Dünya hala Esad'ın düşüşüyle yüzleşmeye çalışıyor. Çoğu Suriyeli için bu neşeli bir an. Suriyeli-Türk araştırmacı ve benim yakın arkadaşım Omar Kadkoy, rejimin İstanbul'dan düşüşünü izlemenin nasıl bir şey olduğunu anlatan kişisel bir yazı yazdı.

Makaleden çıkardığım sonuç, bunun Suriyeliler için bir kapanış anı olduğuydu. 13 yıldır iç savaşın tam cehennemini yaşıyorlar ve artık bitti. Evet, hala biraz çatışma var ve evet, bu açıkça tüm Suriyeliler için iyi bir sonuç değil, ancak yine de savaş sona eriyor. Evlerine dönmeyecek olanlar bile en azından gidebileceklerini bilecekler.

Genel olarak gelecek konusunda oldukça karamsarım, ancak belki de bu özel sonuç alternatiflerden daha iyidir. Esad'ın rejimi tarifsiz derecede acımasızdı. Sadece hapishanelerden çıkan görüntüler bile akıl almazdı. Dünyada onsuz daha iyi durumdayız. Suriye halkı daha iyisini yapabilir ve kesinlikle yapacaktır.

Tüm bunlar söylendikten sonra, ülke için beklentilerinizi yumuşatmak önemlidir. 2011'de Arap Baharı başladığında yeni bir üniversite mezunuydum ve basındaki coşkuyu hatırlıyorum. O şeker sarhoşluğundan kaçınalım. Bu gibi zamanlarda, aynı anda birçok farklı şey olur. Bazıları daha iyi, bazıları daha kötü olacak.

Yeni Suriye'nin vazgeçilmez ortağı olarak Türkiye

Türkiye'nin tüm bunlardaki rolü hakkında çok fazla konuşuldu. En yetkili yorumların çoğunda, Türkiye'nin HTŞ üzerinde doğrudan bir kontrolü olmadığı ve isyancıların başarısının arkasındaki güç olarak düşünülmemesi gerektiği yönünde bir görüş var. Bazıları Türkiye'nin sonuca şaşırmış olabileceğini ve şimdi ejderhaya binmeye çalıştığını öne sürüyor.

İnsanların bu iddiayı ortaya atarken ne kadar emin olduklarına biraz şaşırdım. Doğaları gereği bu şeyleri anlatmak çok zordur. Bu, on yıldan uzun süredir devam eden bir iç savaş ve çeşitli ordular ve istihbarat örgütleri perde arkasında gölge savaşları yürütüyor. Bu örgütlerin karar alma mekanizmalarının derinliklerinde neler döndüğünü bilemeyiz.

Suriye muhalefetine çok geniş bir şekilde bakıldığında, Türkiye'nin lojistik, ekonomik ve askeri tedarik, eğitim ve istihbarat açısından vazgeçilmez olduğu oldukça açık. Bu son saldırı, İsrail'in "Direniş Ekseni"ne yönelik saldırılarından, Rusya'nın geniş kaynaklarından ve muhtemelen sahadaki diğer faktörlerden yararlanmak için mükemmel bir zamanlamaya sahip gibi görünüyor. Yani belki de isyancılar, bu şeyleri değerlendirmek için gelişmiş bir küresel ağa sahip bir devletten yardım aldılar.

Ayrıca Türkiye'nin 1) Suriye'nin toprak bütünlüğünü yeniden sağlamada, özellikle de bunun Rojava'yı devirmek anlamına geldiği için, 2) Şam'da ortaya çıkan her türlü hükümete diplomatik koruma sağlamada, 3) ülkeyi kelimenin tam anlamıyla yeniden inşa etmede vazgeçilmez olmaya devam edeceği de çok açık.

Türk siyaseti öğrencileri için AK Parti'nin HTS lideri Ebu Muhammed El-Colani üzerindeki etkisi de apaçık ortada olmalı. Sonuçta AK Parti'nin temel dersi, İslamcılığı bir çuvalın altına saklamak, işleri yavaş yavaş yapmaktır. Dünya İslamcılar için tehlikeli bir yerdir ve onlar için iktidar pozisyonlarına ulaşmak çok hassas bir iştir. Başbakan olduğunda Erdoğan, içerideki laik seçkinlerin ve dışarıdaki Batılı güçlerin korkularını hafifletmesi gerektiğini biliyordu. AK Parti liderleri adım adım "ılımlılaştı" ve Avrupalıları, Amerikalıları ve Türk liberallerini kendi taraflarına çekti. Bunu yapmak için çok fazla şeye gerek yok, unutmayın. Liberaller doğal olarak insanların "havuç ve sopa" ile evcilleştirilebileceğine inanmaya meyillidir ve her zaman iş yapabilecekleri insanları ararlar. Erdoğan bunu kendi avantajına nasıl kullanacağını biliyordu ve iradesini ancak giderek daha güçlü bir şekilde ortaya koyuyor.

