Terör, halkı korkutarak boyun eğdirmeyi amaçlayan bir iktidar tekniği olarak devlet katında icat edilmiş ve uzun süre devlet tekelinde işlenen bir suç olarak kalmıştır.

Temel hakları askıya alarak, hukuksuz tutuklamalar yaparak, işkence ederek hatta devlet görevlisi olan kendi personeline veya paramiliter örgütlere cinayet işleterek terör estiren, yani ülkede korku atmosferi yaratıp siyasî sonuç elde etmeye çalışan iktidarlar, ellerindeki devlet imkânlarını ve yetkilerini kullanarak sistematik suçlar işlerler. Tarih boyunca işlenen terör suçlarının çoğu devletler eliyle işlenmiştir. Bu yüzden “devlet terörü”, genel terör bahsinde her zaman başat konumda olmuştur.

Devlet terörü, halkı korkutarak, sindirerek yönetmek için üretilir.

1792’den bu yana

Devletin egemenlik yetkilerinden kaynaklanan meşrû şiddet kullanma ayrıcalığı (zor kullanma, göz altına alma, tutuklama, hürriyeti sınırlama, mülkiyet hakkını ihlal) şayet bir iktidarın çıkarları için toplumu baskı altına alma, muhalefeti sindirme ve belirli grupları korkutarak demokratik haklarını kullanmayı engelleme amacı taşıyorsa ortada devlet terörü kol gezmektedir.

Uluslararası alanda “terörizm” başlığı altında yapılan araştırmaların, yazılan makale ve kitapların en hacimli alt başlığı “State Terrorism”, yani “devlet terörü” konusudur. Bilgiler sürekli tazeleniyor, yeni örnekler üzerinde analizler yapılıyor. Yeni tasnifler ve tanımlar devreye alınıyor. Son zamanlarda Sri Lanka, Pakistan ve geride kalan Suriye örnek olayları öne çıktı. Halihazırda “terör” başlığının en çok üzerinde durulan kısmı devlet katında üretilen terör olmaya devam ediyor.

Terör kelimesinin, devletin korku politikasını nitelemek için icat edildiğini unutmayalım. Küçük ve muhalif grupların şiddet yöntemleri ile korku salmaları çok sonra terör başlığına dahil edildi. Robespierre’in 1792’de Meclis’te yaptığı konuşmada ilk defa kullanılan terör kelimesi, bir yönetim tekniği olarak devlet terörünü kavramlaştırmak için kullanılmıştı. Şöyle diyordu bu Jakoben diktatör: “Halkı yönetmek için elimizde iki yöntem var: Erdem ve terör. Halk yeteri kadar erdemli olmadığı için biz mecburen terör yöntemi kullanıyoruz.” Terör yöntemi de sürekli çalışan giyotinle kalıcı bir sembole dönüşmüştü.

Devlet terörü üzerine araştırmalar

Konuyu merak edenlere arama motorundan anında ulaşabilecekleri iki akademik makeleyi önerebilirim.

İlki Savunma Bilimleri Dergisi’nde yayınlanmış bir makale: “Terörizmin Unutulan Yüzü: Devlet Terörizmi” başlığını taşıyor ve İzzet KONCAGÜL’e ait: (Savunma Bilimleri Dergisi The Journal of Defense Sciences Mayıs / May 2021, Sayı/Issue, 39. ss: 323-353 ,ISSN (Basılı) : 1303-6831 ISSN (Online): 2148-1776)

İkinci makale aynı temayı işleyen “Terörizm tarihinde görmezden gelinen bir olgu: Devlet Terörü” başlığını taşıyor ve Güzide Kayıtmazbatır’a ait bu makale de bir Üniversite dergisinde yayımlanmış. (Kayıtmazbatır, G. (2023) “Terörizmin Tarihinde Görmezden Gelinen Bir Olgu: Devlet Terörü”, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AKSOS), sayı 13, s. 147-166.)

Her iki makalenin kaynakçasında, yakın zamanlara kadar uzanan uluslararası araştırmaların listeleri yer alıyor. Konunun önemi, kapsamı ve ele alınış biçimi üzerine bu iki makaleden yeterli fikir edinebilirsiniz.

Ayırt edici özellikleri

Devletin meşru şiddet kullanma ayrıcalığı vardır; ancak devlet terörizmi meşruiyet sınırlarını aşıp halkı korkutarak yönetmeyi amaçlar. Bunun için de suç işler.

Claridge’in State Terrorism: Applying a Definitional Model. Terrorism and Political Violence kitabında devlet terörizmi 7 maddede şu şekilde açıklanmaktadır:

Devlet terörizmi sistematiktir,

Şiddet ve şiddet tehdidi içermektedir,

Politiktir,

Devlet temsilcileri ya da devletin kaynakları ile çalışan yandaşlar tarafından uygulanmaktadır,

Korku yaratmak amaçlanmaktadır,

Mağdurdan daha geniş bir gruba mesaj iletmek için amaçlanmıştır,

Söz konusu mağdur kitle silahlı bir örgütlenme içinde değildir, sadece muhaliftir.

