streets because of their concerns that the state's principles of secularism, democracy, rule of law, separation of powers, judicial independence and impartiality are being hollowed out, that the administrative and judicial authorities are being used arbitrarily and abusively, that the judiciary is being used as a political tool not to limit power with law but to suppress opposition and critical thought, that fundamental rights and freedoms, especially freedom of expression, the right to vote and be elected, are being restricted, that even the decisions of the Constitutional Court are not being complied with, that the mandatory provisions of the constitution are being violated, and that the state is gradually evolving from a democratic republic into an autocracy and changing its nature. The cancellation of İmamoğlu's diploma, his detention and arrest in an investigation related to corruption and terrorism charges launched by the former Deputy Minister of Justice, whose political identity is prominent, and the new Istanbul Chief Public Prosecutor Akın Gürlek, all crystallize these concerns.

Suspicion of violation of the constitution

The reasons why the opposition and the demonstrators took to the streets can be summarized as two main issues: First and foremost, the claim that those who hold state powers have transformed the state from democracy to autocracy, in other words, that they have violated the constitutional order; second, the accusation that legislative, executive and judicial powers have been abused or used arbitrarily, and that fundamental rights and freedoms, including freedom of expression and the right to vote and be elected, have been restricted.

According to Article 309(1) of the Turkish Penal Code (TCK), titled “Violation of the Constitution”: “Those who attempt to abolish the order provided for by the Constitution of the Republic of Turkey by using force and violence or to replace this order with another order or to prevent the actual implementation of this order shall be punished with aggravated life imprisonment.” According to Article 309(2), if other crimes are committed during the commission of the crime in (1), they shall also be sentenced to punishment in accordance with the relevant provisions for these crimes.”

What is the constitutional order?

The “order envisaged by the Constitution of the Republic of Turkey” mentioned in Article 309(1) of the Turkish Penal Code is expressed in detail in the Preamble of the Constitution as follows: “The absolute supremacy of the will of the people; that sovereignty unconditionally belongs to the Turkish Nation and that no person or organization authorized to use it on behalf of the nation can go beyond the law determined by the liberal democracy and its requirements as indicated in this Constitution; that no activity can be protected against the Turkish national interests, the principle of the indivisibility of Turkish existence, the State and its territory, the historical and spiritual values of Turkishness, Atatürk’s nationalism, principles and reforms and civilizationism, and that sacred religious feelings can never be mixed with State affairs and politics as required by the principle of secularism.”

As far as the public knows, no investigation has been launched into these two important suspicions, which have caused the demonstrators to take to the streets out of concern and which closely concern the survival of our state.

Can the boycott be investigated?

A boycott is the act of not purchasing goods or services as an economic, social or political response to a person, group or organization.

According to İHA’s report dated April 1, 2025, the Istanbul Chief Public Prosecutor’s Office announced that “an ex officio investigation has been launched against the divisive rhetoric known as boycott calls in the public opinion, aimed at preventing a segment of the public from engaging in economic activity, and the individuals who spread these rhetoric for the crimes of ‘Hate and Discrimination’ and ‘Inciting the Public to Hatred and Hostility’.” Justice Minister Yılmaz Tunç also tweeted that “CHP’s […] systematic boycott call […] is clearly against the law. […] it has legal and criminal liability. The independent and impartial judiciary will continue to defend the rights of our tradesmen, laborers and the orphan who has not yet grown hair.”

Is boycott a crime of hate and discrimination?

The crime of hate and discrimination is defined in Article 122 of the Turkish Penal Code as follows: “Anyone who, due to hatred stemming from differences in language, race, nationality, color, gender, disability, political opinion, philosophical belief, religion or sect; a) Refuses to sell, transfer or lease to a person a real estate that has been offered to the public, b) Refuses a person to benefit from a certain service offered to the public, c) Refuses a person to be employed, d) Refuses a person to engage in a normal economic activity shall be punished with imprisonment from one to three years.”

In terms of the crime of hate and discrimination in TCK 122, a call for a boycott can be a crime if it targets a group (for example, an ethnic or religious group) and aims not to stop buying goods or services but to deprive them of the goods or services sold, and if this is done with a hateful motive. For example, a call such as “Do not sell goods or services to people of X religion” can be considered hate-based discrimination.

People who boycott shopping from a certain group cannot commit this crime. Because in order for this crime to be committed, a person must not do something that he normally does, for example, if he sells goods in his shop, he must not sell to anyone, and he must do this because of his hatred for the person who wants to buy from him, and the reason for his hatred must be one of the reasons listed in the article.

Incite people to hatred and hostility?

The crime of Incitement to Hatred and Hostility or Insulting the Public is defined in Article 216 of the Turkish Penal Code, which states that "Anyone who openly incites a segment of the public with different characteristics in terms of social class, race, religion, sect or region to hatred and hostility against another segment, shall be punished with imprisonment from one to three years if a clear and imminent danger arises for public security due to this."