Gerçek Türk modeli budur. Aşamalılık. Arap İslamcılar tarihsel olarak bu yaklaşımı benimsemediler. Bana 2012-2013 yıllarında Muhammed Mursi'nin Müslüman Kardeşler hükümetini hatırlatıyor. Hüsnü Mübarek'i devirmiş, seçilmiş ve İslamcı gündemleri konusunda oldukça açıklardı. Türk liderler, muhataplarına sakinleşmelerini söylemek için Kahire'ye uçtular, ancak sakinleşmediler ve muhtemelen darbeye maruz kalıp görevden alınmalarının nedeni de bu. En azından işleri kolaylaştırdı.

Golani bu modelin mükemmel bir öğrencisi gibi görünüyor. IŞİD'in ikinci adamı olmaktan bilge bir isyancı komutan olmaya, Suriye'nin yönetim yapısını korumaya ve hareketini zaferde cömert olmaya çağırmaya kadar uzun bir yol kat etti. HTS'nin terör listelerinden çıkarılması, Suriye'ye uygulanan yaptırımların kaldırılması gibi bazı somut hedefleri olduğundan eminim. Ayrıca Türkiye'nin tüm bu hedefler için çok çaba göstereceğinden ve İsrail'in de diğer yöne doğru çaba göstereceğinden eminim.

Ve gerçekten de bu bölgenin geleceği bu gibi görünüyor. Şii hilali kırılacak ve merkezinde Türkiye olan bir Sünni güç bloğu olacak. Önümüzdeki aylarda ve yıllarda İslamcı bir liderlik altında birleşik bir Suriye ortaya çıkarsa, muhtemelen biraz Türkiye'ye benzeyecektir. Zamanla, bu muhtemelen Ürdün'deki Haşimi hanedanına baskı yapacaktır. Bu, uzun zamandır Türkiye'nin elitlerini harekete geçiren gelecek vizyonu olmuştur ve şimdi tartışmalarında ortaya çıktığını gördüğüm şey budur. İsraillilerin bunun hakkında çok ciddi düşündükleri bir gelecek olduğunu düşünmüyorum. Şimdi netleştiğine göre, Suriye genelindeki bombalama kampanyalarından da anlaşılacağı gibi, bundan hoşlanmıyorlar. Bence bunu hak ediyorlardı. İsrail'in davranışının her zaman ciddi sonuçları olacaktı.

Kalın

İşte eski Türk düşünce kuruluşu çalışanı ve günümüz istihbarat şefi İbrahim Kalın, Perşembe günü Emevi Camii'ni ziyaret ediyor. Sanırım tüm Ankara, cumhurbaşkanı başta olmak üzere şehre gelip şükran namazını orada kılmadan önce orada özel bir an geçirmek istedi.

Fidan

İşte Dışişleri Bakanı Hakan Fidan NTV ile 15 dakikalık bir röportaj yapıyor. İsyancıların Şam'ı kansız bir şekilde ele geçirmesini nasıl organize ettikleri, Türkiye'nin YPG'yi bitirmenin "stratejik hedefi" olduğu, Batı'nın YPG'yi IŞİD kalıntılarının koruyucusu olarak kullanması ve Türkiye'nin HTS'ye uzun vadeli bağlılığı hakkında söylediği birkaç önemli şey var.

Bunların hiçbiri beklenmedik değildi. Burada ve orada bazı ilginç ayrıntılar vardı, ama hepsi bu. Her zamanki gibi, Fidan'ın tavrını izlemeye değer buldum. 8'inden beri enerji ve coşkuyla ışıldıyor. Hükümet yanlısı televizyondaki hemen hemen herkes sağlam bir haftadır gülümsüyor, ama bence Fidan'ın heyecanı başka bir seviyede. Bunu çok fazla dile getirmek istemiyordu, kelimelerini dikkatle ölçüyordu ve bazı şeyleri söylemeden önce uzun duraklamalar yapıyordu.

