20 Ocak’ta iktidara gelişinden bu yana Trump ülkesini de dünyayı da büyük ölçüde yeniden kurguladı. Amerika kendi içinde değişti, hakları ve özgürlükleri kısıtladı, yasalarını askıya aldı. Meksika’ya müdahale tehdidinde, Kanada’ya ilhak teklifinde bulundu. Danimarka’dan toprak, Panama’dan kanal istedi. Hasımlarından çok dostlarını zorladı. Avrupa’ya başınızın çaresine bakın dedi. Hepsinin ötesinde de ticaret savaşlarını başlattı.

Neyse ki Türkiye ile ilişkilerini germedi. Suriye’de yapıcı olabileceğimize inandığını belli, Ukrayna savaşının sona erdirilmesi için gösterdiğimiz çabayı da takdir etti. Suriye’deki askerlerini çekmedi ama Amerikalı yetkililerin eylem ve söylemlerinden SDG/PYD ile yeni rejimin işbirliğini ve ülkenin toprak bütünlüğünü ciddiye aldığı, istikrarına önem verdiği anlaşılıyor. Ayrıca kurgulamaya çalıştığı yeni dünya düzeni de Türkiye için fırsatlar yaratacağa benziyor.

Fazileti tartışmalı olmakla birlikte Trump yönetiminin siyaset anlayışıyla AK Parti iktidarının siyaset tarzının örtüştüğü de sır değil. Tüm bunların ötesinde Trump yönetimin iki tarafa uyguladığı baskı ve diğer yöntemlerle Ukrayna’daki savaşı bitirebilirse Türkiye üstündeki yaptırımlara uy baskısı da sona erebilir, günün birinde bizi içine çekebilecek bu büyük istikrarsızlık da yönetilebilir hale gelebilir.

Unutmayalım ki Ukrayna Savaşı Türkiye açısından ciddi bir riskti ve hala da öyle. Biz her ne kadar iki tarafa eşit mesafede durmaya çalışsak da müttefiklerimizin bazen sabır sınırlarını zorlayan angajmanları çatışmanın coğrafi tırmanma olasılığını güçlendirmekteydi. Amerika, İngiltere ve bazı başka ülkelerin Ukrayna’ya verdiği lojistik ve tabii ki istihbari destek cephe hattına da yansımaktaydı.

Geçtiğimiz günlerde New York Times’da yer alan animasyon destekli dört bölümlük yazı dizisinde aktarıldığı gibi, Amerika’nın Almanya’daki Wiesbaden üssünden ve zaman zaman da sahada Ukrayna silahlı kuvvetlerine yardımcı olarak savaşa doğrudan taraf olmuştu. Rusya’nın en güçlü ve kendince en prestijli savaş gemisinin batırılması dahi Amerikalılar sağladığı silah ve istihbaratla mümkün kılınmıştı.

Eğer bu destek sürseydi, Amerika’nın önceliği Rusya’yı Ukrayna’da yıpratmak olarak kalsaydı, savaşın yayılması ve NATO üyeliğimiz nedeniyle bizi de bir şekilde kapsaması kaçınılmazdı. Trump’ın kendince makul nedenlerle savaşı bitirmeye çalışması bu riskin azalmasına yol açtı. Ayrıca CAATSA yaptırımlarının kaldırılması, F-35 programına yeniden katılımın sağlaması güçlü bir olasılık olarak ortaya çıktı.

Ancak bir yanda kayıtsız şartsız İsrail hayranlığı ve Netanyahu dostluğu, diğer yanda Amerika’ya olan göçü tersine çevirme çabaları ikili ilişkileri germe potansiyelini içinde barındırıyor. Benim bildiğim biri master diğeri doktora yapan iki öğrencimizin vizeleri sudan gerekçelerle iptal edildi. Bir öğrencimiz Filistin sorununun doğru tarafında yer aldı diye terörist muamelesi gördü.

Korkarım yakında geçerli vizelerine rağmen kapılardan döndürülen insanların sayısının arttığını, vize prosedürlerinin Schengen’i aratmadığını göreceğiz. Diyebilirsiniz ki bunlar ikili ilişkileri zorlamaz, kendi hukuk düzenini, vatandaşlarının haklarını önemsemeyen, ihlal eden Türkiye oradakini hiç önemsemez. Sorunu konsolosluk desteğiyle yatıştırır. Haklı olabilirsiniz ama bu tür olaylar bazen çarpan etkisi yaratır.