In terms of the crime of “Inciting the Public to Hatred and Hostility” in TCK 216, a boycott may constitute a crime if it openly incites one segment of the public to hatred and hostility against another and creates a clear/imminent danger to public security. Court of Cassation precedents emphasize that incitement must include a “call to violence” or “hate speech.” Peaceful boycott calls made solely to protest a brand or a political situation generally do not fall within this scope.

In order for this crime to occur, it is required that "a segment of the public is openly incited to hatred and hostility against another (for example, encouraging a group to violence) and, in addition, that this speech poses a "clear and imminent danger" to public safety, in other words, a concrete danger potential. A boycott call that invites a segment not to purchase a good or service cannot be considered "inciting the public to hatred and hostility".

Peaceful resistance and inaction are not crimes

The penal code basically defines the action as a crime. As long as a boycott remains a peaceful reaction and does not contain elements of hatred/violence, it is not a crime. However, if it targets a certain group and creates hostility or involves discrimination, it can be considered a crime. Negative actions that people are forced to do, such as not selling the goods in their store, can also be crimes. However, the inaction of a person who is free to shop at any grocery store and is not obliged to do so does not constitute a crime.

In line with Mahatma Gandhi's principle of "Satyagraha" (peaceful resistance), which aims for individuals not to remain silent in the face of injustice but to aim for social change without resorting to spite, hatred or violence while opposing injustice, "boycott", which is based on inaction, does not contradict the regulation of "hatred and discrimination" in TCK 122 or "Inciting the Public to Hatred and Hostility" in Article 216.

Indeed, during Gandhi’s 1930 Indian Salt March, boycotts and inactions that were effective without resorting to violence were not considered crimes. In the US, the US courts protected the refusal of blacks to use buses during the Montgomery Bus Boycott, which Martin Luther King Jr. inspired by Gandhi, within the scope of freedom of expression. In Europe, boycotts organized by Greenpeace for the environment were not considered crimes as long as they were nonviolent. In similar cases, the European Court of Human Rights (ECHR) has also protected expressions that do not incite violence within the scope of freedom of expression.

Social unrest must be prevented

The cancellation of his diploma and İmamoğlu’s exclusion from the presidential race, his arrest on charges of corruption and terrorism, the subsequent demonstrations in which university students were active, the prohibition of demonstrations by administrative authorities and the clashes between the police and the demonstrators were immediately reflected in the world media, and this led to an increase in questions about the stability of our country’s administration and economy in the international arena. In international economic and financial circles, it is being discussed that the government and the opposition are facing each other, that our country will not be able to get out of this situation easily, and that Türkiye will either progress towards democratization or authoritarianism. Accordingly, a prejudiced attitude is being taken against our country. Indeed, in the week of March 19, the shares of the top 100 companies on the Istanbul Stock Exchange lost more than 15 percent and the Turkish lira lost more than 3 percent of its value in one week. The hot money we brought to our country by providing high returns quickly left our country. The central bank had to spend a significant portion of the foreign exchange reserves it had accumulated with difficulty. It is obvious that our country has been and will continue to be clearly and immediately harmed by this situation.

Continuing demonstrations make things worse

However, neither the government nor the opposition are compromising on their stance. On the contrary, the government continues its stance by opening new investigations with the opposition boycott call. Neither the appeal process against the arrest of İmamoğlu, including more than 300 demonstrators, and the diploma cancellation decisions has been resolved with reasonable reasoning decisions, nor has an indictment been prepared against İmamoğlu as quickly as he was caught. No information or evidence has been presented that would ease the public conscience that İmamoğlu was arrested for any reason other than his candidacy for the presidency.

Under these circumstances, it is not unlikely that the boycott and demonstrations, even if banned by the administrative authorities, will continue, will become increasingly violent and will cause unrest that will cause greater harm to society, the division among our youth will become similar to that before 1980, and even cause social unrest with a small spark.

We saw this movie in the 1970s

Social unrest does not occur out of the blue. When the conditions are right, a small incident can cause major social unrest. I experienced an example of this in 1974 at a free boarding school for teachers. While I was studying with the hope of becoming a teacher, our school was changed from a teacher training school to an ordinary high school called a teacher training school. Boycotts swept through 95 teacher training schools in every corner of Türkiye, each of which had 550 students who had lost all hope of becoming teachers. Students were divided into leftists and rightists, and anarchy reached high schools. In the years that followed, our country was almost dragged into a civil war, and thousands of innocent people died for nothing. Those dark days we fell into ended with the September 12, 1980 coup.

What purpose do the arrests serve?