Bence İsrail'in bombalama kampanyası sorulduğunda özellikle dikkatliydi:

İsrail burada askeri stratejinin temel ilkelerinden birini uygulamaya çalışıyor. En kötü senaryoyu temel alarak bir dizi önleyici tedbir geliştirdi. İsrail, Esad rejiminin yeteneklerini yıllardır biliyor. İsrail, yeni [HTŞ'nin egemen olduğu] yönetimin nerede durduğundan emin olmadığı için, bu karmaşanın ortasında bu yetenekleri olabildiğince yok etmek için bir strateji geliştirdi. Bence bu strateji çok tehlikeli bir strateji, bu strateji çok büyük bir provokasyona yol açabilir. Her şey o kadar da pembe olmayabilir. Bu yüzden onlara bir mesaj gönderdik [şöyle diyoruz] provokasyonları durdurun, Suriye hükümetinin kontrolündeki yerleri bombalamayı bırakın.

İsrail'in buradaki eylemlerinin analizi doğru geliyor. İsrail, yeni komşularının kim olacağını düşünmek zorunda kaldı ve en kötüsünü varsayıp hazırlanmayı seçti. Belki de geçmişteki davranış biçimleri göz önüne alındığında yapılacak en iyi şey budur. Ama bunu ne kadar sürdürebilirler? Bence Fidan'ın burada vurguladığı tehlike bu. İsrail, özellikle Şii hilalinin omurgasını kırmış gibi göründüğü şu anda, bir tür çıkış yolu bulmalı.

Türkiye muhalefetinin ruh hali

Ana muhalefet acınası bir durumda. CHP lideri Özgür Özel, rejimin düşmesinden önceki gün bile Erdoğan'ın Esad'la görüşmesi gerektiğini söylüyordu. Bu insanlar jeopolitik olarak ne kadar cahil.

Muhalif televizyonları izlemek çoğu gün oldukça iğrenç, ama son birkaç haftadır dayanılmaz hale geldi. Yorumcular, çoğunlukla İsrail'in veya CIA'in Suriye isyancılarının arkasında olduğuyla ilgili çılgın teoriler ortaya atıyorlar. Ayrıca Suriyeli mültecilerin geri dönüp dönmeyecekleri hakkında pasif-agresif sorular sormaya devam ediyorlar (cevap genellikle hayır oluyor, çünkü ülkeleri için savaşmak yerine savaştan kaçan korkaklar.)

Burukluk, seçim yenilgisinden sonraki günlere çok benziyor ve bunun iyi bir nedeni var. Muhalefetteyseniz, muhtemelen son 20 yıldır oradasınız ve bu yorucu. Hükümetin başarısız olmasını istediğiniz, ancak aynı zamanda ülkenizin de iyi durumda olmasını istediğiniz bu karmaşık duygusal alanda sıkışmış durumdasınız ve zaman geçtikçe bu ayrımı yapmak daha da zorlaşıyor. Ancak sizin için çok açık olan bir şey var, hükümetin büyük bir zafer kazanmasını istemiyorsunuz ve her kazandıklarında biraz daha küçüldüğünüzü hissediyorsunuz. Biraz daha küçük.

Esad'ın düşüşü gibi bir şeyde, çok fazla çelişkili duygu var. Bu, Türkiye'nin 2011'de girdiği bir savaş ve muhalefet uzun süre bunu hükümet için büyük bir yenilgi olarak gördü. Şimdi, 13 yıl sonra, hükümet her zaman istediği şeyi başardı, yani sınırın ötesinde dost bir rejim (bir müşteri devlet değilse) doğurmak. Bu, Erdoğan'ın Türkiye vizyonu için büyük, çok büyük bir kazanım. Belki de bugüne kadarki en büyüğü. Erdoğan, Türkiye'yi NATO üyeliğinden veya diğer çok taraflı kurumlardaki konumundan bağımsız olarak daha da ciddi bir jeopolitik güç haline getirdi. Muhalefet elitleri bunu uluslararası haber kanallarını izlerken hissedebilirler. Bence bunu işlemek zordu.

Geçtiğimiz hafta okuduğum/dinlediğim en iyi kaynak, şaşırtıcı olmayan bir şekilde Bahadır Özgür'ün Duvar podcast'indeki yorumlarıydı.

