Yeni yılda birbiriyle bağlantısı olan iç ve dış gelişmelerle çok haşır-neşir olacağız. Kürt sorunun çözümüyle, Suriye’deki gelişmeleri birbirinden bağımsız değerlendirmek mümkün değil.

Hükümette, Suriye konusunda atılması gereken zor adımlara ilişkin değerlendirmeler sürüyor. HTŞ yönetimiyle temasların 7 yıl öncesine dayandığı, sürecin başarıyla tamamlanması için üç başlık olduğu anlatılıyor. “YPG bölgesi, demokratikleşme ve ekonomi”

Konunun ayrıntılarına girmeden önce “fetihçi” açıklamalarda bulunan bazı partililerin kulakları çekildiğini, Suriye konusunda kimsenin açıklama yapmaması uyarısında bulunulduğunu aktaralım.

Türkiye’nin Suriye geçici yönetimiyle kurduğu ilişkide henüz testi zorlayacak olumsuz bir gelişme yaşanmamış. Sürecin uzun ve zor olduğu kabul ediliyor. Ayrıca provokasyona çok açık olduğunun altı çiziliyor.

***

Dışişleri’nin, Suriye dosyasındaki ana başlıklardan gidersek, birbirinden zor konular olduğunu da görürüz;

- Suriye’nin yeniden ayağa kaldırılması için diplomatik girişimlerin başlatılması gerekiyor. Ancak, yeni yönetiminin yapısı ve siyasi bakışı net olarak görünmediği için ülkeler ince eleyip sık dokuyor. Türkiye buradaki en önemli muhatap.

- Öncelikle yaptırımların kaldırılması, ardından uluslararası yardım kampanyası başlatılması ve uluslararası fonu kurulması gerektiği dile getiriliyor. Bu en zor başlıklardan birini oluşturuyor.

- Şu anda Suriye’ye ekonomik destek sağlayan iki ülkenin olduğu belirtiliyor. Katar ve Sudi Arabistan. Batılı ülkelerin desteğini almanın zor olduğu görülüyor. Yeni yönetimin neye evrileceği ve demokratik refleksleri henüz bilinmiyor. Talibanvari bir yapıya dönüşme korkusu hakim.

- İslam İşbirliği Teşkilatı’nın devreye sokulabileceği anlatılıyor. Ancak geçmişte birlikte hareket edemeyen bu yapıyla ilgili de şüpheler var.

- Ülkede, enerji, sağlık, ulaşım ve eğitim alt yapısı konusunda ciddi sıkıntılar olduğu biliniyor. Suriye’nin yeniden yapılandırılması için ilk aşamada 200 milyar dolarlık bir kaynağa ihtiyaç olduğu hesaplanıyor.

***

- Türkiye açısından en önemli konu YPG bölgesi. Türkiye’nin şartları çok net. PKK unsurlarının tamamen temizlenmesi. Suriyeli olmayanların sınır dışı edilmesi. YPG’nin silah bırakarak siyasi bir yapıya dönüşmesi ve merkezi hükümetle birlikte iş yapması…

- YPG bölgesindeki kamplardaki 50 bin İŞİD’linin durumu ayrı bir sorun. Diğer ülkelerin kendi vatandaşı olan İŞİD militanlarını almasıyla ilgili çağrıya olumlu yanıt veren kimsenin olmadığı belirtiliyor.

- Suriye’de çoğulcu bir anlayışta herkesin temsil edildiği demokratik bir devlet yapısının oluşturulması, bunun mekanizmalarının kurulması önemli. Bu konuda Türkiye’ye verilen sözler de açık. AKP kurmayları, “Bunlar babamızın oğlu değil, güvenilir olup olmadıklarını göreceğiz” diyorlar.

- Şimdilik ABD yönetiminin Suriye konusunu Ankara üzerinden götürdüğü belirtiliyor. Ancak bu konuda Donald Trump hükümeti beklenecek. Tek bir ABD olmadığı, Siyonist anlayışın zaman zaman ön plana çıktığı iddia ediliyor.

- ABD ile bu konuda kurulan ilişkilerde son derece ‘temkinli’ bir yaklaşım söz konusu. Trump’ın imalı sözleri aklı başında dış politika uzmanları tarafından farklı okunuyor.