More than 50 years have passed; today we are faced with a similar situation and danger: President Tayyip Erdoğan wants to run again, but he can only do so if the constitution is changed or the Parliament decides to hold early elections. A significant portion of society believes that Ekrem İmamoğlu will win the election instead of Erdoğan. However, the Istanbul University administration has blocked İmamoğlu’s candidacy for president by canceling his diploma after 31 years with an administrative decision. In addition, the arrest warrants issued by the criminal judges of peace, whose careers he had a say in, in the investigations opened by Akın Gürlek, who was appointed to the Istanbul Public Prosecutor’s Office after his term as Deputy Minister of Justice, serve to suppress the opposition politically.

We must learn lessons from the 1970s, when we fell out with each other for no reason, hurt each other, lost many things and went backwards, and find a permanent solution to the worrying situation we are in, with common sense.

Rule of law and independent judiciary

The only solution, common sense, is to ensure the perfect rule of law in our country. In order to ensure the rule of law, the judiciary must be completely independent and impartial. In order to ensure this, we must first and foremost accept that a judiciary that is not independent from politicians cannot be impartial; we must ensure the complete independence of the judiciary, especially against the executive power; we must not leave this as empty words but demonstrate it to the entire world public opinion, both at home and abroad.

Let us really ask ourselves: if the rule of law were supreme in our country, if the judiciary that had to implement it was completely independent and could maintain its independence and impartiality against the influences of the executive power, would we have the social upheavals we are rapidly being dragged into these days?

Can a prosecutor be prosecuted based on political identity?

If Istanbul University could not directly cancel the diploma given to Ekrem İmamoğlu 31 years ago on the grounds that there was an irregularity in the horizontal transfer 35 years ago, but had to file an annulment lawsuit and prove its claim to an independent and impartial court, if İmamoğlu's defense had been thoroughly investigated in a fair trial and if it had still been annulled, could it be claimed that İmamoğlu's diploma had been annulled for political reasons?

If it were possible to file an annulment lawsuit in an independent and impartial court to annul the HSK decision regarding the appointment of Akın Gürlek, who was appointed Deputy Minister of Justice by President Recep Tayyip Erdoğan and whose political identity has thus come to the fore, as the Chief Public Prosecutor of Istanbul, could it be claimed that the corruption and bribery investigations opened against Ekrem İmamoğlu and his supporters were fabricated with political motives and in order to remove İmamoğlu from the Istanbul Metropolitan Municipality Mayorship and appoint a trustee in his place?

What is a politician doing at HSK?

Of the 13 members of the Council of Judges and Prosecutors (HSK), 6 are directly appointed by President Erdoğan and 7 are appointed by the ruling party, of which he is the chairman, in the Parliament. The Minister of Justice, appointed by the President, is the natural president of the HSK. The Deputy Minister of Justice, appointed by the President, is the natural deputy president of the HSK.

Criminal judges of peace, around 700 in total, who are criticized especially for their decisions in political cases, are appointed by the HSK, which has become an extension of the executive branch. Arrest decisions are made by criminal judges of peace, not by courts specialized in the crimes that led to arrest. Those who do not comply with the decisions of the Constitutional Court are not immediately removed from office by legal action. Judges do not have geographical security as they did before 1950; they can easily be transferred to another location. If all these had not happened, could it have been possible to make claims that the judiciary has been turned into a political instrument and that it has been abused in the İmamoğlu case to remove İmamoğlu from the presidential race?

The economy is between the lips of the chief prosecutor

If the Istanbul Chief Public Prosecutor's Office had to obtain permission from a specialized court in these matters rather than the Ministry of Interior before initiating an investigation into the corruption and terrorism of İmamoğlu, the Mayor of Istanbul Metropolitan Municipality, which is home to more than 16 million people and produces approximately 20 percent of Turkey's population and more than 40 percent of the added value produced in the country, and if it had to obtain an arrest warrant from another specialized court in order to capture and forcibly bring İmamoğlu in the investigation it initiated with permission, would there have been prejudices about the investigations conducted and the chief public prosecutor himself? Could it be criticized that the investigations were initiated with political motivation and that judicial powers were being abused for political purposes?

The administration appoints the trustee, not the court.

If the Ministry of Interior could not directly appoint trustees to replace elected mayors who were convicted or arrested for terrorism-related crimes, but instead requested an independent and impartial court to decide on the appointment of trustees; if municipal councils could argue that it would be more appropriate to appoint one of their own as interim mayor instead of appointing trustees; and if they had the right to request that the candidates they would nominate be evaluated if a trustee was to be appointed, could it be claimed that the democratic rights of the voters were violated by appointing trustees instead of elected local administrators?

If the judiciary was completely independent, would there be demonstrations?