Havadaki bazı konuları ele alma konusunda oldukça iyi bir iş çıkarıyor. Bence önemli bir şey var ve eminim Gönül Tol ve Nate Schenkkan gibi İngilizce konuşan gözlemciler de buna katılacaktır, Türkiye'nin Suriye İç Savaşı'na katılımı Cumhuriyetçi Türkiye'nin çöküşü ve Erdoğan'ın yeni rejiminin kurulması için temeldi. Ben de yakında çıkacak kitabımda bu konudan bahsettim. Erdoğan başkanlığı 2020'lerde kendini gerçekten de arka plandaki o savaşın davul sesiyle tanımladı.

Özgür ayrıca mültecilerle ilgili bazı fikirleri tartmakta da iyi. Hükümetin Türkiye'deki mülteci sayısını yaklaşık 3 milyonda (AB tazminatı için tavan) tutmayı sevdiğini, ancak bağımsız çalışmaların (İstanbul belediyesinin çalışmaları da dahil) gerçek sayının yaklaşık 8-11 milyon olduğunu tahmin ettiğini savunuyor. Bu bana ve konuştuğum uzmanlara doğru geliyor. Büyük şehirlerde önemli bir Suriyeli varlığı var.

Özgür ayrıca Türkiye'deki Suriyelilerin geri dönmek için acele edeceklerinden veya toplam sayılarının yakın zamanda gerçekten azalacağından şüphe ediyor. Benim izlenimim de bu. Türkiye'deki Suriyelilerin ağır sanayi işlerine gerçekten dahil olmadıklarını, ancak bunun gerçekleşmesi için bir iştah olduğunu öne sürüyor. 2025, asgari ücret müzakereleri ve düşük gelirli hanelerin kaderi için kesin bir yıl olacak, bu nedenle bu tür bir kaldıraç, endüstri patronlarının isteyeceği bir şey.

Bana göre, Şam'da İslamcı bir hükümetin yükselişi, gelecek nesillerde Anadolu ile Suriye arasında ekonomik, demografik ve kültürel bir entegrasyon olacağı anlamına gelecek. Türkiye'nin seçkinlerinin bunu nasıl organize edeceği henüz belli değil, ancak kesinlikle akıllarında olan bu.

Tüm bunlardan karışık duygularla ayrılıyorum. Suriyeliler için mutluyum çünkü sonunda Esad'dan kurtuldular. Şam'da AK Parti tipi bir hükümet/rejimin çok daha zor bir versiyonu bile onlar için Esad'dan daha iyi olurdu.

Peki tüm bunlar Türkiye için iyi oldu mu? 15-20 yıl geriye gidip alternatif sonuçlar düşünebilseydik, büyük, Müslüman bir Polonya, sakin, başarılı, Avrupa ile iyi entegre olmuş ve biraz sıkıcı olabilir miydik? Bilmiyorum. Kesin olan şu ki Türkiye'nin Suriye İç Savaşı'na dahil olması onu tamamen farklı bir canavara dönüştürdü. Hesaba katılması gereken bir jeopolitik güç, ancak çoğunluk için yaşamak için pek de hoş bir yer değil.

Dawn in Syria

The world is still trying to come to terms with the fall of Assad. For most Syrians, it’s a joyous moment. Omar Kadkoy, a Syrian-Turkish researcher and dear friend of mine, has written up a personal account of what it was like watching the regime fall from Istanbul.

My takeaway from the essay was that this was a moment of closure for Syrians. For 13 years, they’ve been living through the sheer hell of civil war, and it is now over. Yes, there’s still some fighting going on, and yes, it’s obviously not a good outcome for all Syrians, but nonetheless, the war is winding down. Even for those who won’t be going home, at least they’ll know that they can.

I’m pretty pessimistic about the future in general, but maybe this particular outcome is better than the alternatives. Assad’s regime was unspeakably brutal. The footage coming out of prisons alone has been mind-bending. We’re all better off without it in the world. The Syrian people can, and will surely do better.

With all that said, it’s important to temper one’s expectations for the country. I was a fresh college graduate in 2011, when the Arab Spring started, and remember the euphoria in the press. Let’s avoid that sugar high. In times like these, a lot of different things happen at the same time. Some of it is going to be for the better, some for the worse.

Turkey as the indispensable partner to the new Syria

There’s been a lot of talk about Turkey’s role in all this. The line in most authoritative commentary is that Turkey doesn’t have direct control over HTS, and that it isn’t to be thought of as the force behind the rebel success. Some suggest that Turkey may even be surprised at the outcome, and is now trying to ride the dragon.