Uzmanlar terörizmi, muhalif bir grup veya devlet tarafından üretilmesine bakmadan ahlâka ve hukuka dayanmayan her türlü politik şiddet veya korkutma amaçlı faaliyet olarak tanımlıyorlar. Devlet terörü için “örtülü operasyon” tabiri yaygın olarak kullanılıyor.

“Devlet marifetiyle işlenen terör suçu, genel terör eylemlerinde olduğu gibi saik, araç, kasıt ve maksat unsurlarından oluşmaktadır. Aktörün devlet olması söz konusu eylemin terörizm olarak adlandırılmasına engel teşkil etmiyor.. Kısacası devlet terörizmi, devletin güvenlik güçleri (ordu, jandarma ve polis) veya paramiliter yapılanmalar tarafından, korumakla yükümlü olduğu vatandaşlarına veya diğer devletlerin vatandaşlarına karşı politik bir amaç doğrultusunda şiddet tehdidinin olması veya şiddetin kullanılmasıdır. Söz konusu eylemin mağdur dışında hedef kitlede korku yaratması ve devlet yetkilerini kullanan otorite eliyle gerçekleşmesi devlet terörizminin en kritik unsurlarını oluşturmaktadır. Devlete ait yetkileri ve imkânları kullanan otoritenin hangi seviyede olacağı ise başka bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapılan çalışmalarda üst otorite devlet başkanı veya bakanlar olabileceği gibi general veya üst seviyedeki yetkililer de olabilmektedir.” (Koncagül, s.332)

Devlet terörünün amacı hedef kitlede korku ve paniğe yol açmaktır. Bu korku ve panik havası doğrudan hedef alınmayan kesimleri de etkilemekte ve onlar da tutum ve davranışlarını değiştirme ihtiyacı hissetmektedir. Ortada devlet terörüne maruz kalmış örnekler çoğaldıkça, geri kalanlar kendilerini gelecekteki potansiyel kurbanlar olarak görmektedir. Korku muhalif kesimlere egemen olunca iktidarlar istediklerini her hangi bir dirençle karşılaşmadan yapabilir hale gelmektedir.

Devlet terörü suçu

Blakeley, devlet terörizminin dört ana unsuru içerdiğini belirtmektedir:

Devletin korumakla yükümlü olduğu bireylere karşı kasıtlı bir şiddet eylemi veya daha önceden bir şiddet eylemi gerçekleşmişse onun tekrarlanacağı tehdidi olmalıdır;

Eylem, paramiliter gruplar ve özel güvenlik birimler de dahil olmak üzere, devlet adına yetkili aktörler tarafından işlenmelidir;

Şiddet eylemi veya tehdidi, hedef kitlelerde aşırı korku uyandırmayı amaçlar;

Hedef kitle, davranışlarını ve tutumlarını bir şekilde değiştirmeyi düşünmeye zorlanır.

Korku atmosferi oluşturma ve sindirme şeklinde iki temel dinamik öne çıkmaktadır. Bu şekilde iktidarlar muhalefeti etkisiz hale getirmekte ve rakipsiz bir şekilde hükmetmektedir.

Devlet terörü, diğer terör suçları gibi bir suçtur. Diğer terör suçlarından ayrılan temel özelliği ise otorite ile bağlantısı ve siyasî olarak hedef alınan kitledir. Hukuksuz tutuklamalar, işkence ve kötü muamele, temel hak ihlalleri bu iki özelliği barındırıyorsa devlet terörü suçu işlenmektedir. Devletlerin istihbarat kaynakları, özel verilere ulaşma yeteneği, kitle iletişim araçlarını seferber etme kapasitesi, devlet yetkilerinin ve ayrıcalıklarının bu amaçla istismarı devlet terörü suçunu daha da ağır bir suç kategorisi içine sokmaktadır.

Terrorism was invented by the state as a technique of power aimed at frightening the people into submission, and for a long time it remained a crime committed under the monopoly of the state.

Governments that terrorize by suspending fundamental rights, making unlawful arrests, torturing, and even murdering their own state personnel or paramilitary organizations, in other words, by creating an atmosphere of fear in the country and trying to achieve political results, commit systematic crimes by using the state's means and authorities at their disposal. Most of the terrorist crimes committed throughout history have been committed by states. For this reason, "state terror" has always been in a dominant position in the general terror.

State terrorism is produced to rule the people by frightening and intimidating them.