- ABD ile müzakerelerin ana konusunu, YPG bölgesi oluşturuyor. ABD’nin YPG konusundaki tavrında netlik bekleniyor. Bütünleşmiş bir Suriye için YPG’nin siyasi bir yapıya dönüşmesi ve silahlı güçlerin lağvedilmesi gerekiyor. Şu andaki görüşmelerdeki en büyük sıkıntıyı bu oluşturuyor.

- Bu arada AKP iktidarının imaj oluşturmak için attığı bazı adımların, Suriye’nin gerçek sorunlarıyla ilgisi olmaması da dikkat çekici. Emevi Cami’nin halıları yenilenecek, İbn-i Arabi Cami’nin çevre düzenlemesi yapılacak gibi savaş yorgunu kadın ve çocukların sorunlarına çare olmayacak adımlar eleştiriliyor. Sembolik dini mesajlar yerine insani öncelikler ne güne duruyor…

In the new year, we will be very involved with interconnected internal and external developments. It is not possible to evaluate the solution of the Kurdish problem and the developments in Syria independently of each other.

The government continues to evaluate the difficult steps that need to be taken regarding Syria. It is stated that the contacts with the HTS administration date back 7 years and that there are three headings for the successful completion of the process. “YPG region, democratization and economy”

Before going into the details of the issue, let us state that some party members who made “conquestist” statements were deafened and warned not to make any statements regarding Syria.

There has not yet been a negative development that would challenge the relationship between Turkey and the Syrian interim administration. It is accepted that the process is long and difficult. It is also emphasized that it is very open to provocation.

***

If we go through the main headings in the Foreign Ministry's Syria file, we will see that there are difficult issues;

- Diplomatic initiatives need to be initiated to get Syria back on its feet. However, since the structure and political outlook of the new administration are not clearly visible, countries are scrutinizing it. Turkey is the most important interlocutor here.

- It is stated that first the sanctions should be lifted, then an international aid campaign should be launched and an international fund should be established. This is one of the most difficult topics.

- It is stated that there are currently two countries providing economic support to Syria. Qatar and Saudi Arabia. It is seen that it is difficult to get the support of Western countries. It is not yet known what the new administration will evolve into and its democratic reflexes. There is a fear of turning into a Taliban-like structure.

- It is being said that the Organisation of Islamic Cooperation could be brought into play. However, there are also doubts about this structure, which has not been able to act together in the past.

- It is known that there are serious problems in the country regarding energy, health, transportation and education infrastructure. It is estimated that a resource of 200 billion dollars is needed in the first phase for the reconstruction of Syria.

***

- The most important issue for Turkey is the YPG region. Turkey's conditions are very clear. Completely cleansing of PKK elements. Deportation of non-Syrians. YPG laying down arms, turning into a political structure and working with the central government...

- The situation of 50 thousand ISIS members in the camps in the YPG region is a separate problem. It is stated that no one has responded positively to the call for other countries to take in ISIS militants who are their own citizens.

- It is important to establish a democratic state structure in Syria where everyone is represented in a pluralistic understanding and to establish its mechanisms. The promises given to Turkey on this issue are also clear. AKP officials say, "These are not our father's sons, we will see if they are trustworthy."

- It is stated that for now, the US administration is taking the Syrian issue through Ankara. However, the Donald Trump government will be awaited on this issue. It is claimed that there is no single US and that the Zionist understanding comes to the fore from time to time.

- There is an extremely 'cautious' approach in relations with the US on this issue. Trump's suggestive words are read differently by sensible foreign policy experts.

- The main issue of negotiations with the US is the YPG region. Clarity is expected in the US's stance on the YPG. For a unified Syria, the YPG must be transformed into a political structure and the armed forces must be abolished. This is the biggest problem in the current negotiations.

- Meanwhile, it is also striking that some of the steps taken by the AKP government to create an image have nothing to do with the real problems of Syria. Steps such as renewing the carpets of the Umayyad Mosque and re-planning the landscaping of the Ibn Arabi Mosque, which will not solve the problems of war-weary women and children, are being criticized. What good are humanitarian priorities instead of symbolic religious messages?