I’m a bit struck by how confident people are in making this assertion. It’s by their nature very difficult to tell about these things. This is a civil war that’s been going on for over a decade, with various armies and intelligence organizations fighting shadow wars behind the scenes. We can’t know what goes on deep in the decision making mechanisms of these organizations.

Looking at the Syrian opposition very broadly though, it’s pretty clear that Turkey is indispensable in terms of logistics, economic and military supplies, training, and intelligence. This latest offensive appears to have been perfectly timed to take advantage of Israel’s strikes against the “Axis of Resistance”, Russia’s stretched resources, and probably other factors on the ground. So maybe the rebels had help from a state that has a sophisticated global network to assess these things.

It’s also very clear that Turkey is going to continue being indispensable in 1) restoring Syria’s territorial integrity, especially as this means knocking over Rojava, 2) granting whatever government emerges in Damascus diplomatic cover, 3) literally rebuilding the country.

For students of Turkish politics, the AK Party’s imprint on HTS’s leader, Abu Mohammad Al-Golani, should also be evident. The core lesson of the AK Party, after all, is to hide one’s Islamism under a bushel, to take things slowly. The world is a dangerous place for Islamists, and it’s a very delicate thing for them to reach positions of power. When he first become Prime Minister, Erdoğan knew that he had to ameliorate the fears of the secular elite at home and Western powers aborad. Step by step, the AK Party’s leaders “moderated”, getting the Europeans, the Americans, and Turkish liberals on their side. It doesn’t take much to do this, mind you. Liberals are naturally inclined to believe that people can be tamed with “carrots and sticks”, and always on the lookout for people they can do business with. Erdoğan knew how to use that to his advantage, and is only gradually asserting his will more strongly.

That’s the real Turkish model. Gradualism. Arab Islamists haven’t historically adopted that approach. I’m reminded of the Muslim Brotherhood government of Muhammed Mursi in 2012-2013. They had overthrown Hosni Mubarak, got elected, and set were pretty open about their Islamist agenda. Turkish leaders flew to Cairo to tell their counterparts to mellow down, but they didn’t, and that’s arguably why they suffered a coup and were deposed. At least it made it easier.

Golani appears a consummate student of this model. He has come a long way from ISIS underboss to wise rebel commander, maintaining Syria’s governing structure and calling on his movement to be magnanimous in victory. I’m sure that there are some concrete goals that they have, such as HTS being taken off of terror lists, sanctions being lifted on Syria, etc. I’m also sure that Turkey is going to be pushing hard for all these goals, and Israel is going to push the other way.

And it really looks like that’s going to be the future of this region. The Shia crescent is going to be broken, and there’ll be a Sunni power block with Turkey at its core. If a united Syria under an Islamist leadership does come about in the months and years ahead, it will probably look a little bit like Turkey. In time, this will probably put pressure on the Hashemite dynasty in Jordan. This has long been the vision of the future that’s animating Turkey’s elites, and it is what I now see unfolding in their discussions. I don’t think that’s a future that the Israelis thought very seriously about. Now that it’s coming into focus, they don’t like it, as is evident by their bombing campaign across Syria. I think they had it coming though. Israel’s behavior was always going to have serious consequences.

Kalın

Here is former Turkish think tanker, and present day intelligence chief, İbrahim Kalın, visiting the Umayyad Mosque on Thursday. I think he wanted to have a private moment in there before all of Ankara, starting with the president himself, comes through town and performs thanksgiving prayers in there.

Fidan

Here’s foreign minister Hakan Fidan doing a 15-minute interview with NTV. There’s a few substantial things he said about how they orchestrated the rebels’ bloodless takeover of Damascus, how it’s Turkey’s “strategic objective” to finish the YPG, the Western use of the YPG as guardians of ISIS remnants, and Turkey’s long-term commitment to the HTS.

None of that was unexpected. There were some interesting details here and there, but that’s it. As usual, I thought it was worth watching Fidan’s demeanor. He has been beaming with energy and enthusiasm since the 8th. Almost everyone on pro-government TV has been smiling for a solid week, but Fidan’s excitement is on another level I think. He was eager not to let that come out too much, measured his words carefully, and made long pauses before saying certain things.