If all of these had not happened and the judiciary was completely independent, could maintain its independence and impartiality, produce quality services, be transparent and accountable, and all decisions taken under the administration of the judiciary were subject to effective judicial review, could it have been claimed that Osman Kavala, Selahattin Demirtaş, Ümit Özdağ and the like were arrested for political reasons because they were opponents, that President Erdoğan was dragging the country from democracy to autocracy, and that he was using his administrative powers for political purposes and to destroy his opponents?

If the answers to the above questions were given in the negative, if it was believed that the fundamental rights and freedoms of the people, such as the right to assemble and organize demonstrations, freedom of expression, the right to vote and be elected, were under the guarantee of competent, independent, impartial, competent judges and prosecutors, and not between the lips of those who govern the state and the bureaucrats who work under them, would university students take to the streets?

The problem of freedom of expression

If the administrative authorities and governorships had to prove that it was necessary to ban public gatherings and demonstrations in certain places by applying to a court specialized in these matters instead of making decisions themselves, and if the ban was decided by an independent and impartial court if necessary, would it have been revealed after 7 years and with the decision of the Constitutional Court that the ban on the demonstration that the Confederation of Revolutionary Workers' Unions of Turkey (DİSK) wanted to hold in Taksim on May 1, 2016 was a violation of rights?

If the administration and governorships had learned the necessary lessons from the “violation” decision given on October 12, 2023 in the application of DISK; would there have been a conflict between young students and young riot police officers at the rallies in Saraçhane? Would young minds have been worried about their country and would they have fallen into feelings of injustice and unfairness when they came face to face with the riot police officers, the harsh face of the state, while exercising their democratic rights? Would our young people, who are too intelligent to commit crimes throughout their lives, have been arrested for exercising their democratic rights to demonstrate and freedom of expression and have to experience life behind bars in a detention center?

Isn't the presidential system autocratic?

In the Turkish-style presidential government system, which was hastily and insufficiently established under the state of emergency (OHAL) conditions in 2017, the President was given the authority to use executive power alone and without any restrictions or controls. In addition, if the opportunity to dominate the judicial power of the state had not been granted through his party; for example, if the Minister of Justice and his deputy, first and foremost the vice presidents he would appoint, ministers and the heads of key public institutions and organizations, could take office by receiving a vote of confidence in the parliament and could be removed by a vote of insecurity, if a balance system had been established in which the opposition would be influential in the votes, would it have been thought that the Minister of Justice and the HSK, of which he is the natural president, would have become an extension of the executive and would have been pro-government, and that judges in general would have bowed to the pressure of the government because they did not have geographical guarantees?

If the presidency were balanced

If all the issues I have listed above had happened and worked as they should, would there have been the cancellation of İmamoğlu's diploma, his subsequent arrest on charges of corruption and terrorism, and the young people taking to the streets right after? Of course not! Would the value of the stocks on the Stock Exchange have fallen by more than 15 percent and the value of the Turkish Lira by more than 3 percent in the week when all these events took place? Of course not! Would the hot money that came to our country under difficult conditions have quickly left our country? Of course not! Would the Central Bank have been forced to sell off a significant portion of the foreign exchange reserves it had accumulated with difficulty in a few days? Of course not, on the contrary, our country would not be in need of hot money!

So, isn't it necessary for us to do the following as soon as possible in order to prevent unrest by establishing social peace and to avoid harming our country while struggling against ourselves?

Law and politics in 7 articles

First and foremost, an impartial and fair lawyer who can be trusted by both sides should be brought to the Istanbul Chief Public Prosecutor's Office, whose political identity is prominent; the investigations against İmamoğlu should be concluded as soon as possible, and either an indictment should be prepared or a decision of non-prosecution should be given as soon as possible.

Around 700 criminal judgeships of peace, which constitute a separate group among the judges whose number is approaching 20 thousand and whose decisions cause social debate and insecurity, should be abolished, and decisions on arrest and other judicial measures should be made by the judges on duty of the courts specialized in dealing with the crimes committed.

For the administration of the judiciary, which must be independent and impartial, an institution representing all stakeholders of society, professionals and politicians, but in which no one person will be the majority, should be established, and the Ministry of Justice and the HSK should be transformed into this institution.

The Minister of Justice and his deputy should not be on the HSK. The deputy presidents and ministers appointed by the president, starting with the Minister of Justice and his deputy, should be able to take office with a qualified vote of confidence from the Parliament, which requires the partial contribution of the opposition, and should be able to be removed with a vote of no confidence taken with a simple majority.

All powers granted to the president in the formation of judicial institutions and all autonomous institutions should be abolished; these powers should be given to the symbolic head of state.

A method that guarantees impartiality, merit and accountability in judicial institutions and autonomous institutions should be developed, and a symbolically authorized head of state should be established to ensure the harmonious operation of state institutions. The head of state should not be able to interfere with executive affairs.

The powers of the President should be limited to executive matters only.