Since 1792

If the privilege of using legitimate violence (using force, detaining, arresting, restricting freedom, violating property rights) stemming from the state's sovereign powers is aimed at suppressing society for the interests of a government, intimidating the opposition, and preventing certain groups from exercising their democratic rights by intimidating them, then state terrorism is rampant.

The most voluminous subheading of the research conducted, articles and books written under the title of “terrorism” in the international arena is the subject of “State Terrorism”. Information is constantly being refreshed, analyses are being made on new examples. New classifications and definitions are being put into practice. Recently, the case studies of Sri Lanka, Pakistan and the remaining Syria have come to the fore. Currently, the most emphasized part of the title of “terrorism” continues to be the terror produced at the state level.

Let’s not forget that the word terror was invented to describe the state’s policy of fear. The violent methods used by small and opposition groups to instill fear were later included under the title of terror. The word terror, first used in Robespierre’s speech in the Assembly in 1792, was used to conceptualize state terror as a management technique. This Jacobin dictator said: “We have two methods of governing the people: virtue and terror. Since the people are not virtuous enough, we are forced to use terror.” The method of terror had also become a permanent symbol with the constantly working guillotine.

Studies on state terrorism

For those who are curious about the subject, I can recommend two academic articles that can be accessed instantly from a search engine.

The first is an article published in the Journal of Defense Sciences: It is titled “The Forgotten Face of Terrorism: State Terrorism” and belongs to İzzet KONCAGÜL: (The Journal of Defense Sciences May / May 2021, Issue, 39. pp: 323-353, ISSN (Print): 1303-6831 ISSN (Online): 2148-1776)

The second article, titled “An Overlooked Phenomenon in the History of Terrorism: State Terrorism”, deals with the same theme and is written by Güzide Kayıtmazbatır and was also published in a university journal. (Kayıtmazbatır, G. (2023) “An Overlooked Phenomenon in the History of Terrorism: State Terrorism”, Akdeniz University Journal of the Institute of Social Sciences (AKSOS), issue 13, pp. 147-166.)

The bibliography of both articles includes lists of international studies dating back to recent times. You can get a good idea of the importance, scope and treatment of the subject from these two articles.

Distinguishing features

The state has the privilege of using legitimate violence; however, state terrorism aims to go beyond the limits of legitimacy and rule by frightening the people. And to do this, it commits crimes.

In Claridge's book State Terrorism: Applying a Definitional Model. Terrorism and Political Violence, state terrorism is explained in 7 articles as follows:

State terrorism is systematic,

Contains violence and threats of violence,

It is political,

It is implemented by state representatives or supporters working with state resources,

It is intended to create fear,

It is intended to convey a message to a wider group than the victim,

The victimized mass in question is not in an armed organization, they are merely oppositionists.

Experts define terrorism as any kind of political violence or intimidation activity that is not based on morality or law, regardless of whether it is produced by an opposition group or a state. The term "covert operation" is widely used for state terrorism.

“The crime of terrorism committed by the state consists of the elements of motive, means, intent and purpose, as in general acts of terrorism. The fact that the actor is a state does not prevent the act in question from being called terrorism. In short, state terrorism is the threat of violence or the use of violence by the state's security forces (army, gendarmerie and police) or paramilitary structures against the citizens it is obliged to protect or against the citizens of other states for a political purpose. The most critical elements of state terrorism are that the act in question creates fear in the target audience other than the victim and that it is carried out by the authority using state powers. Another problem is the level of the authority that uses the powers and possibilities of the state. In the studies conducted, the upper authority can be the head of state or ministers, as well as generals or high-level officials.” (Koncagül, p. 332)

The aim of state terror is to create fear and panic in the target audience. This atmosphere of fear and panic also affects those who are not directly targeted, and they feel the need to change their attitudes and behaviors. As the number of examples of state terror increases, the rest see themselves as potential future victims. When fear dominates the opposition, the governments can do what they want without encountering any resistance.

Crime of state terrorism

Blakeley states that state terrorism involves four main elements:

There must be a deliberate act of violence, or a threat of repetition if such violence has already occurred, against individuals whom the State has the duty to protect;

The action must be committed by authorized actors on behalf of the state, including paramilitary groups and private security units;

The act or threat of violence is intended to instill extreme fear in the target audience;

The target audience is forced to consider changing their behavior and attitudes in some way.

Two basic dynamics stand out: creating an atmosphere of fear and intimidation. In this way, governments neutralize the opposition and rule without rivals.

State terrorism is a crime like other terrorist crimes. Its main feature that distinguishes it from other terrorist crimes is its connection with authority and the politically targeted audience. If unlawful arrests, torture and ill-treatment, and violations of fundamental rights contain these two characteristics, then the crime of state terrorism is committed. The intelligence resources of states, their ability to access private data, their capacity to mobilize mass media, and the abuse of state powers and privileges for this purpose put the crime of state terrorism into an even more serious crime category.