Son olarak Amerika-Türkiye ilişkilerini asıl zorlayabilecek olanın İsrail’in Suriye politikası olduğunu not etmekte yarar var. Her ne kadar Türkiye 7 Ekim Hamas saldırısı sonrası İsrail müdahalesine yarattığı tüm insanlık dramlarına karşı sert çıkışlar yapmamaya, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Birliği’nin ötesinde adım atmamaya özen göstermiş olsa da, Suriye’de yaşanan değişim ikili ilişkileri germeye başladı.

İsrail önce eski rejimden kalan silah depolarını ve savaş gemilerini bombaladı, Golan’ın bir kısmını daha işgal etti. Derken kendini Dürzilerin hamisi olarak atadı. Newsweek’e göre İsrail bölünmüş bir Suriye istiyor, PYD merkezli bir Kürt devleti kurulmasını destekliyor. Türkiye’nin Suriye’deki varlığını kendisi için tehdit olarak görüyor. Bariz bir şekilde Türkiye ile kriz yaratıp Trump yönetimini seçim yapmaya zorlamaya çalışıyor. Umarım Türkiye bu tuzağa düşmez…

Since coming to power on January 20, Trump has largely restructured his country and the world. America has changed itself, restricted rights and freedoms, and suspended its laws. It has threatened to intervene in Mexico and offered annexation to Canada. It has asked for land from Denmark and a canal from Panama. It has pressured its friends more than its enemies. It has told Europe to take care of itself. Above all, it has started trade wars.

Fortunately, he has not strained his relations with Turkey. It is clear that he believes we can be constructive in Syria, and he also appreciated our efforts to end the Ukraine war. He did not withdraw his troops from Syria, but it is clear from the actions and statements of American officials that he takes seriously the cooperation between the SDF/PYD and the new regime, and the territorial integrity of the country, and attaches importance to its stability. In addition, the new world order he is trying to establish seems to create opportunities for Türkiye.

Although its merits are debatable, it is no secret that the Trump administration's political approach and the AKP government's political style overlap. Beyond all this, if the Trump administration can end the war in Ukraine with the pressure it applies to both sides and other methods, the pressure on Turkey to comply with sanctions may also end, and this great instability that could one day engulf us may become manageable.

Let us not forget that the Ukraine War was and still is a serious risk for Turkey. Although we tried to keep an equal distance from both sides, the engagements of our allies, sometimes testing the limits of patience, were increasing the possibility of a geographical escalation of the conflict. The logistic and of course intelligence support provided to Ukraine by America, England and some other countries was also reflected on the front lines.

As reported in a four-part series of articles supported by animation in the New York Times recently, the US was directly involved in the war from its Wiesbaden base in Germany and, at times, by assisting the Ukrainian armed forces in the field. Even the sinking of Russia's most powerful and, in its opinion, most prestigious warship was made possible by the weapons and intelligence provided by the Americans.

If this support had continued, if America’s priority had remained to wear down Russia in Ukraine, it would have been inevitable that the war would have spread and somehow included us due to our NATO membership. Trump’s efforts to end the war for his own reasonable reasons has reduced this risk. In addition, the lifting of CAATSA sanctions and the re-entry into the F-35 program have emerged as a strong possibility.

However, on the one hand, unconditional admiration for Israel and friendship with Netanyahu, and on the other hand, efforts to reverse immigration to the United States, carry the potential to strain bilateral relations. I know that two of our students, one a master's and the other a doctorate, had their visas cancelled for flimsy reasons. One of our students was treated as a terrorist because he stood on the right side of the Palestinian issue.

I fear that we will soon see an increase in the number of people turned away from the gates despite their valid visas, and visa procedures that are no less than Schengen. You may say that these do not strain bilateral relations, and that Turkey, which does not care about its own legal order and the rights of its citizens, does not care about what is happening there at all. It will calm the problem with consular support. You may be right, but such incidents sometimes create a multiplier effect.

Finally, it is worth noting that what could really strain US-Turkey relations is Israel’s Syria policy. Although Turkey has been careful not to make harsh statements against the Israeli intervention following the October 7 Hamas attack and all the human tragedies it has created, and not to take steps beyond the Organization of Islamic Cooperation and the Arab League, the changes in Syria have begun to strain bilateral relations.

Israel first bombed the weapons depots and warships left over from the old regime, and occupied another part of the Golan. Then it appointed itself as the protector of the Druze. According to Newsweek, Israel wants a divided Syria and supports the establishment of a Kurdish state centered around the PYD. It sees Türkiye’s presence in Syria as a threat to itself. It is clearly trying to create a crisis with Türkiye and force the Trump administration to hold elections. I hope Türkiye does not fall into this trap…