I think he was especially careful when asked about Israel’s bombing campaign:

Israel is trying to apply one of the basic principles of military strategy here. It has developed a package of preventive measures taking as its base case the worst possible scenario. Israel has known about the capabilities of the Assad regime for years. Since Israel is not sure where the new [HTS-dominated] administration stands, it has developed a strategy to destroy these capabilities as much as it can amidst this confusion. I think this strategy is a very dangerous strategy, this strategy can lead to a very big provocation. Everything may not be so rosy. That's why we sent a message to them [saying] stop the provocations, stop bombing the places under the control of the Syrian government.

The analysis of Israel’s actions here sounds right. Israel had to think about who its new neighbors were going to be, and chose to assume the worst and prepare. Perhaps that’s the best thing to do given how they’ve been behaving in the past. But how long can they maintain that? I think that’s the danger that Fidan is highlighting here. Israel has to find some kind of off ramp, especially now that it seems to have broken the backbone of the Shia crescent.

The mood among Turkey’s opposition

The main opposition is in a sorry state. CHP leader Özgür Özel was saying, as late as the day before the regime fell, that Erdoğan should meet with Assad. That’s how geopolitically illiterate these people are.

Watching opposition TV is pretty cringe on most days, but it has been unbearable these past couple of weeks. Commentators throw around wild theories, mostly about how Israel or the CIA are behind Syria’s rebels. They also keep asking passive-aggressive questions about whether the Syrian refugees are going to go back (the answer is often no, because they’re cowards who fled the war instead of fighting for their country.)

The bitterness feels a lot like the days after an election defeat, and for good reason. If you’re in the opposition, you’ve probably been there for the past 20-odd years, and it’s exhausting. You’re trapped in this complicated emotional space where you want the government to fail, but you also want your country to do well, and the more time passes by, the harder it is to make that distinction. One thing that’s very clear to you though, is that you don’t want the government to get a big win, and every time they do, you feel a bit diminished. A bit smaller.

With something like the fall of Assad, there’s a lot of conflicting emotions. This is a war that Turkey entered in 2011, and for a long time, the opposition saw it as a major defeat for the government. Now, 13 years later, the government has achieved what it always wanted, which is to birth a friendly regime (if not a client state) across the border. This is a big, big win for Erdoğan’s vision for Turkey. Perhaps the biggest to date. Erdoğan has made Turkey into an even more serious geopolitical force, independent of Turkey’s membership in NATO or its standing in other multilateral institutions. Opposition elites can feel that as they watch international news channels. I think that’s been hard to process.

The best source I’ve read/listened to over the past week has unsurprisingly been Bahadır Özgür’s commentary on the Duvar podcast.

He does a pretty good job of going through some of the issues in the air. I think one important thing — and I’m sure that English-language observers like Gönül Tol and Nate Schenkkan would agree — is Turkey’s involvement in the Syrian Civil War was fundamental to the demise of Republican Turkey and the creation of Erdoğan’s new regime. I have written on this in my forthcoming book as well. The Erdoğan presidency really defined itself in the 2020s to the drumbeat of that war in the background.

Özgür is also good at weighing some of the ideas about refugees. He argues that the government likes to keep the number of refugees in Turkey at around 3 million (the ceiling for EU compensation), but that independent studies (including those of Istanbul municipality) have estimated the true number to be around 8-11 million. This sounds right to me, as well as experts I’ve talked to. There’s a substantial Syrian presence int he big cities.

Özgür is also skeptical that the Syrians in Turkey will be in a hurry to go back, or that their total number will actually diminish anytime soon. That is also my impression. He suggests that Syrians in Turkey aren’t really involved in the heavy industrial jobs, but that there is appetite for this to happen. 2025 will be a definitive year for minimum wage negotiations and the fate of low-income households, so that kind of leverage is something that industry bosses are going to want.

To me, the rise of an Islamist government in Damascus will simply mean that in the coming generations, there will be economic, demographic and cultural integration between Anatolia and Syria. How Turkey’s elite will organize this is not clear yet, but that is most definitely what they have in mind.

I come away from all this with mixed emotions. I’m happy for Syrians because they finally got rid of Assad. Even a much harder version of an AK Party-type government/regime in Damascus would be better for them than Assad ever was.

But has all this been good for Turkey? If we could go back 15-20 years, and think about alternative outcomes, could we have been a kind of big, Muslim Poland, calm, successful, well-integrated with Europe, and a bit boring? I don’t know. What’s certain is that Turkey’s involvement in Syria’s Civil War has made it into a different beast all together. A geopolitical force to be reckoned with, but not a very pleasant place to live for the many.